نام پژوهشگر: محمدامین کیخافرزانه
محمدامین کیخافرزانه محسن اسماعیلی
از آغاز پیدایش انسان ، امنیت خواسته او بوده است و همواره بشر در جستجوی تأمین نیازهای جسمی ، فکری ، اجتماعی و فردی خود برآمده است بیمه های عمر نیز یکی از ابزارهای مهم تأمین خطرات پیری و فوت واز کار افتادگی افراد محسوب می شود اما از دید فقه عامه با مشکلاتی مثل غرر، قمار، ربا و...مواجه است در این زمینه اکثرفقهاءعامه بیمه ی عمر راغیر شرعی می دانند بنابراین در کشورهای اسلامی غیر امامیه نهاد جدیدی به نام تکافل خانواده طراحی شده است که مبتنی بر اصل مهم اسلامی تعاون بر خیر و تقوی می باشد و طبق آمارهای رسمی نه تنها درکشورهای مسلمان بلکه در کشورهای غیر مسلمان نیز مورد استقبال قرارگرفته وهمچنان درحال توسعه است تکافل خانواده دقیقاً همان نوع پوشش بیمه عمر وبیمه زندگی را ارائه می دهد وتفاوت اصلی تکافل خانواده بابیمه عمر متعارف،درسازوکارهاو عملکرد تکافل خانواده است .الگوهای رایج تکافل خانواده عبارت اند از الگوی مضاربه والگوی وکالت ،که هر یک دارای انواع فرعی می باشد در این پژوهش به واکاوی فقهی و حقوقی این سازوکارها پرداخته وبعد از بررسی مشروعیت تکافل خانواده در فقه امامیه ،بیمه عمر رااز دید حقوقی وفقهی با تکافل خانواده مقایسه کنیم ودر پایان به امکان سنجی فقهی وحقوقی ارائه تکافل خانواده در حقوق ایران می پردازیم. نتایج این پژوهش نشان می دهد که: 1)بیمه عمر از نظر فقهاءامامیه (چه در قالب عقود معین وچه در قالب عقود غیر معین) مشروع می باشد. 2)تکاقل خانواده در فقه امامیه وحقوق ایران مبتنی بر دوالگوی رایج مضاربه و وکالت مشروع و قانونی می باشدوباتوجه به اینکه کاملا مبتنی بر نظام فقهی سنتی طراحی شده می تواند مکمل بیمه عمر متعارف تلقی شود. 3) تکافل خانواده می تواند به عنوان یک ابزار مالی اسلامی تأمین کننده ی اهداف بخش تعاون قانون اصل 44 و سیاست های ابلاغی رهبری در عرصه ی بخش تعاون و خصوصی سازی تلقی شود.