نام پژوهشگر: دریه امیری‌مقدم

بررسی و مقایسه تنوع زیستی گیاهان دو عرصه تحت چرا ژرف و قرق منطقه کلیلاق- استان خراسان رضوی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده علوم 1393
  ملیحه سعیدی   فرشید معماریانی

منطقه کوهستانی ژرف با مساحت 800 هکتار، در جنوب شهرستان فریمان، در استان خراسان رضوی واقع شده است. اقلیم منطقه با متوسط دمای سالانه 7/8 درجه سانتی¬گراد و بارندگی سالانه 402 میلی¬متر، براساس روش آمبرژه کوهستانی است. منطقه ژرف با توجه به ویژگی¬های جغرافیایی خاص، تنوع شرایط اکولوژیک و ژئومورفولوژیک و ایجاد شرایط رویشی ویژه¬ برای گیاهان، برای مطالعات تنوع و فلور برگزیده شد. در سال 1393با انجام بازدیدهای مکرر از منطقه در فصل رشد، تمام گونه¬های گیاهی دو منطقه چرا و قرق نمونه¬برداری و شناسایی شدند. گیاهان براساس فلورهای معتبر مختلف شناسایی شد و آنالیزهای تنوع¬زیستی با استفاده از داده¬های موجود انجام گرفت. بررسی فلورستیک منطقه ژرف، حاکی از وجود 252 گونه گیاهی متعلق به 166 جنس و 49 تیره است. بیشترین تعداد گونه¬ها به تیره¬های asteraceae، fabaceae و poaceae تعلق دارند. همی کریپتوفیت ها (با ٪7/41) و تروفیت ها (با ٪5/32) از مهم ترین شکل¬های زیستی منطقه، بر اساس روش رانکایر هستند. بررسی پراکنش جغرافیایی گونه های منطقه نشان داد که آرایه های متعلق به منطقه رویشی ایران و تورانی (٪62) در منطقه غلبه دارند. ٪6/15 گیاهان این منطقه اندمیک و نیمه اندمیک هستند. مقادیر شاخص تنوع شانون برای کل منطقه ژرف، بر اساس داده های فراوانی و تاج پوشش به ترتیب 4/41 و 4/72 است. مطالعه تأثیر چرا بر تنوع نشان داد که در بخش قرق تنوع گونه¬ای بطور معنادار (p کمتر از 05/.) کمتر از بخش تحت چرا است. چرای متوسط تنوع گونه¬ای را افزایش داده است. این می¬تواند به دلیل کاهش غالبیت گونه¬ها و افزایش مواد آلی خاک مانند نیتروژن و فسفر حاصل از فضولات حیوانی در بخش چراشده باشد. مقایسه تنوع در جهات مختلف شیب با استفاده از شاخص¬های تنوع شانن، سیمپسون، مارگالف و اسمیت و ویلسون نیز تفاوت معنی¬داری (p کمتر از 05/.) بین جهات مختلف شیب نشان داد و بیشترین تنوع در دامنه¬های شرقی و کمترین تنوع در دامنه¬های جنوبی تعیین شد. که این می¬تواند به دلیل رطوبت بیشتر و دریافت انرژی نورانی کمتر در دامنه¬های شرقی و رطوبت کمتر در دامنه¬های جنوبی باشد.