نام پژوهشگر: یداله چاشنیدل
شیما طیبی یداله چاشنی دل
این آزمایش به منظور بررسی ویژگی های تجزیه پذیری شکمبه ای ماده ی خشک و ترکیبات الیافی کاه، ساقه و برگ 11 واریته ی برنج رشد یافته در ایران، شامل آمل، فجر، شفق، شیرودی، خزر، ندا، نعمت، دشت، چمپا، طارم محلی و طارم هاشمی و بررسی اثر دو ترکیب اسید هیدروکسی سینامیک موجود در ساقه و برگ گیاه برنج، شامل اسیدهای فرولیک و پاراکوماریک، بر تجزیه پذیری ماده ی خشک و ترکیبات دیواره ی سلولی آن انجام شد. این دو ترکیب فنولی در دیواره ی سلولی کاه برنج وجود دارند و با پیوندهای استری و اتری به آن متصل می شوند. ابتدا میزان ترکیبات شیمیایی واریته های مختلف شامل ماده-ی خشک، الیاف نامحلول در شوینده های خنثی و اسیدی، لیگنین نامحلول در شوینده ی اسیدی، پروتئین، خاکستر، سیلیس و اسید فرولیک و پاراکوماریک تعیین شد. سپس تفاوت میزان تجزیه پذیری شکمبه ای ماده ی خشک، الیاف نامحلول در شوینده های خنثی تعیین شد. برای تعیین فراسنجه های تجزیه پذیری نیز از سه رأس گوسفند نژاد زل مازندرانی (تقریباً دو ساله با وزن 2 ± 35 کیلوگرم)، مجهز به فیستولای شکمبه ای در قالب طرح کاملاً تصادفی استفاده شد. 3 گرم نمونه از کاه، ساقه و برگ برنج در کیسه های نایلونی (قطر منفذ 5±40 میکرو متر و به ابعاد 14×7) در زمان های0، 1، 3، 6، 12، 24، 36، 48، 72، 96 و 120 ساعت شکمبه گذاری شدند. فراسنجه های تجزیه پذیری ماده خشک در این واریته ها در بخش های سریع التجزیه و نرخ ثابت تجزی پذیری معنی دار بود ولی برای سایر واریته ها معنی دار نبود (05/0 ? p). مقادیر آن به ترتیب برای بخش سریع التجزیه، کند تجزیه، بالقوه قابل تجریه، غیر قابل تجزیه و ثابت نرخ تجزیه پذیری در دامنه ای بین 18/00تا23/66، 26/66تا34/66، 48/33تا54/00، 56/00تا62/00 و 1/34تا3/77 درصد قرار داشت. ولی فراسنجه های تجزیه پذیری الیاف نامحلول در شوینده خنثی اختلاف معنی داری را نشان داد (0001/0 ?p) که مقادیر آن به ترتیب برابر با 7/66تا17/33، 20/33تا49/33، 30/66تا49/33، 49/66تا69/33 و 1/43تا3/97 درصد می باشد. نتایج نشان داد که تنوع زیادی از نظر ترکیبات مختلف شیمیایی در کاه، ساقه و برگ 11 واریته ی برنج مورد بررسی در پژوهش حاضر وجود، و نوع واریته ی برنج اثر معنی داری بر خصوصیات شیمیایی فراسنجه های تجزیه پذیری دارد. بررسی دقیق تر این ارتباط با استفاده از تحلیل های همبستگی و رگرسیون نشان داد که لیگنین نامحلول در شوینده ی اسیدی و سیلیس اثر منفی بر تجزیه پذیری کاه برنج در نشخوارکنندگان دارند.
مرتضی رضاپور یداله چاشنی دل
این پژوهش به منظور بررسی تاثیر نوع فرآوری منابع نشاسته در جیره آغازین گوساله های شیرخوار بر مصرف خوراک، قابلیت هضم، اندازه های بدنی، فراسنجه های خونی و شکمبه ای با استفاده از 16 رأس گوساله های نر هلشتاین در قالب طرح کاملاً تصادفی، در 4 تیمار (4 تکرار در هر تیمار) انجام شد. گوساله های آزمایشی در این تحقیق از روز سوم پس از تولد تا دو هفته پس از قطع شیر (70 روز) مورد مطالعه قرار گرفتند. تیمارهای آزمایشی شامل: خوراک آغازین (1) حاوی دانه جو و دانه ذرت آسیاب شده (شاهد)، (2) دانه جو آسیاب شده و دانه ذرت غلتک خشک زده، (3) دانه جو غلتک خشک زده و دانه ذرت آسیاب شده و (4) دانه جو و ذرت غلتک خشک زده بودند. جیره های آزمایشی از لحاظ اجزاء مواد خوراکی کاملاً مشابه، و تنها از نظر نوع فرآوری انجام شده روی دانه غلات (جو و ذرت) متفاوت بودند. پس از تولد، گوساله ها در جایگاه های انفرادی قرار گرفتند، و با مقدار کافی آغوز تا روز دوم تغذیه شدند. شیر مصرفی گوساله ها در طول آزمایش برابر 10 درصد وزن بدن آن ها بود. هر روز خوراک تازه وزن شده، و در اختیار گوساله ها قرار می گرفت و باقی مانده خوراک به صورت روزانه وزن و ثبت می شد. جیره های آزمایشی از 3 روزگی به صورت آزاد در اختیار گوساله ها قرار گرفت. ملاک از شیرگیری براساس سن بود و همه گوساله ها در سن 60 روزگی قطع شیر شدند. به منظور مطالعات فراسنجه های خونی و شکمبه ای در سن 46، 60 و 74 روزگی نمونه گیری از خون و مایع شکمبه به عمل آمد. برای گوساله ها 3 دوره زمانی در نظر گرفته شد: (1 تا 60 روزگی، 60 تا 74 روزگی و 1 تا 74 روزگی). نتایج آزمایش نشان داد مصرف ماده خشک روزانه در دوره قبل و بعد از شیرگیری و همچنین در کل دوره آزمایشی تحت تأثیر نوع جیره قرار گرفت (0/05> p). میانگین افزایش وزن روزانه تیمار شاهد در دوره قبل و بعد از شیرگیری و کل دوره پایین تر از تیمارهای دیگر بود (0/05> p). اثر جیره ها بر بازده خوراک مصرفی در طول دوره قبل از شیرگیری تحت تأثیر تیمارها قرار گرفت (0/05> p). بررسی داده ها مربوط به قابلیت هضم ظاهری تفاوت معنی داری بین میانگین تیمارها در قابلیت هضم ظاهری ماده خشک (0/05> p)، الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (adf) و الیاف نامحلول در شوینده خنثی (ndf) نشان داد (0/01> p).اثر تیمارهای مختلف بر میانگین قوام مدفوع گوساله ها در هیچ دوره ای معنی دار نبود (0/05< p). میانگین ph شکمبه در 60 روزگی در گوساله های تغذیه شده با تیمار دوم به صورت معنی داری بالاتر از تیمار شاهد بود (0/05> p). اثر تیمارهای مختلف بر میانگین غلظت اسیدهای چرب فرار مایع شکمبه در هیچ دوره ای معنی دار نبود (0/05< p). غلظت گلوکز خون گوساله های تغذیه شده با تیمار شاهد (یک) در 46 روزگی نسبت به تیمارهای دیگر بیشتر بود (05/0> p). میانگین پروتئین کل خون گوساله ها در هیچ دوره ای معنی دار نبود (0/05 < p). غلظت بتاهیدروکسی بوتیرات خون گوساله ها در 46 روزگی تفاوت معنی داری بین گوساله های تغذیه شده با تیمار شاهد و تیمار چهارم نشان داد (0/05> p). این اختلاف تا 60 روزگی حفظ شد (0/05> p). غلظت اوره خون گوساله های تغذیه شده با جیره شاهد در 74 روزگی بیشتر از تیمارهای دو و سه بود اما این اختلاف با تیمار چهار معنی دار نبود (0/05> p). به طور کلی نتایچ پژوهش حاضر نشان داد فرآوری حداقل یک دانه غلات بدون در نظر گرفتن منبع آن به صورت غلتک خشک خورده نسبت به خوراک آغازین تمام آردی باعث بهبود عملکرد گوساله های شیرخوار می شود.