نام پژوهشگر: علی حاجیخانی
فاطمه باقری علی حاجی خانی
تربیت کودک یکی از مباحث مهم تربیتی است و دوران کودکی از نظر پی¬ریزی اساس زندگی اهمیت فوق العاده¬ای دارد. در قرآن و کلام پیشوایان معصوم، مسئولیت پدر و مادر نسبت به تربیت فرزند ، پیش از تولد آغاز می¬شود؛ وراثت، حالات روحی والدین در حین انعقاد نطفه و غذای پدر و مادر از جمله عوامل مؤثر بر تربیت فرزند در مرحله قبل از تولد است. بررسی رهنمودهای پیشوایان اسلام درباره حقوق نوزاد ، نشان می¬دهد که کودک ، در آغاز تولد نیز حقوقی بر والدین خود دارد که این حقوق عبارتند از: غسل دادن نوزاد، گفتن اذان و اقامه در گوش او، کام برداشتن، پوشش نوزاد، نام نیک گذاشتن، عقیقه، ختنه، تراشیدن سر نوزاد و صدقه دادن برای او. عمل به این آداب توسط والدین، زمینه¬های مساعد تربیت را در فرزند به وجود می¬آورد. در دو سال آغازین زندگی کودک هم ، بهترین غذا برای وی ، شیرمادر است وهیچ چیز برای کودک ، جای شیرمادر را نمی¬گیرد، بنابراین کودک حق دارد که در صورت امکان ، از شیرمادر استفاده کند. و بنا به فرموده پیامبر عزیز اسلام که می¬فرمایند: « کودک تا هفت سال حاکم است و در هفت سال دوم ، مطیع و فرمانبردار و در هفت سال سوم، وزیر و مسئول است.» می¬توان گفت از جمله نیازهای اساسی و مهم کودک در هفت سال اول زندگی(دوران سیادت)، نیاز به محبت، بازی، آزادی و تکریم و احترام است. در هفت سال دوم (دوران اطاعت ) نیز نظارت و مراقبت بر رفتار فرزند، عدالت و مساوات بین فرزندان، راستی و صداقت با آنان ،تشویق به موقع، پرهیز از تنبیه بدنی و اهتمام به آموزش علمی ، دینی و تربیت جنسی فرزندان توسط والدین از عوامل مؤثر و زمینه ساز بر تربیت نیکوی فرزندان در دوران کودکی است.
عبید مرادی کاوس روحی برندق
در طول تاریخ شخصیت های بزرگ و انسان ساز- مخصوصاً پیامبران- همواره از سوی مخالفان کینه توز در معرض اتهامات و نسبت های ناروا قرار داشته اند و به پیامبر (ص) که برگزیده ی خلق عالم است از همان صدر اسلام اتهامات زیادی نسبت داده شد و این موضوع در دوره ی معاصر توسط مستشرقان شدت بیشتری گرفت و ملحدان هم با اسوه گیری از راه و روش آنها این تهمت ها را بازگو کردند تا در میان مسلمانان ایجاد شبهه بکنند. یکی از روش های آنها استفاده از فضای مجازی یا همان اینترنت بوده است. این تحقیق نیز با عنوان تحلیل و نقد شبهات توهین آمیز به پیامبر اکرم (ص) در فضای مجازی درصدد است تا با مراجعه به سایت های مخالفان و دشمنان اسلام به استخراج شبهات وارده پیرامون پیامبر (ص) بپردازد و پس از دسته بندی شبهات در حوزه های مختلف و مراجعه به قرآن و احادیث و کتاب های مختلف و متقن و دلایل عقلی به پاسخ این شبهه ها مبادرت ورزد. این پژوهش در گردآوری اطلاعات، از شیوه کتابخانه ای و در تحلیل بر اساس روش تحقیق توصیفی- تحلیلی عمل کرده است. و روش کار به این صورت بوده است که ابتدا به سایت های مخالف و معاند اسلام مراجعه شده و پس از استخراج شبهات با استفاده از منابع متقن به پاسخ این شبهات پرداخته شده است. این تحقیق به این نتیجه رسید: شبهاتی که در فضای مجازی مطرح شده بود بیشتر از طرف ملحدین بود و بیشتر آن ها قبلاً توسط مستشرقان ایراد شده و برخی از شبهه ها مانند دلایلی که منکران در رد معجزه های معراج و شق القمر آورده بودند؛ به روز بود. برخی از این شبهات از کتاب های تاریخی و یا حدیثی منشأ گرفته بود که مخالفان بدون بررسی سند روایت، مطرح کرده بودند از این جمله، می توان افسانه غرانیق را ذکر کرد که در کتاب تاریخ طبری آمده است. برخی دیگر از شبهات مطرح شده توسط مخالفان اسلام به علت تفسیر نادرست از آیات قرآن بود چرا که کورکورانه به قرآن مراجعه کرده و آیات صریح قرآن را طبق باب میل خود، تفسیر کرده اند، مانند آیه ختم نبوت که در متن پایان نامه به طور مفصل به آن پرداخته شده است.
مرضیه رحمانی فیروزجائی علی حاجی خانی
انواع گرفتاری هایی که امروزه بشریت با آن مواجه است همگی ناشی از غفلت از تربیت و اخلاق و عرفان است. اصلاح و تهذیب نفس گام مهمی در تربیت و سازندگی روحیه اخلاقی و عرفانی انسان است. از مهم ترین راه هایی که در زمینه تهذیب و اصلاح نفس هر انسان مومن و موحدی کمک می کند دعاهایی است که از معصومین(علیهم السّلام) رسیده که سرشار از معارف توحیدی و تعالیم الهی هستند؛ از جمله این دعاها، دعای عرفه امام حسین( علیه السّلام)است. جاری شدن دعای عرفه از زبان امام حسین(ع) شاگرد ممتاز مکتب وحی از یکسو و عظمت معنایی دعای عرفه از سوی دیگر به این دعا اهمیتی خاص بخشیده است؛ چراکه این دعا مطالب تربیتی و اخلاقی و عرفانی عمیقی در مبحث خداشناسی در بردارد. در تحقیق حاضر تلاش شده است با روش توصیفی تحلیلی و بهره گیری از آیات نورانی قرآن کریم و روایات معصومین(ع) و تفاسیر، مهم ترین مضامین دعای عرفه امام حسین( علیه السّلام) در ابعاد اخلاقی، تربیتی و عرفانی مورد بررسی قرار گیرد که نتایج آن بدین قرار است. اصلی ترین آموزه های اخلاقی دعای عرفه امام حسین(ع) لزوم شکر و سپاسگزاری از خداوند و تجدید عهد و پیمان با خدا، اعتراف و اقرار به ناتوانی در شمارش نعمت های خداست. و محوری ترین مبنای تربیتی مستفاد از دعای عرفه عبارت اند از: خداگرایی و کمال جویی انسان و مهم ترین اصول تربیتی مستفاد از دعای عرفه اصل تدریج و تداوم در انجام عملیات تربیتی، و عمده ترین روش های تربیتی، روش یادآوری نعمت ها، روش احسان در برابر اسائه و روش الگوگیری از داستان سرایی قرآن کریم است و بارزترین آموزه های عرفانی دعای عرفه نیز عبارت اند از امکان قرب و وصال حضرت حق و راه های رسیدن به قرب است.
سعید جلیلیان نصرت نیل ساز
اگر چه علامه طباطبائی p بیش تر با اثر گرانقدر المیزان فی تفسیر القرآن شناخته شده است، امّا ایشان قبل از آن، در دهه ی سوم حیاتشان، تفسیری بنام البیان فی الموافقه بین الحدیث و القرآن نگاشته اند. این اثر، تفسیری ترتیبی، با رویکرد روایی است و تا آیه ی 57 سوره ی یوسف را در بر می گیرد. پرداختن به این تفسیر از دو جهت حائز اهمیت است: اول این که نخستین تلاش علامه p برای ورود به تفسیر کلام خداست و نشانه نخستین تأمل های جدی علامه p در قرآن است و می توان از طریق این تفسیر به مبانی علامه p در تفسیر قرآن دست یافت، دوم این که تفسیری برگرفته از سخنان معصومین : همراه با توضیحات فقه الحدیثی علامه p است. این پایان نامه در جهت دستیابی به روش و مبانی تفسیری و فقه الحدیثی علامه طباطبایی p در تفسیر البیان، با روش کتابخانه ای، توصیفی و تحلیلی این اثر را کاویده است. این پژوهش نشان می دهد که مهم ترین مبنای صدوری که علامه p در البیان بدان پرداخته اعجاز قرآن است. در حوزه مبانی صدوری نیز به مباحثی چون حجیت ظواهر آیات، معناداری زبان قرآن و انسجام و پیوستگی آیات پرداخته اند. اما مهمترین مبانی فقه الحدیثی علامه p در این اثر اعتقاد به حجیت سنت معصومین : و عدم حجیت سنت صحابه و تابعان در تفسیر، اعتقاد به لزوم موافقت روایات با آیات، اعتقاد به عدم اختلاف اقوال تفسیری معصومین:، اعتقاد به وجود معنای مشترک در روایات اختلافی و توجه به تغییرات متن حدیث وغیره است. علامه p از روش های گوناگون مانند روش تفسیر روایی، روش تفسیر قرآن به قرآن، روش تفسیر عقلی و روش تفسیر ادبی در البیان بهره برده است. علامه p از قرآن، ادبیات عرب، قول شارحان، تاریخ، عقل و تمثیل برای فهم روایات استفاده کرده اند. ذکر چگونگی تبیین ارتباط روایات با آیات از دیگر مباحث جدی است که علامه در این اثر بدان اهتمام داشته است. علامه r به ملاک های مختلف مانند تعدد منبع، طرق مختلف، اشتراک میان فریقین و غیره در گزینش روایات توجه داشته است.سرانجام باید گفت علامه r در این تفسیر ضمن بهره گیری از روایات برای فهم آیات، در موارد بی شمار به تبیین مبانی قرآنی تفسیر ائمه پرداخته است.