نام پژوهشگر: ناصر برکپور
مصطفی میربزرگی ناصر برک پور
زمین در شهرها همواره به عنوان مهمترین عنصر در توسعه شهر و به عنوان منبع قدرت، زمینه بحث ها و مناقشات بسیاری بوده است. از این جهت، مدیریت زمین مهمترین بخش از مدیریت شهری بوده و تاثیر بسیاری بر توسعه شهری دارد. اهمیت زمین و مدیریت آن در کشورهای درحال توسعه به دلیل رشد سریع شهرنشینی و مهاجرت بی رویه به شهرها، که تقاضا برای زمین شهری را به شدت افزایش داده است دو چندان می¬شود. در کشور ایران نیز افزایش تقاضا برای زمین شهری در چند دهه اخیر موجب افزایش شدید قیمت و نیز گسترش ناموزون شهرها گردیده است. دولت ها همواره از طریق اقدامات حقوقی، مالی و اقدام مستقیم، و با استفاده از سیاست¬های موثر بر تقاضا و سیاست¬های موثر بر عرضه سعی در کنترل بازار زمین شهری دارند. در این تحقیق سیاست ها و قوانین مرتبط با مدیریت زمین شهری در ایران و به ویژه منطقه 7 شهر کرج بررسی و راهکارهایی برای بهبود مدیریت زمین شهری در این منطقه ارائه شده است. برای این منظور با استفاده از نقشه های هوایی، جمع آوری اطلاعات میدانی و مصاحبه با مسئولین، مدیریت زمین در منطقه 7 شهر کرج مورد تحلیل قرارگرفت. مشکلات مرتبط با ثبت زمین، وجود اراضی خالی زیاد در محدوده منطقه، عدم رغبت مالکین در بافت های فرسوده به تجمیع و اختلاف مالکیتی بر سر اراضی حریم که ملی اعلام شده اند اهم مسائل مرتبط با زمین در منطقه 7 کرج می باشند. جهت بهبود مدیریت زمین در این منطقه راهکارهایی نظیر، تعیین تکلیف مالکیت اراضی حریم، واگذاری اختیارات بیشتر به شهرداری¬ها در رابطه با کنترل زمین و حریم شهر و استفاده از سیاست¬¬های مالیاتی پیشنهاد گردیده است.
فاطمه جهان سیر خرارودی ناصر برک پور
شهرها موجودات زنده ای هستند که پیوسته در حال تغییر و تحول می باشند. در جریان رشد و توسعه شهری، تغییرات در محیط کالبدی، طبیعی و اجتماعی- فرهنگی ضروری است. این تغییرات گاه با برنامه ریزی و از طریق طرح های توسعه و گاهی نیز بدون برنامه ریزی صورت می گیرند. بدیهی است تغییراتی بهینه خواهند بود که در امتداد با گذشته صورت گیرند و نه در انقطاع با آن. نگاهی به روند تغییرات شهرها در دهه های اخیر نشان دهنده نادیده گرفته شدن ارزش های طبیعی و گاهاً ارزش های تاریخی و میراثی است. از بین رفتن این ارزش ها به مثابه از بین رفتن هویت شهرها خواهد بود. شهروندان بیش ترین مسئولیت را در قبال محیط شهری خود دارند. رفتارهای آنان با محیط زیست شهری که از آن تحت عنوان رفتارهای زیست محیطی یاد می شود، اگرچه ممکن است کوچک به نظر برسد اما زمانی که به آن به صورت کلی نگریسته می شود، اهمیت خود را نشان می دهد. شهروندان نه تنها حق مشارکت در بهبود محیط شهری خود را دارند، بلکه وظیفه و مسئولیت حراست از ارزش های مختلف موجود در شهر نیز برعهده آنان است. اگر شهروندان با وظایف خود به عنوان شهروند آشنا باشند و بدانند که باید آگاهی خود را از مسائل و مشکلات شهری بالا ببرند، حساسیت و نگرانی نسبت به این مشکلات داشته باشند، مهارت های خود را برای کاهش این مشکلات افزایش دهند و در حل این مشکلات مشارکت کنند، تا به این ترتیب رفتار شهروندی زیست محیطی محقق گردد، بسیاری از مشکلات شهری حل خواهند شد. به این ترتیب در این پژوهش، پس از مرور ادبیات موجود در زمینه رفتار زیست محیطی ، مهم ترین زمینه ها و عوامل شکل دهنده رفتار زیست محیطی استخراج شده است. همچنین رفتار زیست محیطی شهروندان شهر قزوین به عنوان شهری که در دهه های اخیر با سرعت رشد و توسعه قابل توجهی روبه رو بوده است و با مشکلاتی همچون، از بین رفتن باغستان های پیرامون شهر (ارزش های محیطی) و از بین رفتن بافت های تاریخی (ارز ش های تاریخی_ میراثی) مواجه بوده، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. بنابراین، پس از سنجش حساسیت و نگرانی شهروندان شهر قزوین نسبت به مهم ترین روندهای تغییر و تحول شهر، سطح رفتار شهروندی زیست محیطی آنان مورد سوال قرار گرفته و علل و زمینه های شکل دهنده این رفتار به دست آمده است. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر پایین بودن سطح رفتار شهروندی زیست محیطی شهروندان شهر قزوین است. مهم ترین عوامل موثر در این موضوع، پایین بودن سطح دانش آن ها، عدم وجود عوامل زیرساختی، نهادی و قانونی کافی جهت بروز این رفتارها در آنان می باشد.
پگاه رضایی جهرمی ناصر برک پور
رشد شتابان و فزاینده شهرنشینی و در پی آن افزایش جمعیت شهرها، پیامدها و چالش های مختلفی در زمینه های گوناگون را به دنبال داشته است. مهم ترین این پیامدها را می توان افزایش مصرف انرژی عنوان نمود. این چالش از دو جنبه، محدود بودن منابع و آلودگی های زیست محیطی، شهرها را با مشکل مواجه کرده است. در این راستا با افزایش اهمیت و ضرورت این مساله و نیز با ظهور رویکردها و جنبش های مختلف همچون توسعه پایدار،نوشهرسازی و ...، اهمیت موضوع انرژی در شهرسازی آشکار شد. مفهوم انرژی در شهر با مولفه های مختلفی در برنامه ریزی و طراحی شهری ارتباط دارد. تاکنون در مطالعات کمی به ارزیابی کارایی انرژی در مقیاس شهر پرداخته شده است. هدف پژوهش حاضر ارزیابی و سنجش کارایی انرژی در مقیاس شهر است. بسته به مقیاس مورد مطالعه می توان از مدل ها با مقیاس مختلف برای ارزیابی کارایی انرژی استفاده نمود. برخی از مدل ها در سطح کلی شهر، به بررسی ارزیابی کارایی انرژی می پردازند و برخی دیگر در سطوح پایین تر به تقسیم بندی شهر به اجزای کوچکتر مثل محله پرداخته و در نهایت با ارزیابی محلات، میزان کارایی انرژی در شهر را برآورد می نمایند. با شناسایی روش ها و مدل¬های ارزیابی کارایی انرژی به بررسی نحوه عملکرد و شناسایی مولفه های تاثیرگذار و موانع پیش روی آنها پرداخته می شود. در این پژوهش پس از بررسی بنیان های فکری موثر بر ارزیابی کارایی انرژی در شهرسازی با تمرکز بر شناسایی مدل ها و روش های مختلف ارزیابی کارایی انرژی، دو مدل در دو سطح انتخاب گردید. پس از بررسی های صورت گرفته مدل trace در سطح شهر تهران با شاخص ها و سنجه های مختلف به ارزیابی میزان مصرف انرژی پرداخته و توصیه هایی برای افزایش کارایی انرژی ارائه شد. سپس برای ارزیابی با دقت بیشتر به ارزیابی کارایی انرژی در محلات شهر تهران - به عنوان نمونه محله ظهیرآباد منطقه 20 شهر تهران- با مدل leed در سطح دو، پرداخته و پس از ارزیابی محله با شاخص های مختلف، میزان کارایی انرژی محله برآورد شد. یافته های تحقیق نشان می دهد که دو بخش ساختمان و حمل و نقل دو مولفه تاثیرگذار در میزان مصرف انرژی و کارایی آن به شمار می روند. در نهایت با بررسی و سنجش کارایی انرژی، پیشنهادات و توصیه هایی از اقدامات اجرایی در شهرهای مختلف، در هر دو سطح ارائه شد.