توسعه روستایی، برنامه ریزی و تلاش برای ارتقای سطح آگاهی، دانش تجربی و مهارت های فنی روستاییان است. یکی از مهمترین اهداف توسعه، پایـداری آن است که نیل به این پایداری نیازمند دخـالت و مشارکت مردم می باشد. سازمان های مردم نهاد محلی به عنوان نمود مشارکت مردم، تحقق اهداف توسعه را هموار می کند. هدف عمده ی تحقیق حاضر، بررسی شرایط (زمینه ای، علّی و مداخله-گر)، تعاملات و پیامدهای تشکیل سازمان های مردم نهاد محلی در روستای کیخا شهرستان زابل در استان سیستان و بلوچستان بود. این پ‍‍ژوهش از نوع تحقیقات کیفی بوده و از روش شناسی مطالعه موردی استفاده شده است. روستای کیخا مورد مطالعه و واحـد تجزیه و تحلیل در این پژوهش اهالی پیشروی عضو سازمان مردم نهاد محلی بودند. برای انتخاب نمونه های تحقیق از دو نوع نمونه گیری هدفمند و نظری به صورت همزمان استفاده شد. نمونه های مورد مطالعه با روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند. مشاهده، مصاحبه عمیق و بررسی اسناد و مدارک ابزار اصلی گردآوری داده ها و اطلاعات بودند. روایی و پایایی تحقیق با استفاده همزمان از سه روش در جمع آوری داده ها، ایجاد یک پایگاه داده و بهره گیری از نقطه نظرات مصاحبه شوندگان در تکمیل و اصلاح گزارش تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها در سه بخش یافته های توصیفی، استفاده از فن شمارش، و روش کدگذاری و استخراج الگوی تجربی تحقیق انجام شد. درمرحله کدگذاری، پس از انجام کدگذاری باز 124 مفهوم و 14 مقوله به دست آمد. درکدگذاری محوری مقوله های حاصل شده حول سه بعد شرایط، تعاملات و پیامدها دسته بندی شدند. در نهایت چارچوب تجربی تشکیل سازمان مردم نهاد محلی طراحی گردید. با توجه به الگوی طراحی شده، تشکیل سازمان مردم نهاد محلی در روستای کیخا تحت تأثیر شرایط زمینه ای (بوم شناختی، اعتقادات مذهبی و عوامل فرهنگی)، شرایط علّی (ارتباط و انسجام درونی و عوامل اقتصادی) و شرایط مداخله گر (نفود فناوری و نفوذ بیرونی) به وجود آمده است. تشکیل این سازمان زمینه ایجاد تعاملاتی (نظارت و ارزیابی مردم و تضادهای داخلی) بین مردم و مسوولان را فراهم آورده و پیامدهایی (آموزشی و یادگیری، توانمندسازی زنان، بهداشتی و زیست محیطی، اجتماعی و جهان شهری، اقتصادی و عمران روستایی و روان شناسی) را برای مردم به همراه داشته است.