نام پژوهشگر: زهرا میرطالبی

بررسی فرهنگ اوستایی-پهلوی اویم ایوک
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1393
  زهرا میرطالبی   چنگیز مولایی

فرهنگ اوستایی- پهلوی «اویم ایوک» یکی از کهن¬ترین فرهنگ¬هایی است که در ایران دربارۀ شرح و توضیح لغات اوستایی به پهلوی تاًلیف شده امّا از زمان تاًلیف و گرد آورندۀ آن اطلاعی در دست نیست، با این همه به احتمال زیاد همانند دیگر متون پهلوی، تدوین آن در سدهً سوم و چهارم هجری صورت گرفته¬است. در این فرهنگ،کلمات و در مواردی جملات اوستایی با ترجمۀ آنها به پهلوی ذکر شده‎¬است. در حال حاضر از این فرهنگ چهار دستنویس در دست است که از این میان دو نسخه اهمیت بیشتری دارند: m51b و k20. این فرهنگ توسط پژوهشگرانی مورد بررسی قرار گرفته و به زبان های فرانسه و انگلیسی ترجمه شده است. آخرین تصحیح فرهنگ اویم متعلق به رهام اشه است. او در سال 2009 میلادی متن ویراسته و آوانویسی شدة فرهنگ را به همراه ترجمة انگلیسی آن در مؤسسهً خاور شناسی ک.ر. کاما در بمبئی منتشر کرد. فرهنگ اویم ایوک به لحاظ در برداشتن واژه¬ها و جملات اوستایی که در متون اوستایی دورۀ ساسانی موجود بوده، لیکن امروزه از بین رفته اند و نیز به لحاظ احتوای بر تعدادی از اصطلاحات زبان شناسی در خور توجه است. از این لحاظ ارائه متنی تصحیح شده و ترجمۀ آن به فارسی برای استفادۀ دانشجویان و پژوهشگران زبان های ایرانی ضرورت تام دارد، رسالۀ حاضر برای نیل به این هدف انجام شده است. در گزارش حاضر ابتدا متن اوستایی-پهلوی فرهنگ از روی متن ویراسته شدۀ اشه نقل، سپس متن بر اساس فصول مختلفی که بدان تقسیم شده، مورد بررسی قرار گرفت. به این ترتیب که در هر فصلی نخست آوانوشت واژه¬های اوستایی و در برابر آن حرف نویسی و آوانویسی برابرنهادهای آنها به پهلوی و هم چنین ترجمۀ فارسی آنها آمده است. در پایان کار دو واژه¬نامۀ اوستایی و پهلوی و به دنبال آن صورت خطی واژه¬های اوستایی و پهلوی ناخوانده و صورت پازند برخی واژه¬ها آمده است.