نام پژوهشگر: علیاکبر موسوی
حمزه ظهوری مهریزی علی اکبر موسوی
تنش شوری از دیرباز عامل مهمی در تاریخ بشر و سیستمهای کشاورزی بوده و عامل نامساعد خارجی است که گیاهان را تحت تاثیر قرار می دهد. در بسیاری از مناطق دنیا به خصوص نقاط خشک و نیمه خشک مانند ایران، اراضی شور در اثر فعالیتهای بی رویه کشاورزی پیوسته در حال گسترش است. در ایران مساحت خاکهایی که به نوعی تحت تاثیر شوری قرار دارند بالغ بر 32 میلیون هکتار است که نزدیک به 30 درصد از سطح کل کشور و 55 درصد از اراضی قابل کشت را شامل می شود. هدف از این پژوهش، مقایسه اثر شوری های مختلف آب و روش های آبیاری قطره ای و زیرزمینی بر رشد و راندمان آب مصرفی گیاه توت فرنگی در کشت بدون خاک می باشد. این پژوهش در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با تعداد 8 تیمار و در هر تیمار 4 تکرار (هر تکرار شامل 3 گلدان) انجام گرفت. تیمارها شامل: چهار تیمار شوری:1ـ شاهد (محلول غذایی، محلول هوگلند اصلاح شده ] یک سوم[)، 2ـ محلول غذایی+ 5 meq کلرید سدیم+ 2.5 meq سولفات سدیم، 3ـ محلول غذایی+ 17 meq کلرید سدیم+ 8.5 meq سولفات سدیم و 4ـ محلول غذایی+ 26 meq کلرید سدیم+ 13 meq سولفات سدیم و دو تیمار آبیاری: 1ـ آبیاری زیرزمینی و 2ـ آبیاری قطره ای بوده که نمک های فوق در محلول غذایی حل شده و مورد استفاده قرار گرفتند. در این پژوهش تاثیر شوری و روش های آبیاری بر شاخص های رویشی و زایشی گیاه توت فرنگی مورد بررسی قرار گرفتند. شاخص های تبخیر ـ تعرق، سطح و تعداد برگ، پتانسیل آب برگ، راندمان مصرف آب، وزن تر و خشک ریشه و شاخساره، عملکرد و وزن خشک میوه، بیوماس، اسیدیته آب میوه، مواد جامد محلول آب میوه، ویتامین ث آب میوه، بو، رنگ، مزه و ظاهر میوه کاهش معنی داری را در سطح 5% آزمون دانکن در تیمارهای آبیاری زیرزمینی نسبت به آبیاری قطره ای و همچنین با افزایش شوری از خود نشان دادند. شاخص های تعداد ساقه رونده، کلروفیل برگ، وزن مخصوص برگ، محتوای نسبی آب برگ و پتاسیم ریشه کاهش معنی داری را در سطح 5% آزمون دانکن در تیمارهای آبیاری زیرزمینی نسبت به آبیاری قطره ای و همچنین با افزایش شوری از خود نشان ندادند. شاخص های پرولین برگ، هدایت الکتریکی عصاره اشباع محیط کشت، پتاسیم شاخساره، کلر ریشه و شاخساره، سدیم ریشه و شاخساره و نسبت na+/k+ ریشه و شاخساره افزایش معنی داری را در سطح 5% آزمون دانکن در تیمارهای آبیاری زیرزمینی نسبت به آبیاری قطره ای و همچنین با افزایش شوری از خود نشان دادند. شاخص های سطح مخصوص و نشت یونی غشاء برگ افزایش معنی داری را در سطح 5% آزمون دانکن در تیمارهای آبیاری زیرزمینی نسبت به آبیاری قطره ای و همچنین با افزایش شوری از خود نشان ندادند.
مهران همایونفر آرمان گنجی
در حال حاضر مسئله کمبود آب در بسیاری از کشور های جهان باعث افزایش رقابت و بروز اختلافات در میان مصرف کنندگان آن گردیده است. استخراج بیش از حد از منابع تجدید ناپذیر که باعث تخلیه آنها می گردد از جمله زیانهای ناشی از این رقابت می باشد. سالهاست که روشهای قدیمی در مدیریت منابع آب، بدون در نظر گرفتن نگرانی های ناشی از احتمال افزایش اختلافات در مصرف منابع محدود آب، مورد استفاده قرار گرفته اند. ولی هشدارهایی در مورد برابری و یا فزونی گرفتن مصرف آب نسبت به منابع موجود قابل استفاده و اینکه اختلاف در این زمینه افزایش خواهد یافت، توجه به روش های جدید را الزام آور ساخته است. علاوه بر این، مدل های نوین پویای گسسته تصادفی موجود که با استفاده از تئوری بازیها به حل این مشکلات پرداخته اند (ganji, et al. 2007a, b)،نیز دارای حجم زیاد محاسبات و مشکل نفرین ابعادی می باشند. این پژوهش به عنوان گامی در توجه به چنین موضوعاتی در مدیریت و بهره برداری از مخزن، سعی می کند تا با ارائه مدل های نوین بازی پویای پیوسته تصادفی، به رفع این مشکلات بپردازد. مدل اول با استفاده از ساختار تعادل کامل مارکوف (mpe) پایه ریزی شده و یک مدل پیوسته به حساب می آید. در این تحقیق سعی می شود. تا روش های معادلات ریکاتی و ترتیب، بعنوان دو روش حل مدل mpe، بگونه ای بسط داده شوند تا در حل مسائل منابع آب سطحی قابل استفاده باشند. لازم به ذکر است که mpe در شکل فعلی خود در مدیریت مخزن قابل کاربرد نیست.. مدل دوم با استفاده از روش محدودیت-حالت راهکار جدیدی را برای مدلسازی و رفع اختلاف در مدیریت منابع آب برای اولین بار ارائه می کند. این مدل روش پویای تصادفی برای مدلسازی بازی بوده و امکان رفع نقایص مدل های گسسته موجود را از نظر کاهش مشکلات مربوط به نفرین ابعادی بررسی خواهند کرد. نتایج نشان می دهد که با استفاده از روش های پیوسته پیشنهادی، علاوه بر اینکه پارامترهای راندمان مدیریت مخزن نسبت به مقادیر مشابه در مدل های معمول پویای تصادفی (system-based models) بهبود می یابد، حجم محاسبات و پیچیدگی محاسباتی نیز نسبت به مدل های بازی گسسته موجود، کاهش می یابد.
علی اکبر موسوی علیرضا سجادی
باتوجه به اینکه حفظ آمادگی وسلامت جسمانی وروان شناختی پرسنل نظامی، خاصه سربازان وظیفه درمحیطهای نظامی اهمیت فراوانی دارد. هدف اصلی پژوهش حاضر مقایسه آموزش آموزههای اسلامی و معنادرمانی فرانِکل در کاهش نشانههای اضطراب وافسردگی است. طرح تحقیق حاضر ازنوع نیمه آزمایشی باگروه کنترل وپیش آزمون وپس آزمون بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه سربازان وظیفه ای بودند که تحصیلات آنان دبیرستان تالیسانس بوده ودرفاصله سنی 24-18 سال قرارداشتند. 27نفرازسربازان وظیفه ای که درآزمون اضطراب وافسردگی بک بالاترازخط برش بودندبه صورت تصادفی انتخاب، و به سه گروه 9نفره (دوگروه مداخله ویک گروه کنترل)تقسیم شدند. سپس هردوگروهِ آموزشی تحت 8جلسه آموزشی آموزههای اسلامی و معنادرمانی فرانکل به صورت گروهی قرارگرفتند، اماگروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکرد. علایم اضطراب وافسردگی هرسه گروه قبل وبعدازبرنامه آموزشی موردارزیابی قرارگرفت. دادهها بااستفاده ازنرم افزارspss وآزمون تحلیل کوواریانس موردتجزیه وتحلیل قرارگرفت. دادههای پژوهش نشان دادکه آموزش آموزههای اسلامی به صورت گروهی، علایم اضطراب وافسردگی هردوگروه مداخله، ومعنادرمانی فرانکل علایم افسردگی رابطورمعناداری بیشترازگروه کنترل کاهش دادکه مراکزمشاوره وکلینیکهای روان شناختی نظامی وغیرنظامی میتوانندازاین دورویکردبرای تمام افراد، خاصه سربازانی که دارای این دواختلال هستنداستفاده نمایند.
مریم امجدیان علی اکبر موسوی
پسته یکی از محصولات زراعی ارزشمند ایران است که فراوری آن با مشقت و هزینه¬های فراوانی همراه است. حال آنکه می-توان از بازمانده¬های حاصل از فراوری پسته به عنوان کود آلی در کشاورزی استفاده نمود. این مواد از اجزای اصلی باروری خاک شناخته شده و تأثیر شگرفی بر رشد و نمو گیاه و عملکرد محصول دارد. اکثر نقاط ایران، به¬ویژه مناطق کشت درخت پسته، از دیدگاه شرایط آب و هوایی، جزء مناطق خشک و نیمه¬خشک به حساب می¬آیند بنابراین همراه با کشت، شور شدن آب و خاک در این¬گونه مناطق امری حتمی است. ازاین¬رو بررسی تأثیر بازگرداندن بقایای حاصل از کشت پسته و آبیاری این خاک¬ها با آب با کیفیت نامطلوب در خاک¬های متنوع امری ضروریست. این پژوهش با 4 سطح (0، 5/1، 3 و 5/4 درصد وزنی) بقایای پسته با سطوح ، 3 سطح ( 4، 8 و 12 دسی¬زیمنس بر متر) شوری و در سه نوع بافت خاک متفاوت (رسی، لوم و شن¬لومی) تحت کشت گیاه گندم رقم شیراز و در قالب طرح کاملأ تصادفی با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد به¬طور کلی کاربرد بقایای پسته، ویژگی¬های فیزیکی، هیدرولیکی، پایداری و آب¬گریزی خاک را بهبود بخشید اما کاربرد شوری با تأثیر مخرب بر ساختمان خاک، ویژگی¬های فیزیکی و هیدرولیکی خاک را تحت تاثیر قرار داد. کاربرد بقایای پسته، غلظت اغلب عناصر ضروری پرمصرف و کم¬مصرف خاک را بهبود بخشید هر چند شوری اعمال شده سبب کاهش معنی¬دار عملکرد گیاه و به خوردن تعادل برخی عناصر غذایی در خاک شد. همچنین نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد کاربرد بقایا تا سطح 60 تن در هکتار می¬تواند برای مزارعی که با آب شور آبیاری می¬شوند توصیه شود اما مصرف مقادیر بیشتر بقایا ، به¬دلیل تشدید شوری خاک و اثرات منفی بر رشد گیاه قابل توصیه نمی¬باشد. البته پیشنهاد می¬شود آزمایش در شرایط مزرعه و در خاک¬های مختلف نیز انجام شود.
سمیه دهقانی عبدالمجید ثامنی
ویژگی¬های فیزیکی و شیمیایی خاک به شدت تحت تأثیر سیستم¬های مدیریت خاک و کاربری اراضی قرار گرفته و به همین دلیل در طول زمان و مکان تغییر می¬کنند. اثر تغییر کاربری اراضی بر برخی ویژگی¬های فیزیکی و شیمیایی خاک، با نمونه ¬برداری از 90 نقطه تحت سه کاربری مرتع (بکر)، زراعت (گندم دیم) و باغ (زردآلو)، در دو عمق صفر تا 15 و 15 تا 30 سانتی¬متر در منطقه مورد مطالعه در اطراف ده شیخ شیراز، و تغییرات مکانی این ویژگی¬ها در 75 نقطه بررسی شد. نتایج نشان داد اثر تغییر کاربری اراضی مرتع به زراعت بر ویژگی¬های مورد مطالعه معنی¬دار نبود، در¬حالی¬که اثر تغییر کاربری مرتع به باغ، موجب کاهش جرم مخصوص ظاهری، درصد رس، حد روانی، حد خمیری، پ¬هاش و درصد سدیم تبادلی و موجب افزایش تخلخل کل، درصد رطوبت اشباع، درصد شن، درصد سیلت، شاخص خمیرایی، قابلیت هدایت الکتریکی، ماده آلی، پتاسیم، سدیم، منیزیم و کلسیم محلول و نسبت سدیم قابل جذب شد. نتایج نشان داد در عمق صفر تا 15 سانتی¬متر، به¬جز قابلیت هدایت الکتریکی و منیزیم محلول و در عمق 15 تا 30 سانتی¬متر به¬جز حد خمیری و شاخص خمیرایی (که بهترین مدل برازش داده شده به نیم¬تغییرنمای آن¬ها کروی بود) در سایر ویژگی¬ها، مدل نمایی بهترین مدل برازش داده شده به نیم¬تغییرنما بود. کلاس وابستگی مکانی در همه ویژگی¬های فیزیکی و شیمیایی مورد مطالعه خاک در هر دو عمق مورد مطالعه متوسط تا قوی بود. مناسب¬ترین روش تخمین ویژگی¬های مورد مطالعه روش¬های کرجینگ و وزن¬دهی عکس فاصله بود.
پریسا جاویدنجات علی ابطحی
پیدایش و تکوین خاک شاخه ای از علم خاکشناسی است که به بررسی و مطالعه عوامل و فرایندهای موثر بر تشکیل و تکامل خاک می پردازد. علوم کشاورزی و منابع طبیعی همیشه مبتنی بر آزمایش ها و تجربه-های آزمایشگاهی بوده اند که نتایج این آزمایش ها مهر تاییدی بر روابط و فرایندهای مربوط به این علوم است. در این پژوهش، با هدف بررسی فرایندهای موثر در تکامل خاک های تحت تاثیر شوری، نمونه های خاک با بافت های مختلف (رسی، لومی و شنی) از منطقه باجگاه (دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز) جمع آوری شد و پس از انتقال به گلخانه بخش خاکشناسی خاک ها به طور جداگانه در ستون های پلاستیکی ریخته شدند. برای بررسی توالی تشکیل خاک تحت شرایط شوری و نیز وضعیت رس قابل پراکنش در خاک های آهکی مورد مطالعه، چند مطالعه آزمایشگاهی انجام گرفت. مقدار مشخصی از خاک ها که در این مرحله غیر شور اما آهکی هستند، به مدت یک شبانه روز در محلول نمک کلرید سدیم با غلظت های مختلف (1، 5 و 10 درصد) اشباع شدند. پ هاش خاک و مقدار رس قابل پراکنش در این مرحله در هر سه خاک و هر سه سطح شوری، در مقایسه با شاهد بدون تغییر بود. از آنجا که در این مرحله بیشتر سطوح تبادلی خاک توسط سدیم اشباع شده اند یک خاک شور و سدیمی به طور مصنوعی تشکیل شد. با شستشوی خاک با الکل و به منظور خارج کردن نمک های اضافی، خاک، شوره زدائی شد و همزمان رس-های سدیم دار نیز هیدرولیز شده و خاک در این مرحله حالت سولونتزی پیدا می کند. در این مرحله پ-هاش در هر سه خاک و هر سه سطح شوری، بالای 5/8 و مقدار رس قابل پراکنش در هر سه خاک و هر سه سطح شوری در مقایسه با شاهد به طور معنی داری بیشتر بود. بر اساس این مشاهدات و نتایج حاصله از این تحقیق، توالی پیدایش و تکامل خاک های متاثر از شوری، در طی چهار مرحله متوالی فرایندهای خاکسازی شامل شور و سدیمی شدن، شوره زدایی، سدیمی شدن (پیدایش حالت سولونتزی) و سدیم زدایی (قلیا زدایی ) می باشد.