روند گسترش اسلام در ایران در آغاز روندی آرام و تدریجی داشت. روند پذیرش اسلام در میان ایرانیان تا پایان عصر خلفای راشدین (40 ه. ق) در مقایسه با دوره امویان چشمگیر بوده است. ولی پس از آن با روی کار آمدن خلفای اموی این روند به کندی گراییده است، امویان خلافت را به سلطنت تبدیل کرده و شعارهای جاهلی مانند برتری عرب بر عجم را زنده کردند. سیاست سرداران و کارگزاران خلافت بنی ‎امیه با تاکید بر قوم محوری سبب شد گرایش روز افزون ایرانیان به دین اسلام که تا تصرف خراسان استمرار داشت، دچار رخوت و سستی شود. حجاج ‏بن یوسف ثقفی یکی از عمال عبدالملک خلیفه اموی توانست با اقدامات سخت گیرانه ی خود در عراق و ایران حکومت اموی را مستحکم کند. وی با اجرای سیاست های اقتصادی مانند اخذ جزیه از نومسلمانان و افزایش مالیات ها در کوتاه مدت باعث درآمد برای خلافت و در دراز مدت باعث ایجاد نارضایتی و شورش در نقاط مختلف شد و پذیرش اسلام در میان ایرانیان در مدت بیست سال حکومتش روند کندی یافت و حتی در بعضی ایالات مردم پس از پذیرش اسلام دوباره به کیش خود بازگشتند. در این پژوهش سعی شده است با استفاده از روش تحلیلی - توصیفی تاریخی، حکومت حجاج بن یوسف و تأثیر اقدامات وی بر روند گسترش اسلام در ایران مورد بررسی قرار گیرد. واژگان کلیدی: بنی‎امیه، حجاج ‎بن یوسف ثقفی، عبدالملک‎ بن مروان، اسلام، ایران.