منطقه مرزی سیستان جزء مناطق پیرامونی و کمتر توسعه یافته کشور می باشد، که قرارگیری آن در همسایگی کشور افغانستان و میزبانی مهاجرین افغان بر گسترش توسعه نیافتگی این منطقه دامن زده است. در واقع سکونت افاغنه باعث ایجاد شرایط خاصِ اقتصادی – اجتماعی در منطقه سیستان شده و بسیاری از کارکردهای منطقه به ویژه،کارکردهای روستاهای مرزی را تحت تاثیر قرار داده است. هدف از پژوهش حاضر تحلیل رابطه ی بین سکونت گزینی افاغنه و سطح توسعه اقتصادی - اجتماعی روستاهای مرزی سیستان می باشد. روش تحقیق تحلیلی – همبستگی و مبتنی بر منابع کتابخانه‏ای، بررسی های میدانی و تکمیل پرسشنامه بوده و اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از روش تاکسونومی و آزمون اسپیرمن در نرم افزار spss مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از سطح بندی تاکسونومی نشان داد که از بین 31 روستاهای مورد بررسی 6 روستا دارای سطح توسعه مطلوب می باشند و 25 روستای دیگر نیز از سطح توسعه متوسط و پایینی برخوردارند. همچنین نتایج حاصل از آزمون اسپیرمن با سطح اطمینان 99 درصد گویای همبستگی معکوس بین سطح سکونت افاغنه و سطح توسعه اقتصادی (814.-) و اجتماعی (679.-) روستاها می باشد، به طوری که با افزایش افاغنه سطح توسعه اقتصادی و اجتماعی روستاها کاهش و با کاهش افاغنه سطح توسعه اقتصادی و اجتماعی روستاها افزایش می یابد.