پونه کوهی ((mentha mozaffarianiiیکی از گیاهان متعلق به تیره نعناع(labiatae or lamiaceac)میباشدکه گیاهانحصاریواندمیکایران بوده و پراکندگیمحدودیدرجنوبایران دارد. ازانجاکهاسانسحاصلازبخشهواییدیگرگونههایجنسmenthaاثرضدالتهابوضددردقابلتوجهینشاندادهاندمطالعه پیش رو به منظور بررسیاثراتضددردیوضدالتهابیاسانسبدست آمده از بخش های هواییگیاهپونه کوهی انجام پذیرفت. روش ها اسانس بخش های هوایی گیاه پونه کوهی بااستفادهازروشتقطیرباآبدردستگاهکلونجر استخراج شد و تشخیص ترکیبات اسانس حاصل نیز به وسیله ی دستگاه کروماتوگرافی گازی/ طیف سنجی جرمی صورت گرفت. اثرات ضد دردی گیاه در موش سوری نر با استفاده از writhing القا شده بوسیله اسید استیک بررسی شد. بدین ترتیب که 45 دقیقه قبل از تزریق داخل صفاقی اسید استیک 1% ، حامل ( توئین 2%)، اسانس (50 و mg/kg 100) و داروی استاندارد آسپرین (mg/kg 100) از راه گاواژ تجویز و به مدت نیم ساعت تعداد انقباضات شکمی شمارش شد. اثرات ضد التهابی اسانس به روش فرمالین تست ارزیابی شد. به این منظور یک ساعت پس از گاواژ حامل، اسانس mg/kg)50,100,200( و اسپرین (mg/kg 100) به طور جداگانه 5/2 میکرولیتر محلول تازه تهیه شده فرمالین 5% بصورت زیر جلدی در کف پای موش صحرایی تزریق شد و رفتارهای حیوان به مدت یک ساعت از نظر شدت درد مشاهده گردید. نتایج دوزهای مورد مطالعه اسانس پونه کوهیدر تعداد انقباضات شکمی ناشی از تزریق اسیداستیک، کاهش معناداری را نسبت به گروه کنترل که تنها حامل را دریافت کرده بودند، ایجاد نمود. اثرات مهاری درد ناشی از دوز mg/kg 100 اسانس قابل مقایسه با داروی استاندارد آسپرین بود. بررسی اثرات ضد التهاب اسانس نشان داد تنها دوز mg/kg 100 کاهش معنی داریدر رفتارهای درد ناشی از تزریق فرمالین در مقایسه با گروه کنترل ایجاد نمود. نتیجه گیری از یافته های حاصل از این پژوهش می توان چنین نتیجه گرفت که اسانس پونه کوهی با دارا بودن پیپریتون، 1و 8 سینئول و لینالول به عنوان ترکیبات اصلی این اسانس، دارای اثرات ضد دردی بارز و نیز اثرات ضدالتهابی محدود می باشد.