نام پژوهشگر: نجم الدین سعیدی
نجم الدین سعیدی فرزاد پارسا
در شریعت اسلام دورانهای زندگی انسان مورد توجه و عنایت خاصی قرارگرفته و برای هر دوره احکام، تکالیف و گاهی حقوق خاصی تشریع شده است. از جمله¬ی این دوران دوره¬ مراهقه می-باشد، که ما بین کودکی و بلوغ قرار گرفته است و آن را به حقیقت دوران حیرت نام گذاشته¬اند. در آن مراهق، یک باره از دوران کودکی به دوران مردانگی و بلوغ منتقل می¬شود. از آنجا که هنوز بالغ نشده و در آستانه¬ی بالغ شدن قرار دارد، تکالیف شرعی بر او واجب نیست؛ اما اگر تکالیف شرعی را انجام دهد، از او پذیرفته می¬شود و مأجور می¬گردد. نشانه¬های مراهق بودن را مواردی همچون؛ میل به زنان، دارا بودن توان آمیزش، عدم رشد موی خشن و مظنّه¬ی لذت بودن ذکر کرده¬اند. سن مراهقه تقریباً از یازده سالگی شروع و تا نزدیک به پانزده سالگی ادامه می¬یابد. معادل امروزی مراهق، نوجوانی است که در آستانه¬ی بالغ شدن قرار دارد، ولی هنوز بالغ نشده است. در روانشناسی مرحله¬ی دور شدن از دوران طفولیت و نزدیک شدن به بلوغ جسمی، عقلی، روحی و اجتماعی است، که از سن یازده سالگی شروع و تا سن بیست و یک سالگی ادامه دارد. لذا تعریف مراهق در علم روانشناسی، از تعریف فقهی آن عام تر است. در مراهق انواع تغیرات جسمی و عاطفی روی می¬دهد و فقها در برخی از موارد آنها را همانند فردی بالغ دانسته¬اند، مانند نگاه کردن به نامحرم، اثبات نسب به وسیله¬ی او، و در برخی از موارد مراهق را با کودک برابر می¬دانند، به دلیل عدم تکلیف بر آنها، مثلا قصاص نمی¬شوند. البته فقها در بسیاری از موارد از جمله عبادات، معاملات، مناکحات، جنایات و دعاوی با هم اختلاف پیدا کرده¬اند که این اختلاف در فتاوی فقهاء بازتاب یافته است.