نام پژوهشگر: مصطفی کرابی
مصطفی کرابی حسین نادرپور
بهینه سازی می تواند در هر کجا، از فعالیت های روزمره تا برنامه ریزی برای تعطیلات، از طراحی مهندسی تا علم کامپیوتر و از زمان¬بندی پروژه تا کاربرد¬های صنعتی به کار آید. در علم مکانیک، یک سازه به مجموعه¬ای از مصالح گفته می¬شود که در برابر بار¬های اعمالی، ایستایی از خود نشان می¬دهد. بر این اساس، بهینه¬سازی سازه موضوع ساخت یک مجموعه از مصالح برای تحمل بار به بهترین نحو ممکن است. رشته بهینه¬سازی سازه¬ها، هنوز هم رشته نسبتا جدیدی است و همواره از نظر روش¬ها و رویکرد¬ها در معرض تغییرات سریع قرار دارد. مشخصه¬هایی نظیر وزن، هزینه، دوام، اثرات زیست محیطی و غیره نیز می¬تواند معیار بهینه¬سازی سازه قرار گیرند. توجه فزاینده به کمبود مواد خام و نقصان شدید منابع انرژی، موجب تمایل مهندسان به سازه¬های سبک، کارا و ارزان قیمت شده است. هدف اصلی پژوهش حاضر دستیابی به طرح بهینه قاب بتن مسلح با استفاده از الگوریتم رقابت استعماری است. این الگوریتم با شبیه¬سازی فرآیند تکامل اجتماعی-سیاسی، یک روش فرا¬ابتکاری برای بهینه¬سازی سازه¬ها ارائه می¬کند. برای دستیابی به طرح بهینه، نیاز به تعریف یک مسأله بهینه¬سازی داریم. در فرم کلی، مسأله بهینه¬سازی دارای متغیر طراحی، تابع هدف و تعدادی محدودیت است. در این مسأله، تابع هدف، هزینه کل قاب است. محدویت¬های فرآیند بهینه¬سازی بر اساس آیین¬نامه aci 318m-11 تعیین می¬شوند. متغیر طراحی، تخصیص مقطع از مجموعه پایگاه داده تیر و ستون از پیش تعیین شده است. مطالعه موردی بر روی چهار قاب چهار، هشت، دوازده و بیست طبقه انجام شده است. فرآیند مدل¬سازی، تحلیل، طراحی و بهینه¬سازی توسط نرم افزار matlab انجام شده است. نتایج مقایسه¬ای نشان می¬دهد که هزینه الگوریتم رقابت استعماری گسسته در مقابل الگوریتم ترکیبی ازدحام ذرات-کلونی مورچه به ترتیب در قاب¬های چهار، هشت و دوازده طبقه 7 % کاهش، 16 % و 8 % افزایش داشته است. مقایسه زمان محاسباتی نیز به ترتیب 367 % افزایش، 197 % افزایش و 50 % کاهش را نشان می¬دهد. نتایج عددی نشان داده شده حاکی از این است که در برخی موارد الگوریتم رقابت استعماری گسسته موفقیت بیشتری داشته است و در برخی موارد الگوریتم ترکیبی ازدحام ذرات-کلونی مورچه جواب¬های بهتری ارائه کرده است. در کل، عملکرد الگوریتم رقابت استعماری برای این مسأله بهینه¬سازی مطلوب ارزیابی می¬شود.