نام پژوهشگر: شادی ابوالحسنی الماسی
شادی ابوالحسنی الماسی هادی جعفری
دشت شاهرود با وسعتی حدود 540 کیلومتر مربع در استان سمنان قرار دارد. با توجه به اهمیت منابع آب زیرزمینی در این دشت که برای مصارفی نظیر شرب، کشاورزی و صنعت مورد استفاده قرار می گیرد، مطالعه آسیب پذیری و شناسایی مناطق مستعد آلودگی آبخوان برای توسعه و مدیریت بهینه منابع ارزشمند آب ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق آسیب پذیری ذاتی آبخوان دشت شاهرود با استفاده از روش دراستیک (drastic) مورد بررسی قرار گرفته است. لایه های اطلاعاتی این روش، عمق آب زیرزمینی (d)، تغذیه (r)، محیط آبخوان (a)، بافت خاک سطحی (s)، توپوگرافی (t)، اثر منطقه غیراشباع (i) و هدایت هیدرولیکی (c) در محیط gis تهیه، رتبه دهی و وزن دهی گردید. سپس با هم پوشانی و تلفیق آن ها نقشه پهنه بندی آسیب پذیری آبخوان دشت شاهرود و نیز شاخص دراستیک بدست آمد. شاخص دراستیک برای دشت شاهرود بین 28 تا 148 برآورد گردید. با توجه به پهنه بندی آسیب پذیری آبخوان، منطقه شهری و بخش های جنوبی منطقه آسیب پذیری بالا و سایر مناطق آسیب پذیری متوسط تا کم را نشان می دهد. به طور کلی می توان گفت که نزدیک بودن سطح آب زیرزمینی به سطح زمین در قسمت های جنوبی آبخوان و درشت دانه بودن بافت خاک سطحی در حاشیه شمالی آبخوان، سبب آسیب پذیری بسیار بالای این مناطق شده است. بافت ریزدانه خاک سطحی در مناطق کشاورزی سبب آسیب پذیری کم این مناطق شده است. مقادیر غلظت نیترات در بخش های مختلف آبخوان شاهرود با نقشه پهنه بندی آسیب پذیری مقایسه گردید. نتایج نشان داد غلظت نیترات در مناطق آسیب پذیر بالا می باشد. به منظور انجام آنالیز حساسیت نقشه آسیب پذیری آبخوان شاهرود به پارامترهای مختلف، ابتدا ارتباط پارامترها بررسی گردید. آنالیز حساسیت به دو روش حذف پارامتر و آنالیز تک پارامتر نشان داد شاخص آسیب پذیری نسبت به حذف لایه های محیط غیراشباع و محیط آبخوان حساسیت بالایی را نشان می دهد. این موضوع اهمیت بیشتر این دو لایه را در پهنه بندی آسیب پذیری آبخوان اثبات می نماید.