از گذشته تا کنون سفر و گردشگری همواره از جایگاه مهمی در زندگی انسان ها بر خوردار بوده است، امروزه فارغ از جنبه های گردشگری، سفر به یک منبع اقتصادی تبدیل شده است. صنعت توریسم و به تبع آن صنعت هتل داری هر کشور وابسته به جاذبه های محیطی، تاریخی، تجاری و اقتصادی می باشد که در این راستا همواره ایران پذیرای گردشگران بی شماری در طول تاریخ بوده است.سهمی از گردشگری به گردشگری فرهنگی اختصاص می یابد بدین صورت که گردشگر فرهنگی بتواند مکان های مختلف را تجربه کند، بدین منظور محل اقامت گردشگر نیز می تواند از طریق پیوند با بستر خود این امکان را فراهم آورد. این پیوند علاوه بر اینکه موجب احساس راحتی از یک محیط می شود، از مفاهیم فرهنگی مورد نظر مردم، روابط اجتماعی و فرهنگی جامعه در یک مکان مشخص حمایت کرده و موجب خاطره انگیزی برای افراد می شود. متأسفانه امروزه بیشتر هتل هایی که ساخته می شوند تنها به جنبه های ظاهری و لوکس بودن فضا ها توجه می کنند، چنان که مفهوم واقعی اقامت، سکونت و هم چنین هویت یک مکان نادیده گرفته می شوند. این رساله که موضوع آن طراحی هتل در شهر شیراز می باشد با محوریت قراردادن مسأله مورد اشاره و از مجرای تأمل بر مفهوم اقامت و در پی آن با طرح مفهوم سکونت به بیان این دیدگاه اهتمام دارد که در هر اقامتگاه گردشگری می توان بسته به میزان تحقق حس مکان مقصد سفر ، اقامت را به سکونت و اقامت گاه را به سکونت گاه تبدیل و بدین ترتیب تجربه ای با تاثیر گذاری ماندگارتر بر ذهن گردشگر ایجاد نمود. این شکل از تقرب نظری و عملی به موضوع معماری در حوزه گردشگری امید آن دارد که به سهم خود کیفیت گردشگری را دست کم از بعد محیطی و فرهنگی ارتقاء دهد.

سکونت و نیاز انسان به مکانی مناسب برای زندگی از جمله دغدغه های انسان در طول تاریخ بوده است . امروزه با توجه به افزایش جمعیت و ساخت چشمگیر ساختمانها و مجتمع های مسکونی عمده توجه طراحان به توده ساختمانی است و فضاهای خالی که در گذشته مکمل فضاهای پر بوده اند امروزه اعتبار و هویت خود را از دست داده و صرفا در حکم فضایی باقی مانده تلقی می شوند علاوه بر اینکه به چینش و ترکیب آنها با فضای پر توجه نمی شود ، به کیفیت آنها نیز اهمیت داده نمی شود. این بی توجهی در غالب موارد به کاهش میزان تعاملات اجتماعی در عرصه های میان کالبدی و در پی آن کاهش سرزندگی فضا های جمعی منجر می گردد. رساله پیش رو با طرح این مساله در عرصه های میان کالبدی مجموعه های مسکونی، به تبیین نسبت میان سه مولفه اساسی ساختار کالبدی، تعاملات اجتماعی و سرزندگی فضا پرداخته و از مجرای آن ، مفهوم انعطاف پذیری عملکردی را طرح می نماید.در ادامه و با پردازش این مفهوم از نگاه طراحانه، مبانی و احکامی حاصل می آید که با تدقیق آن از طریق پژوهش میدانی ، در طراحی یک مجموعه مسکونی در شهر کرمان به کار گرفته می شود.امید که این تلاش مختصر بتواند سهمی هر چند کوچک در اصلاح و بهبود کیفی عرصه های مسکونی داشته باشد.

قلمروها را می توان از چند منظر تعریف نمود. قلمرو به عنوان یک مکان، شامل فضا، محیط، محوطه، پایگاه و یا محدوده ای مشخص و دارای حد و مرز است که توسط شخص، خانواده، ساکنین و گروه های اجتماعی، به روش های مختلفی شکل می گیرد. همچنین قلمروها منابعی هستند که به وسیله موانع فیزیکی، نشانه های نمادین، با روش هایی چون عمل کردن، فرمانروایی کردن، جای دادن، استفاده کردن، دفاع کردن و علامتگذاری کردن به طور مستمر، تولید می شوند و کیفیت هایی چون اختصاصی بودن، محدود بودن، قابل تغییر بودن و... را برای ساکنین و افراد و گروه هایی که از آن استفاده می کنند به همراه دارند. تعاملات اجتماعی روش هایی هستند که افراد توسط ابزارهایی منابعی را به کار می گیرند تا روش هایی را بر یکدیگر اعمال کنند. این منابع می توانند قلمروها باشند. ایجاد کردن واکنش، انجام دادن کاری، انتقال دادن اطلاعات، تأثیر گذاشتن و تأثیر گرفتن، پاسخ دادن، داد و ستد نمودن، انتخاب کردن، به وجود آوردن، نشان دادن کنش و واکنش و به کار گرفتن، از روش های شناسایی شده ی تعامل اجتماعی هستند. این روش ها که نوعی فرایند و جریان دوسویه هستند، توسط دو یا چند انسان آگاه که توانایی انتخاب کردن دارند به وسیله ی نمادهای لفظی، زبان، اشارات و حرکات برخواسته از ارزش ها، آرزوها و خواست ها، منابعی چون اعمال و رفتارها را به کار می گیرند تا بر اعمال، افکار ، انتظارات و رفتارهای دیگران اثر گذاشته و به گونه ای نمادین به انتقال معناها بپردازند. به نظر می رسد مسئله اصلی در برخی مجموعه های سکونتی در شهر تبریز، تنظیم نبودن تعاملات اجتماعی است. قلمروها وسایلی هستند برای تسهیل کردن و تثبیت کردن تعاملات اجتماعی و نظام های اجتماعی. قلمرو نقش مهمی در حفظ تعامل اجتماعی بازی می کند. اگر هر فردی حوزه ی مکان خویش را به دیگران اعلام و دیگران نیز آن را پذیرفته باشند، تعارض به حداقل ممکن خود می رسد. می توان گفت طراحی نشدن و در واقع رها شدن طراحی قلمروها باعث به هم خوردن این تعادل شده است. به گونه ای که افراد خود، قلمروهایشان را بدون دخالت طراح تنظیم نموده و از تماس های اجتماعی خود می کاهند. هدف، طراحی کردن قلمروها درمجموعه مسکونی، به عنوان مکان هایی هستند که با تعریف روش هایی در آن ها، به صورت مستمر تولید شوند. به نظر می رسد اگر فضا و کارکردهای جاری در آن براساس روش های رفتار قلمروپایی طراحی شود، می توان به تنظیم کردن تعاملات اجتماعی کمک نمود.

نخستین تعاریف از فضای باز در قرن بیستم حاصل نوعی پنداشت "تهی" از فضا و یا هر آن چه از باقی مانده احجام "پر" قابل تصور است، می باشد . فضای باز بیشتر در آن زمان در قالب فرم شناخته شده تا به عنوان یک عملکرد دانسته شود. در تعاریف، آمده است که فضای باز فضایی محصور شده توسط توده های ساختمانی و عناصر طبیعی است که توسط مردم جهت انجام کارهای مشخص و یا حتی نامشخصی از زندگی روزانه اشغال می شود. فضای باز به عنوان یک فضای متعادل کننده و تعمیم دهنده مورد استفاده قرار می گیرد که مکملی برای فضای سبز است. در عین حال فضای باز به عنوان تعدیل تراکم ساختمانی و انسانی از اهمیت محسوسی برخوردار است. فضای باز بستری برای فعالیت ها و رفتارهای انسانی فراهم می کند. درباره طبیعت نظرات و عقاید مختلفی وجود دارد. برخی آن را منبعی برای الهام بخشی در ساخته های بشر می دانند و نیز برخی از جنبه زیبایی شناسانه و بعضی نیز با گرایشی معنوی به آن می نگرند. طبیعت را می توان منبعی فراخ برای انواع بهره گیری ها دانست. طبیعت و سبزینگی در شکل های گوناگون در معماری ایرانی تجلی یافته است. مسئله ی اساسی در این پژوهش، به هم خوردن رابطه کالبد فضای باز با میزان سبزینگی و در واقع هر نوع نمودی از طبیعت، در فضاهای باز مجموعه های مسکونی شهر شیراز است. هدف، طراحی مجموعه ای مسکونی در شهر شیراز است تا با تأکید بر جایگاه فضای باز خصوصی در سطح عرصه های زیستی به هدف دست یافتن به توازن اکوسیستمی و ارتقا جایگاه طبیعت در زندگی انسان ها کمک کند. به نظر می رسد با افزایش آگاهی در زمینه طراحی با توجه به طبیعت، بتوان به هدف پژوهش دست یافت.