نام پژوهشگر: محمد علی بهدانی

پهنه‏بندی اراضی مستعد کشت شیرین‏بیان(glycyrrhiza glabra) در شهرستان اراک
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بیرجند - دانشکده کشاورزی 1393
  پگاه محرابی   سید محمد تاجبخش

تنوع آب و هو ا و شرایط اکولوژیک مختلف، باعث تنوع و غنای گیاهان‏دارویی در سراسر ایران شده است. لزوم تحقیقات همه‏جانبه و بهره‏برداری صحیح از این گیاهان، شناخت رویشگاه‏ها و پتانسیل‏های تولیدی مناطق مختلف کشور به‏ویژه در زمانی که استفاده جهان از گیاهان‏دارویی سرعت بالایی گرفته است بسیار ضروری است. گیاه شیرین‏بیان یکی از گیاهان‏دارویی است که به مقدار فراوان و وسیعی در جهان از آن استفاده می شود. این تحقیق جهت تعیین مناطق مستعد کشت شیرین‏بیان در شهر اراک به کمک سامانه‏های اطلاعات جغرافیایی انجام شد و براساس روش پهنه‏بندی اکولوژیکی-کشاورزی (aez) از نقشه‏های اقلیم (نقاط هم‏دما، نقاط هم‏باران و روزهای یخبندان)، نقشه‏های خاک و زمین‏شناسی (گروههای هیدرولوژیکی، سازند زمین‏شناسی، عمق و بافت ‏خاک، نوع‏ خاک و حاصلخیزی ‏خاک) و نقشه‏های توپوگرافی (ارتفاع و شیب) استان مرکزی با مقیاس 1:25000 استفاده شد. برای تعیین درجه تاثیر هر یک از این عوامل از نظرهای کارشناسان و منابع موجود استفاده شد. فاکتورهای وزنی با استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) به‏دست آمدند. پس از تلفیق لایه‏های وزن داده شده در محیط نرم‏افزار arc gis 9.3، نقشه‏ی نهایی پهنه‏بندی مکان‏های مناسب کشت شیرین‏بیان در شهرستان اراک استخراج شد. نقشه‏ی تهیه شده شامل 5 منطقه‏ی کاملا مناسب، مناسب، نسبتا مناسب، نامناسب و کاملا نامناسب برای کشت شیرین‏بیان می‏باشد. مناطق کاملا مناسب، با مساحت 32/386 کیلومتر مربع، شامل مراتع متراکم و نیمه متراکم بخش غربی شهرستان اراک، مناطق مناسب، با مساحت 28/773 کیلومتر مربع، شامل مراتع متراکم و نیمه متراکم بخش جنوبی شهرستان اراک، مناطق نسبتا مناسب، با مساحت 02/730 کیلومتر مربع شامل دیمزارها، اراضی آبی و قسمتی از مراتع متراکم و نیمه متراکم بخش مرکزی شهرستان اراک می باشند. مناطق نامناسب و کاملا نامناسب، مساحت 36/5289 کیلومتر مربع را در بر میگیرند که بیشتر شامل اراضی بدون پوشش و بیرون‏زدگی سنگی، بستر رودخانه، مناطق مسکونی، جنگل‏های دست‏کاشت، سطوح آبی، اراضی شور و نمکزار، بیشه‏زار و درختچه‏زار و کویر میقان می‏باشند که کاربری کشاورزی ندارند. این پژوهش نشان داد که اراضی شهر اراک از نظر کشت شیرین بیان از وضعیت مناسبی برخوردار می‏باشند.