نام پژوهشگر: عصمت مهدیخنی مقدم
محمود هوشیارفرد ماهرخ فلاحتی رستگار
در این تحقیق بیش از 700 جدایه a.flavus و 170 جدایه a. parasiticus خاک و محصول ذرت، بادام زمینی و پسته شش استان کشور (ذرت: استان های اردبیل و فارس، بادام زمینی: استان های گیلان و گلستان، پسته: استان های کرمان و سمنان) با استفاده از محیط های کشت نیمه اختصاصی drbc-آگار، afpa و محیط های عمومی جداسازی و شناسایی شدند بر اساس آزمایشات تولید افلاتوکسین و سختینه، 74 جدایه غیر مولد آفلاتوکسین a.flavus به دو تیپ مرفولوژیکی بزرگ سختینه (2/66 درصد) و فاقد سختینه (8/33 درصد) گروه بندی شدند. جدایه های غیر مولد افلاتوکسین a.flavus در ده گروه سازگار رویشی 7-2 عضوی و پنج گروه سازگار رویشی تک عضوی قرار گرفتند. بر اساس تکثیر ده ژن ساختمانی، دو ژن تنظیم کننده ( aflrو aflj) و دو ژن glca و c3 مربوط به کلاستر بیوسنتز افلاتوکسین تعداد دوازده الگوی نقص ژنی در جدایه های غیر مولد افلاتوکسین، مشخص گردید. همچنین، بر اساس تکثیر ناحیه بین ژنی norb-cypa درجدایه های مذکور، سه تیپ حذفی شامل تیپ i (حذف یکkbp 5/1)، تیپ ii (حذفkbp 1) و تیپ iii (عدم تکثیر ناحیه) شناسایی شد. آنالیز چند شکلی تک نوکلئوتیدی قسمتی از توالی ژن omta جدایه های غیر مولد افلاتوکسین، بیانگر فراوانی جانشینی نوکلئوتیدی غیر مترادف (تغییر اسید آمینه) بود. آنالیز فیلوژنی مبتنی بر توالی ژن هایomtaو pksa نشان داد که، جدایه های irg75 و irg129 به ترتیب با استرین های تجارتی کنترل بیولوژیک af70 a.flavus و af36 a.flavus قرابت و خویشاوندی نزدیکی دارند. نتایج آزمایشات بازدارندگی تولید افلاتوکسین در محیط مایع عصاره مخمر ساکارز نشان داد که، جدایه های غیر مولد افلاتوکسین a. flavus به میزان 6/67-5/47 درصد مانع تولید afb1 شدند. همچنین، دو جدایه irm41 (4/53 درصد) و irm74 (6/49 درصد) به طور موفقیت آمیزی باعث کاهش آلودگی afb1 دانه ذرت شدند. نتیجه گیری کلی این که، اولاً جدایه های غیر مولد افلاتوکسین در جمعیت های متعلق به گونه a. flavus وجود داشت. ثانیاً، ژن های aflr ،aflj و hypa می توانند کاندید مناسبی برای تمایز توکسین زایی جدایه های a. flavus کشور باشند. ثالثاً، تغییرات ژنتیکی شامل حذف های کوچک ژنی، چندشکلی های تک نوکلئوتیدی و حذف یا/اضافه شدن نوکلئوتیدی از عوامل فقدان توکسین زایی در جدایه های a. flavus کشور تعیین گردید. از طرف دیگر، گزینش جدایه (های) موفق بیوکنترل افلاتوکسین بایستی بدنبال ارزیابی کارایی آنها در شرایط گلخانه و مزرعه صورت پذیرد.