بشر امروز در سایه تکنولوژی موانع زیادی را کنار زده است. اما در این میان مسائل و مشکلات او نیز پیچیده تر شده است. آلودگی های محیط زیست، آلودگی های صوتی و بصری، وجود نا امنی و ترس، فقدان فضاهای طبیعی، سکونت در ارتفاع، زندگی در انزوا، روابط سرد اجتماعی، ازدحام و شلوغی و... باعث ‏ آسیب ‏های روانی بر شهروندان شده است. فشار و آزردگی روانی، پرخاشگری و زودرنجی، عصبانیت و انزوای اجتماعی، افسردگی، بی حوصلگی، شکایات جسمانی، اضطراب و غیره، نتایج نا امید کننده چنین شرایطی است. سازمان بهداشت جهانی، محیط را در سلامت انسان ها تاثیرگذار می داند. بکارگیری اصول روانشناسی محیط در حیطه طراحی محیط باعث سلامت روان و بهزیستی انسان ها میشود. در پژوهش با فرض اینکه محیط میتواند بر سلامت روانی ساکنین شهرها تاثیرگذار باشد، سعی بر شناسایی عوامل محیطی تاثیرگذار بر سلامت روانی شهروندان داریم. بدین منظور پس از مطالعه منابع کتابخانه ای موجود در این زمینه، به چارچوبی مفهومی حاصل از دسته بندی آن ها خواهیم رسید. سپس با مطالعه میدانی از طریق پرسشنامه حاصل از چارچوب مفهومی طرح به بررسی فرضیه تحقیق می پردازیم. به منظور سنجش اثر متغیر مستقل (کیفیت محیط سکونت) بر متغیر وابسته (سلامت روان)، تعداد 200 نفر از ساکنین دو محله بهار و انقلاب اسلامی از منطقه 1 شهر سبزوار به شیوه نمونه گیری در دسترس احتمالی انتخاب شدند. یافته حاصل از پرسشنامه توسط نرم افزار spss تحلیل شد. بر طبق این پژوهش محیط می تواند بر سلامت روانی ساکنین تاثیرگذار باشد. سلامت روانی افراد ساکن در محله ای با کیفیت محیطی بالاتر به طرز معنی داری از سلامت روانی ساکنین در محله ای فاقد چنین کیفیت هایی یا با کیفیت های پایینتر بالاتر است. در انتهای پژوهش حاضر نیز اصول طراحی شهری ارتقاء دهنده سلامت روانی شهروندان ارائه می شود.

شاید آن مقدار که فرهنگ در توجیه چشاندن طعم حیات انسان ها موثّر است، علم محض یا فلسفه محض موثّر نباشد، «در این زمان فرهنگ، یکی از لوازم زندگی همه انسان ها به شمار می رود». هرچه که عظمت یک مفهوم بالاتر است، دریافت تعریف متعیّن و مشخّص برای آن مفهوم، دشوارتر است. هنر نیز بیان گر احساسات درونی و عمیق فرد است. امّا سوالی که مطرح می شود، این است که آن فرهنگ و هنر جامعه، به چه علّت از ساختمایه های انسان معاصر ایرانی خارج گشته است؟! و او چگونه می تواند دوباره آن روح را به کالبد بی جان وی بازگرداند؟! بدین ترتیب پایان نامه ای معماری شکل می گیرد، که دغدغه آن، پاسخ گوئی به این سوال است و خلق مکانی زاده می شود؛ با نام و عنوان «پژوهشگاه فرهنگ و هنر». فرایند این پاسخ گوئی برچند گام عمده استوار است: نخست شناخت و تحلیل است، که به شناسایی و بررسی عوامل تأثیرگذار می پردازد و با رویکرد ادراکی، محیط را تفهیم می کند و به احساس آن می پردازد و در آخر پروژه ای را شکل می دهد، با ره توشه ای، از بخش های نخستین حاصل آمده و به طراحی و شکل دهی می پردازد و طرحی درمی اندازد و دست به کار می شود. و پژوهشگاهی فرهنگی- هنری با حسّی انسانی در جوار فرهنگی ترین فرهنگ های غنی، یعنی بارگاه حرم مطّهر امام رضا (ع) حاصل می شود و آن طرحی است، که ارائه شده و این طرح، باید که ویژگی هائی داشته باشد تا بتواند مخاطب خود را به تفکّر و اندیشه وادارد و اقیانوس بی کران ذهن را به چالش افکند و نظم اعتیادی و اعتباری که جهان را و جهان ایرانی معاصر را در ورطه روزمرّگی فرو برده است، برهم زند. و در نهایت باید راهی را بیاغازد که همه را دیگر کند.

بی شک یکی از اهداف اصلی در هر طرح معماری، پاسخگویی به نیازهای بشر خواهد بود. پیدایش سبک ها و شیوه ها نیز در این مسیر، گویای این واقعیت است که انسان ها پیوسته به دنبال دستیابی به راهکارهایی کامل تر و جامع تر برای رسیدن به اهدافشان هستند؛ اهدافی نظیر رسیدن به سلامت جسمی و روحی و ایجاد مکانی امن و دلپذیر. بر خلاف تصور برخی افراد، جنبش پایداری در معماری نیز به هدف مصرف یا ذخیره انرژی شکل نگرفته است، بلکه هدف تأمین زندگی سالم است. در جایی دیگر نیز به اعتقاد بسیاری از معماران، معماری استعاره ای است از طبیعت. با روشن شدن این هدف گذاری و مشاهده شرایط کنونیِ سکونت در شهر اهواز و بروز مشکلات و آلودگی های محیطیِ آن که در نتیجه جنگ هشت ساله و همچنین عدم توجه به بازسازی محیط زیست و مصرف سوء انرژی های تجدیدناپذیر، گریبان شهر و مردمانش را گرفته است؛ این پروژه برمبنای احترام به طبیعت و بیان اهمیت و نقش طبیعت در کیفیت زندگی افراد در رسیدن به "محیط مطلوب مسکونی " به عنوان عاملی برای آشتی میان انسان و طبیعت، شکل گرفت.

توجه به فضاهای کودکانه از دیرباز حائز اهمیت بوده و شمار کثیری از پژوهشگران چه درعلم روانشناسی و جامعه شناسی و چه درعرصه معماری بدان پرداخته اند. در بررسی ادبیات خلاقیت و نحوه ی بروز و پرورش آن، این گونه برمی آید که تعداد اندکی از تحقیقات به مسئله ی محیط و تاثیر آن در شکل گیری خلاقیت اشاره داشته اند. لذا هدف از تحق?ق حاضر، دست?اب? به اصول طراح? فضاهای بازی برای کودکان 3 تا 6 ساله (دوره ی پیش دبستان) با تأک?د بر بهره گیری از قابل?تهای مح?ط? موثر بر ذهن و رفتار کودکان و رو?کرد ارتقاء خ?ق?ت آنان است. در این مطالعه سعی بر آن است که ابتدا تعریف جامعی از خلاقیت و کاربرد آن درطراحی های معمارانه با بررسی نکات خلاقانه بیان شود و پس از آشنایی با رشد کودکان در مرحله ی سنی دوره ی پیش دبستان، ارتباط طبیعت و خلاقیت کودکان مورد بررسی قرار گیرد. علاوه بر طبیعت به بررسی سایر عوامل ضروری و موثر بر مراکز کودکان و معیارهای اساسی جهت طراحی مناسب در راستای پیشرفت خلاقیت کودکان نیز پرداخته می شود. با توجه به پژوهش های متعددی که در این زمینه شده است، راهکارهایی جهت طراحی محیط بازی در راستای پرورش خلاقیت کودکان ارائه گردیده است.

درک کیفیت هر فضا به میزان استفاده از ابزارهای ادراک انسان بستگی دارد.و در این میان نابینایان و کم بینایان فاقد ابزار ادراک بصری هستند و برای درک بهتر محیط نیازمند فضایی با ویژگی های متفاوت می باشند. بدین منظور، با توجه به اهمیت نقش سیستم بینایی در ادراک محیط ، بخصوص درک فضاهای دور از دسترس ،این پرسش به وجود می آید که چه عواملی در بهبود کیفیت فضا برای افراد دارای مشکل بینایی موثرند؟در این میان ،تعامل با دیگران، مسیریابی مطمئن در اطراف ساختمان و پاسخ ادراکی به عناصر مختلف طراحی شده در بنا، بررسی وجود نشانه در فضاها در شاخه روانشناسی محیط، ترجمه و تغییر تمرکز از فضاهای معماری از دید به حواس دیگر مانند: صدا، لامسه، بویایی از مواردی است که می تواند در کیفیت فضا برای نابینا تاثیر بگذارد.

موضوع این پایان نامه طراحی داخلی سرای سالمندان است و پرسشی که به آن پاسخ داده خواهد شد، این است که: "طراحی داخلی مناسب خانه ی سالمندان برای ایجاد زندگی توأم با امنیت و آرامش برای ساکنانش در اثر تاریخی خانه عدل چگونه باید باشد؟" شناخت سالمند و ویژگی های جسمی و روانی وی، مشکلات، ضعف ها و خطرات، شناخت فضاهای سرای سالمندان و ضوابط و استانداردهای لازم، نمونه هایی از خانه های سالمندان، مبانی تغییر کاربری در یک زمینه ی تاریخی و احیای مجدد اثر، و در انتها طراحی داخلی سرای سالمندان در خانه عدل موضوعاتی هستند که به آنها پرداخته شده است.