چکیده فارسی عنوان : بررسی میزان ید و رفتارسنجی نگهداری و مصرف نمکهای یددار در خانوارهای شهر اراک در سال 1393 استاد راهنما : دکتر بابک عشرتی، دکترای اپیدمیولوژی، دانشیار دانشگاه استاد مشاور : دکتر جواد جواهری، متخصص پزشکی اجتماعی، استادیار دانشگاه نگارش و پژوهش : محسن میری مقدمه نمک مهم ترین و پر مصرف ترین چاشنی غذایی مورد استفاده بشر است و وجود ناخالصیهای مضر در آن خطراتی به دنبال دارد. بمنظور مبارزه با اختلالات ناشی از کمبود ید باید مقادیر ناچیزی از این عنصر را به رژیم غذایی روزانه افزود. نمک باید به مقدار کم و تصفیه شده یددار مصرف شود. اندازگیری ید و ناخالصی های موجود در نمک مصرفی خانوارها ضروری است. مواد و روش کار در این مطالعه چند مرحله ای تصادفی 400 خانوار در شهر اراک مورد بررسی قرار گرفتند. خانوارها با توجه به محل سکونت آنها به 4 منطقه تقسیم شدند و در هر منطقه 4 خوشه و در هر خوشه 25 خانوار بصورت تصادفی قرار گرفتند. پس از کسب رضایت از خانوار پرسشنامه رفتار سنجی نگهداری و مصرف ید تکمیل شد و بررسی میزان کیفی ید نمکها ، به کمک کیت ید سنج و بر اساس گاما ید موجود در نمکها اندازه گیری شد. یافته ها در بررسی میزان کیفی ید نمک مصرفی خانوارهای شهر اراک، به کمک کیت ید سنج و بر اساس گاما ید موجود در گروه اول (بین 0 تا 7) تعداد 4 خانوار (1 درصد) در نمک مصرفی آنها ید وجود نداشت و هیچ تغییر رنگی ایجاد نشد. در گروه دوم (بین 8 تا 14) تعداد 99 خانوار (8/24 درصد) در نمک مصرفی آنها مقدار کمی ید وجود داشت و رنگ نمک کبود شد و در گروه سوم (بین 15 تا 30) تعداد 297 خانوار (2/74 درصد) در نمک مصرفی آنها ید کافی وجود داشت و رنگ نمک به کبود تیره تغییر پیدا کرد. بحث و نتیجه گیری نتایج حاصل از مطالعه ما نشان داد اکثر خانواده های شهر اراک از نمک یددار تصفیه شده استفاده می کنند ولی میزان آگاهی آنها نسبت به دلیل استفاده از نوع نمک و شرایط حفظ و نگهداری ید در نمک مصرفی خانواده بسیار پایین بود و با توجه به این موضوع افزایش سطح آگاهی عمومی در مورد نحوه ی نگهداری نمک طعام و افزودن آن به غذا و آموزش از طریق رسانه های گروهی می تواند وضعیت ید دریافتی جامعه را در حد میزان مطلوب نگه دارد. واژگان کلیدی ید، رفتارسنجی نگهداری و مصرف نمکهای یددار، شهر اراک