کمبود آب غالبا یکی از عوامل مهم محدود کننده عملکرد در مناطق نیمه خشک و محیط های با اقلیم مدیترانه ای محسوب می شود. نخود (cicer arietinum l.) یکی از گیاهان خانواده لگومی می باشد که بطور وسیع در این مناطق کشت می گردد و غالبا بدلیل شرایط آب و هوایی این منطقه با تنش خشکی انتهای فصل مواجه می گردد. آزمایش حاضر جهت بررسی عکس العمل ژنوتیپ های نخود کابلی در برابر سطوح مختلف آبیاری در منطقه مراغه انجام گردید. اثر سه سطح آبیاری شامل سطح صفر (شرایط دیم: بدون آبیاری)، آبیاری کامل (تأمین آب مورد نیاز برای محیط ریشه) و آبیاری تکمیلی در مرحله گلدهی و پرشدن دانه (si) بر هفت ژنوتیپ (flip 03-71c، flip 03-64c، flip 98-106c، flip 00-40c ، flip 99-66c، آرمان و آزاد) در این آزمایش مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که ارتفاع گیاه، گستره کانوپی، تعداد شاخه های اولیه و ثانویه، محتوای کلروفیل، تعداد روز تا رسیدگی، عملکرد دانه و اجزای عملکرد به طور معنی داری تحت تأثیر سطوح آبیاری قرار گرفتند. با این نتایج نشان داد که صفاتی همچون تعداد غلاف در بوته، وزن صد دانه، عملکرد دانه در واحد سطح و سرعت پر شدن بین آبیاری کامل و آبیاری تکمیلی تفاوت معنی داری نشان ندادند. عملکرد دانه در شرایط فاریاب 58 درصد بالاتر از شرایط دیم بود. بررسی عملکرد دانه ای و شاخص های مقاومت به خشکی نشان داد که رقم آرمان و لاین flip 98-106c ژنوتیپ های برتر در شرایط دیم می باشند. به طور کلی تحت شرایط نیمه خشک و در مناطقی که محدودیت منابع آبی وجود دارد، استفاده از آبیاری تکمیلی در طی مراحل حساس زایشی در سیستم های متکی به بارش می تواند از اثرات نامطلوب تنش خشکی بر عملکرد نخود بکاهد.

برای ارزیابی تحمل تنش اسمزی در لاین های گندم دوروم و ارتباط آن با نشانگرهای مولکولی آزمایشی در دانشکده ی علوم کشاورزی در سال 1392 انجام شد. در این آزمایش 20 لاین گندم در دو سیستم آب کشت و ماسه کشت و در سه سطح تنش اسمزی به صورت هیدروپونیک کشت شد. ارقام در سه سطح آب کشت (شاهد، 4- و 8- بار) و ماسه کشت (شاهد، تنش 40 درصد و تنش 60 درصد) به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار کشت شدند. نتایج نشان داد که تنش اسمزی کلیه صفات مورفولوژیک را کاهش و بیشتر صفات فیزیولوژیک مانند قندهای محلول، پرولین و کلروفیل کل را افزایش داد. نتیجه مقایسه میانگین اثر متقابل تنش و لاین برای صفات مورد مطالعه نشان داد که در بیشتر صفات مورد بررسی لاین های 11 و 17 دارای بیشترین میانگین و لاین 7 دارای کمترین میانگین در سیستم ماسه کشت بودند. در سیستم آب کشت بیشترین میانگین مربوط به لاین های 17 و 18 و کمترین میانگین ها مربوط به لاین های 7 و 10 بود. بر اساس تجزیه شاخص های مقاومت به تنش اسمزی لاین های 11، 13، 14 و 17 در هر دو سیستم متحمل و لاین 5 و 16 حساس شناخته شدند. نتایج تجزیه خوشه ای نشان داد که در هر سه شرایط محیطی در دو سیستم لاین های 4، 13، 18 و 19 در گروه با میانگین بالا و لاین های 5 و 6 در گروه با میانگین پایین در سیستم آبکشت و سیستم ماسه کشت قرار گرفتند. با توجه به تجزیه عاملی لاین ها در هر دو سیستم آب کشت و ماسه کشت لاین 1 و 3 و حساس و لاین های 13، 18 و 19 متحمل شناخته شدند. در سیستم ماسه کشت موثر ترین نشانگر ها در سطح شاهد نشانگر p50m8 و p24m7 شناخته شد که با 4 صفت همبستگی نشان داد. در سطح تنش اسمزی 40 درصد نشانگر p30m2 بیشترین تعداد همبستگی معنی دار (4) با صفات داشت. در سطح تنش اسمزی 60 درصد نشانگرهای p24m4 و p24m4 با بیشترین تعداد همبستگی معنی دار (4) با صفات، موثر ترین نشانگر بودند. در سطح شاهد سیستم آب کشت نشانگر p19m2 موثر ترین نشانگر شناخته شد که با 4 صفت همبستگی نشان داد. در سطح تنش اسمزی 4- بار نشانگر p25m2 بیشترین تعداد همبستگی معنی دار (5) با صفات داشت. در سطح تنش اسمزی 8- بار نشانگر p19m2 با بیشترین تعداد همبستگی معنی دار (4) با صفات، موثر ترین نشانگر بود.

خلر (lathyrus sativus l.)، یکی از مهم ترین گیاهان زراعی و علوفه ای دنیاست که به علت پروتئین و لایسین بالا گیاهی شناخته شده است. به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی 33 ژنوتیپ خلر، از 20 نشانگر نیمه تصادفی اینترون-اگزونی یا isj استفاده شد. استخراج dna با روش ctab صورت گرفت. اطلاعات حاصل از آغازگرهای isj مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و از مجموع باند ها، 77 % باندها مربوط به آغازگرهای et و 81 % مربوط به آغازگرهای it چند شکل بودند.