نام پژوهشگر: میلاد فریدنیا

تخمین ضریب زبری مانینگ با استفاده از روش بهینه سازی هوشمند
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی 1393
  میلاد فریدنیا   مجید حیدری

بخش کشاورزی سهم عمده ای در مصرف آب در جهان دارد و با توجه به محدودیت هایی که وجود دارد، استفاده بهینه از آن ضروری می باشد. اگر برخی پارامترهای طراحی به درستی در محاسبات قرار نگیرد باعث بروز خطاهای بسیاری در شبکه های انتقال آب می شود. ضریب زبری مانینگ یکی از پارامترهای مهم و حائز اهمیت در طراحی سازه های انتقال آب می باشد. با توجه به اینکه روش های تحلیلی برای تخمین این ضریب وجود دارد ولی چون این روش ها به قضاوت مهندسی و روش سعی وخطا وابسته می باشند، روشی قابل استناد نمی باشد و با درصد خطای بالایی این ضریب تخمین زده می شود. با توجه به این شرایط نیاز استفاده از روش های بهینه سازی احساس می شود. تحقیق صورت گرفته ارائه روشی برای تخمین این ضریب با استفاده از الگوریتم تبرید تدریجی می باشد. روش تبرید تدریجی از جمله روش های بهینه سازی عددی با ساختار تصادفی هوشمند است که امروزه استفاده از آن در حل مسائل پیچیده ی مهندسی با توجه به قابلیت های آن روز به روز روبه گسترش می باشد. بدین منظور در یک فلوم آزمایشگاهی مستطیلی با مشخصات به طول 12 متر، 60 متر عرض ، 65 سانتی متر ارتفاع و شیب کف ثابت 0.0002 آزمایشاتی با 9 دبی مختلف و اندازه گیری پروفیل های سطح آب انجام شد. تابع هدف ارائه شده از روابط جریان متغیر تدریجی و براساس گرادیان سطح آب مشاهداتی و محاسباتی با متغیر تصمیم گیری ضریب زبری مانینگ تعریف و مورد کمینه سازی قرار گرفت. بهینه ترین ضریب برابر با 0.011 بدست آمد. ضریب زبری مانینگ بدست آمده در ادامه مورد بررسی و اعتبارسنجی قرار گرفت، در ابتدا شاخص های آماری برای 70% داده ها که بهینه سازی را انجام داده بودند و 30% باقی مانده، جهت اعتبارسنجی، بصورت جداگانه محاسبه گردید. همچنین ضریب زبری مانینگ بهینه شده به همراه اطلاعات مورد نیاز به نرم افزار hec-ras داده شد و پروفیل سطح آب محاسباتی جهت بررسی و مقایسه با پروفیل مشاهداتی تولید گردید و مشاهده گردید که پروفیل سطح آب مشاهداتی به پروفیل سطح آب محاسباتی نزدیک می باشد، که این نزدیکی عملکرد مطلوب در بهینه سازی ضریب زبری مانینگ می باشد. به طور کلی نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که ضریب زبری مانینگ بدست آمده از این روش از دقت بالایی برخوردار بوده و می تواند جایگزین مناسبی برای روش های تحلیلی و سعی و خطا که پرهزینه و زمانبر می باشد، است.