امروزه به گفته سران اروپایی نقش اتحادیه اروپایی در تحولات جهانی پر رنگ تر است و این اتحادیه یک مکانیسم مهم و تأثیرگذار در حل بحرانهای منطقه ای و بین المللی بشمار برود. گسترش اتحادیه اروپایی هم به لحاظ تعداد و هم به لحاظ کشورهایی که به این اتحادیه پیوسته اند، حائز اهمیت است. این تحول ژئوپلتیکی به لحاظ فرصتهای ایجاد شده از رهگذر وضعیت جدید مورد توجه می باشد. اتحادیه اروپایی برخلاف سنت دیرین خود به یکباره به سمت شرق گسترش یافته و این امر عین آفرینش فرصت ها، چالش هایی را نیز در برابر آن قرار داده است. این اتحادیه شامل کشورهایی است که به خاطر سابقه استعماری روابط طولانی با بسیاری از کشورهای خاورمیانه و مدیترانه یا خاور بزرگ دارند و در پرتو گسترش جغرافیایی، اینک قرابت بیشتری نیز با منطقه یافته است و سیاست خارجی اتحادیه اروپا در قبال منطقه خاورمیانه با چالش هایی مواجه است و با توجه به بررسی کارنامه اتحادیه اروپا در چند سال اخیر بعد از تحولات 11 سپتامبر به عبارتی وزن سیاسی اتحادیه اروپا در تصمیم گیریهای مهم و اساسی از عیار قابل قبولی برخوردار نیست.