نام پژوهشگر: رباب ستاری
رباب ستاری حبیب ارجمندزاده
حکومت زندیه به وسیله محمد کریم خان ملقب به وکیل الرعایا تأسیس و طی دوران فرمانروایی وی آرامش نسبی در ایران استقرار یافت اما پس از مرگ وکیل، بنیان این سلسه به دلایل متعدد از هم فرو پاشید. با توجه به عشیره ای بودن ساختار حکومت، هریک از خوانین زند که در بنیان گذاری این سلسله نقش فعال داشتند، خود را مستحق فرمانروایی یافتند. نفاق و جنگ های داخلی که بر اثر اختلافات خانوادگی روی داد، موجب عدم انسجام حکومت مرکزی و پراکندگی قوای دولت گردید. حضور ایلات در راس درگیری ها و استقبال آنان از هرج و مرج پیش آمده که برای پیشبرد مقاصد آنان ضروری بود، از نکات قابل تامل این دوران محسوب می گردد. در این شرایط رقیب دیرین خاندان زند که داعیه دار سلطنت بود، با استفاده از شرایط موجود در پی اتحاد و نیرو گرفتن و سرانجام تسلط بر کشور برآمد. ناهماهنگی آخرین پادشاه زند و دولتمردان وی در چنین شرایطی مزید بر علت گشته و موجب تسریع اضمحلال سلسله زند گردید.