دیابت ملیتوس بر فعالیت سیستم های مختلف بدن از جمله سیستم تولیدمثل در انسان ها و حیوانات تأثیر می گذارد.تلاش برای کشف درمان های طبیعی بدون اثرات جانبی در سال های اخیر برای کنترل دیابت افزایش یافته است.مطالعه ی حاضر با هدف بررسی اثرات عصاره ی گل سیر و سولفات روی بر مقدار سرمی گلوکز و هورمون های محور هیپوفیز-گناد و همچنین بررسی بافت بیضه در دیابت القاء شده با استرپتوزوتوسین صورت گرفته است. روش ها.35 سر موش صحرایی نر از نژاد ویستار(20±250 ) به 7 گروه تقسیم شدند.1-گروه نرمال n))، 2-گروه دیابتی d))،3- گروه دیابتی+عصاره ی گل سیرقبلd+gfb))، با دریافت عصاره ی گل سیر به مدت 15 روزقبل از تزریق stz 4-گروه دیابتی+عصاره ی گل سیر بعدd+gfa))، با دریافت عصاره ی گل سیر بعداز تزریق stz تا پایان دوره 5-گروه دیابتی+(عصاره ی گل سیر+سولفات روی) بعد[ d+(gf+zn)a] دریافت ترکیب عصاره ی گل سیر و سولفات روی بعد از تزریق stz تا پایان دوره 6-گروه دیابتی+(عصاره ی گل سیر+سولفات روی) قبل[ d+(gf+zn)b ]، با دریافت ترکیب عصاره ی گل سیر و سولفات روی به مدت 15 روز قبل از دریافت stz 7-گروه دیابتی+سولفات روی بعدd+zna))، با دریافت سولفات روی بعد از تزریق stz تا پایان دوره . دیابت از طریق تزریق داخل صفاقی mg/kg40 استرپتوزوتوسین ایجاد شد.عصاره ی گل سیر با دوز mg/lit 360 و سولفات روی با دوز mg/lit 36 به صورت خوراکی به موش های صحرایی خورانده شد و سطح سرمی گلوکز،تستوسترون،lh و fsh از طریق روش ایمونورادیواسی مورد سنجش قرار گرفت همچنین برش های بیضه توسط رنگ آمیزی هماتوکسیلین- ائوزین مورد بررسی میکروسکوپی قرار گرفت. یافته ها. دیابت باعث کاهش قابل توجه در مقدار تستوسترون و افزایش سطح lh و fsh سرم موش های صحرایی می شود همچنین در دیابت کاهش چشمگیر قطر توبول های سمینیفروس، سلول های لیدیگ و سرتولی ایجاد می شود که مصرف عصاره ی گل سیر و سولفات روی هم در حالت درمانی و هم پیشگیرانه افزایش مقدار تستوسترون و بازگشت lh و fsh به حد نرمال و بهبود آسیب های بافت بیضه را نشان داد. نتیجه گیری. مصرف عصاره ی گل سیر و سولفات روی دارای هردو اثر درمانی و پیشگیرانه برغلظت و مقدار سرمی هورمون های محور هیپوفیز-گناد و آسیب های بافت بیضه در موش های صحرایی نر دیابتی می باشد.واژه های کلیدی.گل سیر، سولفات روی، تستوسترون، دیابت ملیتوس