مریم عسکری نژاد جعفر ولیزاده
این پایان نامه حاصل دو کار پژوهشی مختلف می باشد. در کار اول به خالص سازی و شناسایی یک ترکیب ترپنوئیدی از گیاه salvia rhytidea (مریم گلی تفتانی) پرداخته شد که این گیاه یکی از گونه های جنس salviaاز خانواده ی lamiaceae و بومی ایران است. این گیاه در ارتفاعات تفتان می روید. از ریشه این گیاه عصاره دی کلرو متانی تهیه شد و سپس جداسازی فاز آبی از فاز دی کلرو متانی توسط قیف دکانتور انجام شد. فاز دی کلرو متانی عصاره با جداسازی های پی در پی توسط کروماتوگرافی ستونی و کروماتوگرافی لایه نازک، جداسازی و خالص سازی شد. شناسایی ترکیب خالص سازی شده بوسیله روش¬های پیشرفته طیف سنجی شامل 1h nmr)، 13c nmr،cosy ، hsqc و ( hmbc انجام شد. ترکیب خالص شده از تفسیر این طیف ها یک دیترپنوئید آبیتانی به نام miltirone بود، که این ترکیب برای اولین بار از این گونه گزارش می¬شود. در کار دوم به بررسی فیتوشیمیایی) اندازه¬گیری قدرت آنتی¬اکسیدنی، فنول، فلاوونوئید و پرتئین) گیاه فرفیون میوه کرکی (euphorbia hebecarpa) پرداخته شد.برای اندازه¬گیری قدرت آنتی اکسیدانی اندام هوایی و ریشه گیاه از عصاره¬های اتانولی، آبی و استونی از هر دو قسمت استفاده شد. سپس با استفاده از روش¬های dpph و frap قدرت آنتی اکسیدانی هر یک از عصاره¬ها اندازه¬گیری شد.نتایج نشان داد که عصاره¬های مختلف اندام هوایی تفاوت زیادی با یکدیگر ندارند و همچنین عصاره آبی و اتانولی ریشه تفاوت آن¬ها بسیار کم می¬باشد و دارای قدرت آنتی اکسیدانی بالای می¬باشند. در مجموع در این روش قدرت آنتی اکسیدانی ریشه بسیار بیشتر از اندام هوایی می¬باشد ودر روش frapنتایج نشان داد در هر دو قسمت گیاه عصاره اتانولی بیشترین قدرت آنتی اکسیدانی و عصاره آبی کمترین قدرت آنتی اکسیدانی را دارا می-باشد. در بررسی پتانسیل آنتی اکسیدانی تام این گیاه با استفاده از دو روشdpph و frap نشان داد که این گیاه پتانسیل آنتی اکسیدانی بالای می¬باشد. در تست فنول، مقدار فنول کل ریشه از مقدار فنول کل اندام هوایی بیشتر است و در اندازه¬گیری مقدار فلاوونوئید، مقدار فلاونوئید کل اندام هوایی بیشتر از مقدار فلاونوئید ریشه می¬باشد و در اندازه¬گیری مقدار پروتئین، اندام هوایی و ریشه تفاوت چندانی با یکدیگر نداشتند. ترکیبات فنلی با قدرت آنتی اکسیدانی رابطه مستقیمی دارند، میزان فنل کل ریشه بیشتر از اندام هوایی می¬باشد و به همین نسبت قدرت آنتی اکسیدانی ریشه از اندام هوایی بیشتر می¬باشد.
