مورخوش zhumeria majdae rech. f.&wendelbo یکی از گیاهان دارویی مهم، اندمیک و انحصاری استان هرمزگان است که خواص درمانی آن از دیرباز مورد توجه مردم بوده است.مهم ترین و بیشترین ترکیب اسانس مورخوش مربوط به لینالول می باشد و با توجه به اثرات ضد دردی وضد التهابی لینالول، این پژوهش به منظور ارزیابی اثر ضد دردی و ضد التهابی این گیاه انجام شد.فعالیت ضد دردی اسانس بخش هوایی گیاه مورخوش با استفاده از writhing القا شده بوسیله اسید استیک وآزمون هات پلیت در موش سوری بررسی شد.اسانس مورخوش mg/kg 40،20،10،5 و دیکلوفناک به عنوان داروی استانداردmg/kg 50 وحامل روغن بادام شیرین(از راه صفاقی به موش تزریق شده و بعد از 30 دقیقه محلول اسید استیک %1 (ml/kg 10) به صورت داخل صفاقی تزریق شد و تعداد انقباضات شکمی طی مدت 30 دقیقه شمارش شد.در آزمون هات پلیت نیز، حامل، اسانس 5، 2.5، mg/kg 1 و دیکلوفناک mg/kg 50 را به صورت داخل صفاقی به حیوان تزریق کرده و روی صفحه داغ دستگاه با دمای ثابت c ?c55±1 قرار دادیم. سپس در بازههای زمانی مختلف پس از تزریق دارو، زمان واکنش هایی همچون لیسیدن پاهای عقبی یا پریدن را به عنوان شاخص زمان بروز پاسخ به محرک، ثبت نمودیم.اثرات ضد التهابی این اسانس به روش carrageenan induced rat paw edema test ارزیابی شد. به این منظور یک ساعت بعد از تزریق داخل صفاقی حامل، اسانس mg/kg5,10،20،40ودیکلوفناک سدیم mg/kg 50 ,محلول تازه تهیه شده کاراژینان 2% در نرمال سالین زیرجلدی در کف پای رت ها تزریق شد. بعداز تزریق کاراژینان ضخامت کف پا قبل از تزریق کاراژینان و در زمان های 4,3,2,1,0/5و5 ساعت بعد از تزریق کاراژینان بوسیله دستگاه پلتیسمومتر انجام گرفت. اسانس بخش هوایی گیاه مورخوش در تعداد انقباضات شکمی ناشی از تزریق اسید استیک، کاهش معناداری را نسبت به گروه کنترل ایجاد نمودودر دوز mg/kg 40 عملکردی مشابه با داروی استاندارد دیکلوفناک mg/kg 50 نشان داد. همچنین اثرات ضددردی مرکزی این اسانس، با افزایش زمان واکنش به محرک حرارتی در آزمون هات پلیت نشان داده شدودر این میان دوز mg/kg 5 بهترین اثر ضد دردی مرکزی را نشان داد.بررسی اثر ضد التهاب اسانس بخش هوایی گیاه مورخوش کاهش معناداری در مقایسه با گروه کنترل نشان داد.اثرات مهاری مشابه با داروی استاندارد در بروز التهاب مشاهده شد.در این میان دوز mg/kg 10 نسبت به سایر دوزها بهترین اثر ضد التهابی را از خود نشان داد.سرانجام از یافته های حاصل از این پژوهش چنین نتیجه گرفته شد که اسانس بخش های هوایی گیاه مورخوش به دلیل دارا بودن درصد بالایی از لینالول به عنوان ترکیب اصلی، در دوزهای بکار رفته در این مطالعه، دارای اثرات ضد دردی و ضد التهابی ارزنده ای می باشد.