نام پژوهشگر: اعظم خواجه
اعظم خواجه محمود حیدریان
شهرستان سنقر در شمال شرق استان کرمانشاه و در دامنه های ارتفاعات زاگرس مرکزی قرار گرفته که به تبع آن از منابع آبی سرشار و پوشش گیاهی مناسبی برخوردار است. وجود رودخانه های دائمی و فصلی، سراب ها و چشمه های جوشان و همچنین دشت های حاصلخیز و به طور کلی شرایط زیست محیطی مناسب باعث شده تا در این منطقه جایگاه مناسبی برای استقرار جوامع انسانی از آغاز تا روزگار حاضر فراهم باشد. یکی از شاخص ترین دوره هایی که آثار جوامع انسانی آن در منطقه سنقر شناسایی شده، دوره مفرغ است. در بررسی های باستان شناختی منطقه از این دوره تعداد 25 محوطه باستانی شناسایی شده که این پژوهش به بررسی ویژگی ها و مشخصات سفالی و تحلیل الگوی استقراری آنها می پردازد. علاوه بر مطالعه ویژگی سفالی این دوره و نحوه تاثیر و تاثر داده های فرهنگی آن ها با مناطق و سرزمین های همجوار، پژوهش حاضر با به کارگیری سیستم اطلاعات جغرافیایی gis تا حدودی به تاثیر عوامل زیست محیطی در شکل گیری استقرارهای این دوره پرداخته است. برای اثبات فرضیات از روش توصیفی-تحلیلی استفاده شده است. بعد از یک رهیافت مقایسه ای بر اساس داده های فرهنگی (سفال) عصر مفرغ منطقه سنقر، چنین استنباط می شود که این ناحیه در دوره مفرغ دارای ارتباطات منطقه ای و فرا منطقه ای با مناطق کنگاور، لرستان، شرق دریاچه ارومیه و منطقه آذربایجان بوده است. به طور کلی سفال های این منطقه تحت تاثیر شرایط بومی، محلی و همچنین تحت تاثیر ویژگی های فرهنگی سرزمین های مجاور قرار داشته است. سفال ها از نظر شکل و تزیینات با سفال های گودین iv، دوره k گوی تپه، آثار طبقه مفرغ قدیم یانیک تپه و آثار سفالی محوطه های جمهوری آذربایجان بسیار مشابه اند. در تحلیل نقش عوامل طبیعی موثر در شکل گیری استقرارهای دوره های سه گانه مفرغ این گونه استنباط می شود که اصلی ترین عامل طبیعی، نزدیکی به حاشیه رودخانه بوده و به تبعیت از مسیر رودخانه و تمرکز مراتع مرغوب تر در داخل دره ها و حاشیه رودخانه ها، استفاده از مراتع در توزیع سکونتگاه های منطقه در وهله دوم اهمیت قرار داشته است.