چکیده حکومت آتروپاتن که درمنابع برای اولین باراز آتروپات درسال 331 ق.م و درهنگام جنگ بسیار مهم گوگامل که به فروپاشی کامل امپراتوری هخامنشی انجامید یاد شده است . بعد از غلبه اسکندر مقدونی بر ایران ،سرداری به نام آتروپات که بر بخشی خاک از مادان حکومت می کرد ،توانست از اشغا ل آن جا توسط یونانیان جلوگیری کند . از آن به بعد این سرزمین به نام آتروپاتن معروف شد آتروپات به حکومت رسید و آن ناحیه را مستقل اعلام کرد .در طول دوره حکومت سلوکی ها ،ناحیه آتروپاتن هم چنان مستقل باقی ماند و یونانیان و جانشینان اسکندر نتوانستند آداب و رسوم و تمدن یونانی را در آن محل اشاعه دهند .آذربایجان در این زمان پناهگاه زرتشتیان و تکیه گاهی در مقابل هجوم یونانیان شد .حکومت جانشینان آتروپات در آذربایجان در زمان اشکانیان نیز ادامه یافت واین منطقه توانست کما کان استقلال خود را حفظ کند .و تهاجمات رومیان از زمان مهرداد دوم شروع شد میدان های نبرد معمولا در سرزمین های آسیای غربی و ازآن میان در آتروپاتن واقع می شد .آتروپاتن به دلیل موقعیت استراتژیکی و جغرافیایی مبدامناسبی برای تهاجمات و البته تسخیر آن به مثابه ی پایگاهی علیه پارتیان به شمارمی رفت . ابتدا به چگونگی روابط آتروپاتن با سرزمین های دیگر پرداخته شده است ،و هم چنین روابط بین دو دولت اشکانی و روم وسپس یافتن عوامل اثرگذار در روابط دو دولت بوده است. محتوای اصلی به این شکل است که در آغاز به معرفی تعدادی از منابع که با موضوع ارتباط دارند اشاره شده و سپس موقعیت جغرافیای آتروپاتن وچگونگی تشکیل حکومت مستقل آتروپاتن مورد بررسی قرارگرفته است. و هم چنین یک فصل اش به روابط آتروپاتن با سلوکی ها اختصاص یافته ،و یک فصل اش نیزبه روابط آتروپاتن با اشکانیان وتهاجمات رومیان اختصاص یافته است.