چکیده: بیماری پژمردگی باکتریایی گوجه فرنگی ناشی از ralstonia solanacearum یکی از بیماری های مهم این محصول است که از مناطق مختلف ایران گزارش شده است. بر اساس گزارش های موجود این بیماری در ایران توسط نژاد 3 ( بیووار2) باکتری ایجاد می شود. در این پژوهش در بهار و تابستان سال 1392 نمونه های گوجه فرنگی آلوده به بیماری پژمردگی از مزارع مختلف استان همدان گردآوری و باکتری عامل بیماری جداسازی شد. تعداد 93 استرین باکتری از خاک ناحیه ریزوسفر بوته های سالم گوجه فرنگی با استفاده از روش رقیق سازی و کشت روی محیط آگار و king’s b جداسازی شدند. ابتدا آزمایش تاثیر باکتری-های ریزوسفر روی میزان جوانه زنی بذر گوجه فرنگی به منظور انتخاب باکتری های محرک رشد به روش آغشته سازی بذر گوجه فرنگی و کشت روی کاغذ صافی انجام شد. در این آزمایش 37 استرین باعث تحریک جوانه زنی بذر و القای رشد گوجه-فرنگی شدند. در یک آزمایش دیگر اثر آنتاگونیستی استرین های جدا شده بر اساس توانایی آن ها در جلوگیری از رشد بیمارگر با استفاده از آزمون کشت سه نقطه ای و اندازه گیری هاله بازدارنده در قالب طرح کاملا تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تعداد 57 استرین بازدارنده بودند که در این میان استرین های sh22، sh16، sh13و sh1 در شرایط آزمایشگاهی به ترتیب با میانگین قطر هاله 35/8، 22/8، 57/7 و 49/7 میلی متر دارای بیشترین اثر بازدارنده بودند و در مقابل استرین های sh4و sh5 دارای کمترین اثر بازدارندگی بودند. از بین استرین های مورد بررسی برمبنای نتیجه آزمایش بازدارندگی در شرایط آزمایشگاه و الگوی پروتئین های الکتروفورز شده محلول سلولی، تعداد شش استرین به عنوان نماینده انتخاب و ویژگی های فنوتیپی آن ها تعیین شد. بر این اساس استرین های sh22،sh16 به عنوان bacillus sp.، sh13 و sh1 به عنوان pseudomonas sp.، sh4 به عنوان rhizobium sp. و sh5 به عنوانsp. burkholderia تشخیص داده شدند. بررسی های گلخانه ای روی گوجه فرنگی به روش آغشته سازی ریشه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. پس از گذشت سه ماه فاکتورهای طول بوته، وزن تر و وزن خشک ساقه و ریشه و شدت بیماری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد اکثر تیمارهای مورد بررسی در سطح 1% دارای تفاوت معنی دار بودند. در شرایط گلخانه استرین های sh4 (rhizobium sp.) با میزان 56 درصد کاهش شدت بیماری و sh1 (.pseudomonas sp) با میزان 58 درصد کاهش شدت بیماری بیشترین تاثیر را در افزایش وزن تر و خشک ریشه و اندام های هوایی نشان دادند. استرین های sh5کمترین تاثیر را در افزایش وزن تر و خشک ریشه و اندام های هوایی نشان دادند. در پایان توالی ژن srrna16 استرین ها به وسیله ی آغازگرهای 27f و 1492r تکثیر شد. توالی به دست آمده با سایرتوالی ها در بانک اطلاعات ncbi به وسیله نرم افزار بلاست نوکلئوتید همتراز شد. درخت فیلوژنی استرین ها با روش اتصال همسایه ای(neighbour-joining) و با استفاده از نرم افزار mega5با bootstrap1000 تکرار ترسیم گردید. استرین sh1 با 99 درصد شباهت به pseudomonas.fluorescens در یک گروه قرار گرفتند. استرین sh4 با 97 درصد شباهت به rhizobiumleguminosarum در یک گروه قرار گرفتند. استرین sh5با 99 درصد شباهت به burkholderia .multivorans در یک گروه قرار گرفتند. واژه های کلیدی:کنترل بیولوژیکی، پژمردگی باکتریایی گوجه فرنگی، الکتروفورز پروتئین، bacillus sp، .psudomonas sp، .rhizobium sp