درک علل وقوع و نتایج حوادث تأثیرگذار قرن اول هجری بدون شناخت نقش روابط قبیله ای حاکم بر جزیره العرب و همین طور فضای عقیدتی، سیاسی و نظامی امکان پذیر نیست. یکی از قبایل مشهور و موثر در تحولات نخستین دوره اسلامی قبیله بنی مخزوم است که یکی از شاخه های اصلی قبیله قریش می باشد. این رساله به روش توصیفی تحلیلی در جهت تبیین نقش این قبیله در عصر جاهلی و دوره اسلامی (دوره پیامبر و خلفای راشدین) می باشد. همین طور نتایج پژوهش بیانگر آن است که بنی مخزوم در دوره جاهلی دارای جایگاه اشرافی مهمی در مکه بود، به نحوی که اکثر مناصب مهم نظامی بر عهده افراد این قبیله بود. جدا از این، برسر شرف، نسب، ثروت با دیگر قبایل مشهور قریش به رقابت می پرداخت. اکثراین رقابت ها هم به نفع بنی مخزومیان تمام می شد. لذا با ظهور اسلام اشراف این قبیله به سرکردگی ابوجهل در صدر مخالفان پیامبر(ص) قرار گرفته، و در راه مقابله با اسلام به شکنجه تعدادی از مسلمانان پرداختند و انواع آزار و اذیت ها را نسبت به پیامبر(ص) رواداشتند، به نحوی که قریب به اکثریت دشمنان پیامبر(ص) از این قبیله بودند. و ضعفای این قبیله مانند؛ یاسر، سمیه و عمار جزء یاران خاص پیامبر(ص) بودند. در دوره خلفای راشدین این قبیله با حمایت از حاکمیت اسلامی نقش انکار ناپذیری در حوادث مهم از جمله جریان فتوحات داشتند. دو چهره مشهور این قبیله؛ عماریاسر و ام سلمه، در تحولات دوران عثمان و علی الخصوص حکومت امام علی(ع) به ویژه در دو نبرد مشهور زمان آن حضرت(جمل و صفین) نقش بارزی در جهت حمایت از حکومت آن حضرت و اهل بیت(ع) ایفا کردند.