توبه در لغت به معنی بازگشت و رجوع است و در اصطلاح به معنای ندامت یاپشیمانی از ارتکاب گناه است. توبه در حقوق جزای اسلامی به عنوان یکی از موارد سقوط مجازات شمرده شده است و در اهمیت آن همین بس که یکی از بهترین شیوه های جلوگیری از جرم و اصلاح مجرمان است. توبه در جرایمی مسقط مجازات است که فلسفه جرم بودن آنها صرف مخالفت با اوامر و نواهی الهی باشد. این حقوق، حق الله نامیده می شود. ولی در جرایمی که جنبه حق الناس دارند، توبه موجب سقوط مجازات نمی باشد. بدیهی است که ملاک و مبنای اسقاط مجازات به سبب توبه، شریعت اسلام می باشد. از جمله نکات قابل توجه در باب توبه به عنوان یکی از معاذیر معافیت از مجازات این است که اگر مجرم پیش از اثبات جرم به وسیله اقرار یا بینه، توبه کند، مجازات وی ساقط می شود و اگر پس از اقرار توبه کند، قاضی مخیر است که از ولی امر برای او تقاضای عفو نماید یا مجازات را درحق وی اعمال کند . اما توبه پس از اقامه بینه، هیچ اثر حقوقی ندارد. آن چه که بیان کردیم ، در مورد تأثیر توبه در حدود بود، که هم در فقه و هم در حقوق جزای اسلامی به این صورت مطرح شده است. اما در مورد تأثیر توبه در تعزیرات ، در شرع دو نظریه وجود دارد: یکسانی حدود و تعزیرات، سقوط مطلق تعزیرات با توبه . در حقوق جزای اسلامی نیز، توبه در جرائم تعزیری درجه شش، هفت و هشت، به صورت مطلق مسقط مجازات دانسته شده است، و در سایر جرائم تعزیری، وسیله ای برای تخفیف در مجازات می باشد.