نام پژوهشگر: معصومه قاسم زاده قزوینی
معصومه قاسم زاده قزوینی زیور صالحی
سرطان سینه نوعی از سرطان است که از سلول های بافت پستان به وجود می آید و همچنان بعنوان یک بیماری پیچیده که میلیون ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد، مطرح می باشد. جمع آوری آسیب های dna بعنوان یک عامل مهم در بروز سرطان سینه در زنان در نظر گرفته می شود. یکی از مهم ترین مکانیسم های دفاعی برعلیه آسیب های dna، مسیر ترمیم برداشت نوکلئوتیدی (ner) است. xerodermapigmentosum group c (xpc) یک ژن مهم در مسیر ner می باشد که به شناسایی آسیب های وارده در مولکول dna می پردازد. نقص در عملکرد xpc منجر به بروز فنوتیپ سرطان می گردد. پلی مورفیسم های تک نوکلئوتیدی (snps) متعددی از این ژن شناخته شده است. پلی مورفیسم های lys939gln و intronic poly (at) یا pat-/+ از رایج ترین snpهای مورد مطالعه در ژن xpc می باشند. پلی مورفیسم xpc lys939gln، که منجر به تغییر آمینواسید از لیزین به گلوتامین در موقعیت 939 در ناحیه کد شونده می گردد، در توانایی ترمیم dna و انحرافات کرماتیدی نقش دارد. pat-/+ یک واریانت جدید شناخته شده در اینترون شماره 9 می باشد و حاملین pat+/+ توانایی ترمیم dna پایین تری را نسبت به حاملین pat-/- نشان می دهند. این مطالعه ی مورد -شاهدی در 100 بیمار مبتلا به سرطان سینه و 100 فرد سالم انجام گردید. dna ژنومی از لوکوسیت های خون محیطی استخراج شد. تعیین ژنوتیپ dna توسط واکنش زنجیره ای پلی مراز (pcr) در پلی مورفیسم intronic poly (at) و واکنش زنجیره ای پلی مراز و پلی-مورفیسم قطعات طولی محدود شونده (pcr-rflp) در پلی مورفیسم lys939gln انجام گرفت. آنالیزهای آماری توسط برنامه med calc(نسخه 1/12) صورت پذیرفت. فراوانی بالایی از ژنوتیپ pat+/+(23%) از پلی مورفیسم intronic poly (at) در بیماران، در مقایسه با افراد کنترل (10%) بدست آمد و بیماران حامل ژنوتیپ pat+/+ دارای ریسک بالاتری از سرطان سینه در مقایسه با افراد با ژنوتیپ pat-/- بودند (p=0.02). فراوانی ژنوتیپ های aa، ac و cc از پلی مورفیسم lys939gln در بیماران به ترتیب 39%، 41% و 20% بود، درحالی که این فراوانی در موارد کنترل به ترتیب 40%، 44% و 16% بود، لذا تفاوت آماری معنی داری بین فراوانی های اللی و ژنوتیپی پلی مورفیسم xpc lys939gln در گروه کنترل و بیمار یافت نشد (p=0.75). نتایج بدست آمده از این مطالعه نشان داد که پلی مورفیسم intronic poly (at) ژن xpc ممکن است با افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه در ارتباط باشد، درحالیکه xpc lys939gln با خطر ابتلا به سرطان سینه در جمعیت مورد بررسی مرتبط نبود. کلید واژگان: xpc، پلی مورفیسم ژنی، سرطان سینه،ترمیم برداشت نوکلئوتید