نام پژوهشگر: مریم حاجی عرب
مریم حاجی عرب سیدقاسم زمانی
نمود ارزش های بشری در حقوق بین الملل در سالیان اخیر با جرم انگاری نقض های شدید آن در سیاق فردی و پیش بینی گونه ای مسوولیت خاص در سیاق دولتی (مسوولیت مشدد) همراه بوده است. مسایل و مشکلات هنجارین و نهادین پیرو این هم زیستی – در کنار همزیستی دیگر هنجارهای نوظهور با هنجارهای قدیمی تر حقوق بین الملل- دغدغه ای را با عنوان به خطر افتادن وحدت حقوق بین الملل و در نتیجه موجودیت آن دامن زده است که بررسی برخی از این مشکلات و راهکارهای مواجهه با آن در نظر و عمل بین المللی موضوع پژوهش حاضر است. فرضیه اصلی چنین پیش میرود که تقارن مسوولیت بینالمللی دولت و فرد در قبال جنایات بینالمللی به لحاظ عملی و واقعی بر وحدت رژیم مسوولیت بین المللی کلاسیک که صرفا اعمال دولتها را موضوع خود می دانسته (شامل عناصر مادی و معنوی، دفاعیات و معاذیر، قواعد انتساب و احراز مسوولیت) آثار متعددی بر جای گذارده است که داوری در باب مثبت یا منفی بودن آنها (آسیبشناسی) و اتخاذ راهکار بر حسب مواضع معرفتشناختی و هنجاریِ متفاوت متغیر خواهد بود. پژوهش حاضر از منظر روش شناختی، بر تحلیلی چهار مرحله ای استوار است. دو مرحله نخست با رویکردی توصیفی، به تحلیل ارتباط قواعد مسوولیت بین المللی کیفری فرد و مسوولیت بین المللی مشدد دولت و برخی جنبه های مشکل ساز آن اختصاص دارد. در مرحله سوم، رویکردهایی که به منظور ارائه نظریه ای عام در خصوص نحوه تعامل این رژیم ها ارائه شده است، مورد بررسی قرار گرفته اند. این رویکردها عبارت اند: از وحدت گرایی خام، وحدت گرایی پیچیده و کثرت گرایی. مرحله چهارم به گزینش معیارهای وحدت ماهوی و شرح مولفه های آنها از دید تحقیق حاضر و در نهایت ارزیابی رویکردهای نظری پیش گفته توسط آنها اختصاص دارد. در این پژوهش از روش گردآوری کتابخانهای و اینترنتی استفاده شده است و به شیوهی تحلیلی به بررسی دادهها اقدام گردیده است.