با اندیشه در تاریخ جهان و رخدادهای آن و با گذر از کلیشه ها، درخواهیم یافت که تمام رویدادهای اجتماعی-سیاسی-اقتصادی همواره بر یکدیگر؛ چه از جنبه نیک اندیشانه و چه از وجه بد فرجام آن، تاثیرداشته اند و هرکدام از این رخدادها خود به تنهایی عاملی برای ایجاد دیگری شده و سرنوشتی جدید برای یک ملت رقم زده است وهنر به عنوان یکی از اساسی ترین عوامل فرهنگ ساز نزد هر فرهنگ و ملت سبب پیشرفت وتکامل اندیشه های آنان می گردد. با نظر یه این موضوع که در غرب، از رنسانس به بعد، تفکر اومانیستی بر فرهنگ بشری چیره شد و اساس آن بر خود بنیادی واقع گشت وبرداشت فرجام شناسانه از هنر بر اندیشه های برخاسته از واقعیات این جهانی مبتنی گشت و در شرق با توجه رخدادهای سیاسی-اجتماعی-فرهنگی، در دوره های ایلخانی وتیموری وبازخورد آن درتولید آثار هنری، نمایان گشت. لزوم انجام این پژوهش را قطعی می نماید. از اهداف این پژوهش، کشف دیدگاه های فرهنگی متفاوت، پیرامون وجود پدیده متافیزیک درهنر اسلامی (دینی) معراج نامه وهنر سوررئالیستی می باشد. که باتوجه وجود پدیده غیر مادی ذهن و امکان یافتن آن در مغز مادی انسان، در ابتدای امر به تشریح و تبیین علمی امور ذهنی و پیوستگی آن با فیزیک می پردازد. سپس بعد از بیان چیستی متافیزیک به توصیف و تحلیل حالات متافیزیکی در آراء اندیشمندانی چون یونگ، هایدگر، ابن سینا،سهروردی،...می پردازد وسپس با مقایسه این دو شاخه هنری و ارائه بررسی های چند گونه، به نتایج مورد نظر که همان کشف اندیشه های متافیزیکی نهفته وپنهان فراسوی آنها (معراج نامه و جنبش سوررئالیسم) و تمایز وتشابه آنها است، می رسد.