آبیاری قطره¬ای که یکی از روش¬های آبیاری موضعی است گسترش روزافزونی در جهان دارد. مدیریت بهتر این روش نیازمند شناخت هر چه بهتر محاسن و معایب آن می¬باشد، که جز با مطالعه دقیق در این زمینه مقدور نخواهد بود. اخیرا مطالعاتی برای توصیف جریان در خاک، در آبیاری قطره¬ای سطحی و زیر سطحی صورت گرفته است که اکثر آنها در محیط¬های همگن بررسی شده¬اند ولی توزیع رطوبت در خاک¬های لایه¬ای و مخصوصا شیب¬دار کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. در پژوهش حاضر آزمایش¬های صحرایی به منظور تعیین الگوی توزیع رطوبت خاک توسط قطره¬چکان¬های زیر سطحی در خاک دولایه و در دو حالت مسطح و شیب¬دار انجام گرفت و اثرات شیب زمین، لایه¬ای بودن خاک به طور منفرد و اثرات توان این دو بر الگوی خیس-شدگی خاک توسط قطره¬چکان¬های زیر سطحی بررسی شد آزمایش¬های این تحقیق در اراضی تحقیقاتی کرکج متعلق به دانشکده کشاورزی تبریز انجام یافت. از نرم¬افزار هایدروس جهت شبیه¬سازی جبهه رطوبتی در شرایط مشابه استفاده شد. به منظور برآورد دقت نرم¬افزار، فواصل شعاعی جبهه رطوبتی مشاهداتی و شبیه¬سازی شده از محل قطره¬چکان در زاویه¬های مختلف مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که نرم¬افزار هایدروس با داشتن میانگین خطای استاندارد 47/2 و ضریب همبستگی 84/0 و ضریب کارایی مدل 24/0 در خاک مسطح و میانگین خطای استاندارد 03/4 و ضریب همبستگی 79/0 و ضریب کارایی مدل 36/0 در خاک شیب¬دار و همچنین تطابق خوبی با داده¬های مشاهداتی داشته و مدل خوبی برای شبیه-سازی حرکت آب در خاک می¬باشد. با توجه به معیارهای آماری، نرم¬افزار در شبیه¬سازی پیاز رطوبتی ایجاد شده در خاک مسطح نسبت به خاک شیب¬دار دارای دقت بالاتری است و منحنی¬های پیشروی برآورد شده تطابق بیشتری با منحنی¬های پیشروی مشاهداتی دارد. همچنین مقایسه بین پروفیل مشاهداتی در خاک¬های مسطح و شیب¬دار ، بیانگر این موضوع بود که با افزایش ساعات آبیاری پروفیل ایجاد شده در خاک¬های شیب¬دار با پروفیل حاصل در خاک¬های مسطح تطابق بیشتری می¬یابد. مقدار رطوبت در مرز پروفیل رطوبتی در آبیاری¬های طولانی مدت نسبت به مرز پروفیل¬های تشکیل شده در ساعات اولیه کاهش یافته و بنابراین باعث می¬شود حرکت آب در خاک بیشتر تحت تاثیر نیروی ماتریک باشد و نه نیروی ثقلی. تحقیق حاضر بیانگر این موضوع بود که غیر همسان بودن خاک تاثیر چندانی بر روی حرکت توسط نیروی ماتریک ندارد. همچنین تفاوت چندانی در گسترش عمودی جبهه رطوبتی خاک مسطح و شیب¬دار مشاهده نشد.

هدف اصلی این مطالعه بسط مدل هیدرولوژیکی به منظور ایجاد پارک¬های جنگلی بارش مبنا در حومه¬ی تبریز است. در این مطالعه، منظور از دیم یا به عبارتی بارش مبنا، استفاده از آب بارش جمع¬آوری شده از سطوح تحت بارش در فصول تر و استفاده از آن در فصول خشک می¬باشد. برای این منظور، منطقه مورد مطالعه که 30 کیلومتری حومه شهر تبریز می¬باشد به 4 ناحیه تقسیم و با استفاده از آمار بارش¬های ماهانه¬ی 37 ساله 29 ایستگاه¬های هواشناسی، بارش منطقه¬ای ماهانه¬ی هر ناحیه استخراج و پریودهای خشکی و تر براساس رژیم بارش¬موثر ماهانه مربوطه تعیین و منحنی-های شدت، مدت و فرکانس آنها استخراج شد. در مرحله¬ی بعد حجم جریانات ماهانه، فصلی و سالانه با استخراج cn هر ناحیه با کاربرد روش scs محاسبه شده و الگوهای حد گیاهی به منظور انتخاب درختان مناسب بر مبنای عوامل اقلیمی منطقه و همچنین سطح تاج پوشش آنها و فواصل بهینه و تعداد درخت در هکتار تعیین شد و به این ترتیب مقدار آب مورد نیاز (etl) به دست می¬آید و آنگاه تعداد قطره¬چکان¬های هر درخت و به تبع آن تعداد قطره-چکان¬ها در هکتار و در نتیجه کل آب مورد نیاز پارک¬جنگلی بارش¬مبنا استخراج شد. سپس حداقل سطحی که رواناب ناشی از مجموع بارش¬موثر سالانه نیاز آبی آن را جبران می¬کند محاسبه و حجم مخازن ذخیره و بیشینه حجم مخزن به منظور ذخیره¬سازی رواناب در دوره های ترسالی تعیین شد.

بازده مصرف آب در بخش کشاورزی در بیشتر کشورهای جهان پایین است. هر پروژه میباید پس از طراحی و اجرا مورد بررسی قرار گرفته و کارایی و عملکرد آن تحت شرایط مزرعه، بررسی گردد. با ارزیابی عملکرد سامانه های آبیاری، بسیاری از نقاط ضعف آن ها نمایان میشود. لذا به منظور ارزیابی چگونگی طراحی و بهره برداری سامانه های آبیاری بارانی کلاسیک ثابت اجرا شده در شبکه آبیاری سد آیدوغموش در استان آذربایجان شرقی، 4 واحد آبیاری زراعی که به صورت سامانه آبیاری بارانی کلاسیک ثابت آبپاش متحرک که از 4 خط آبرسان متفاوت تغذیه می شوند و دارای طول و عرض جغرافیایی و کد ارتفاعی متفاوت می باشند و از بین سامانه هایی که حداقل یک فصل زراعی از بهره برداری آنها سپری گردیده، انتخاب شده و مورد ارزیابی قرار گرفت. در ارزیابی سامانه های آبیاری فوق معیارهای ضریب یکنواختی بلوک آزمایش (cu)، یکنواختی توزیع بلوک آزمایش (du)، ضریب یکنواختی سامانه (cus)، یکنواختی توزیع سامانه (dus)، بازده پتانسیل کاربرد چارک پایین (pelq) ، بازده کاربرد چارک پایین (aelq) ، تلفات تبخیر و بادبردگی (wdel)، تلفات نفوذ عمقی (dp) و کفایت آبیاری (adirr) تعیین گردید. در این ارزیابی بطور میانگین در چهار سیستم ضریب یکنواختی، یکنواختی توزیع، راندمان پتانسیل و راندمان کاربرد 74/57، 74/08، 61/05، 61/05 درصد تعیین شد. پس از ارزیابی عملکرد سامانه ها ،مشکلات سامانه ها شناخته شده و راهکارهایی جهت بهبود سامانه ها ارایه شد.