گیاه پنج انگشت (vitex agnus castus) از میان گیاهان دارویی، قرنها پیش شناخته شده و بعضی مردم از برگها و میوه های آن در مواردی مثل ازدیاد شیر استفاده می کرده اند. در این تحقیق اثر عصاره گیاه پنج انگشت v.a.c بر میزان سرمی هورمون پرولاکتین بررسی شده است . عصاره های برگ و میوه گیاه به طور جداگانه به روش خوراندن، در دوران استرس ، بارداری و شیردهی به موشهای صحرایی ماده تجویز شده است . گروههای شاهد مربوط به هر دوران، به جای عصاره آب مقطر دریافت کرده اند. برای تهیه نمونه های خونی از هر موش در مراحل تعیین شده (استرس ، پرواستروس ، روز هفتم و پانزدهم بارداری و روز سوم شیردهی) حیوان با استنشاق اتر بیهوش شده و پس از برداشت مقدار لازم خون از قلب آن کشته می شد. سرم خون نمونه های بالا بوسیله سانتریفوژ جدا شده و برای اندازه گیری میزان هورمون پرولاکتین سرم به روش رادیوایمونواسی (ria) مورد استفاده قرار می گیرد. نتایج آماری بدست آمده بوسیله آنالیز واریانس یگانه و چند گانه (anova & manova) و آزمون آماری lsd با در نظر گرفتن p<0/05 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. 1)میزان سرمی پروکتین تحت اثر عصاره با دوزهای معین نسبت به گروه شاهد افزایش ، و در برخی دوزها کاهش می یابد. 2)اثر عصاره برگ و میوه بر میزان سرمی پرولاکتین در روزهای یکسان در دوره های متفاوت ، یکسان نبوده و با دوزهای همانند برگ و میوه نیز، پاسخ متفاوت است . 3)عصاره گیاه v.a.c بر میزان تعداد گلبولهای قرمز در کوتاه مدت اثر چشم گیر ندارد، ولی در برخی دوزها میزان گلبول سفید را نسبت به گروه شاهد افزایش یا کاهش می دهد. این عصاره بر تغییرات میانگین وزن گره های آزمایشی نسبت به گروه شاهد اثر چندانی ندارد و در مجموع به نظر می رسد عملکرد عصاره این گیاه وابسته به میزان پرولاکتین پیش از استفاده عصاره و دوز بکار رفته باشد.