ضرورت اهمیت موضوع زخمهای مرتبط با استرس اختلالاتی در مخاط معده و دوازدهه هستند که تظاهرات بالینی وسیع الطیفی را از زخم سطحی خفیف تا خونریزی تهدیدکننده زندگی ایجاد می کنند. دربیماران بستری خطرتشکیل زخم گوارشی افزایش می یابد که به خصوص در بخشهای مراقبت ویژه در اثر استرس یا بیماری شدید بارزتر است. درمان زخمهای استرسی معمولاً با پیشگیری شروع میشود. دستورالعملهای متعدّدی در زمینه پیشگیری دارویی از زخمهای استرسی در دسترس هستند که توصیه های مبتنی بر شواهد (evidence-based) جهت تجویز داروهای پیشگیری کننده از زخمهای ناشی از استرس را برای بیماران بستری دربخشهای داخلی و جراحی که در شرایط بحرانی نیستند و همچنین برای بیماران بستری در بخشهای مراقبت ویژه ارائه داده اند، علیرغم آن داروهای مهارکننده اسید دربیماران بستری در بخشهای داخلی و جراحی به طور وسیعی تجویز میشوند و در بیمارانی که احتمال ایجاد زخمهای گوارشی در آنها کم است و طبق دستورالعمل دلیل موجّهی برای شروع پیشگیری ندارند، بیش از اندازه مصرف می گردند. علاوه بر اینکه استفاده نادرست داروهای مهارکننده اسید منجر به بروز عوارض مختص هر دسته دارویی در بیماران میشود، هزینه های ناشی از آن نیز قابل ملاحظه است که به بیمار و سیستم تأمین کننده سلامت تحمیل می شود. هدف در این مطالعه ارزیابی میزان اجرای دستورالعمل پیشگیری از ایجاد زخمهای مرتبط با استرس و برآورد هزینه های تحمیلی ناشی از تجویز غیر صحیح آن میباشد. بیان مسئله استرس اولسر یا تخریب موکوسی مرتبط با استرس عبارت است از التهاب حاد سطح مخاط معده با علت ناشناخته و چندفاکتوری که بعداز رویداد استرس زا مانند جراحی یا تروما ایجادمیشود.مکانیسم تغییرات موکوس پیچیده است و به نظر می رسد تغییر در سیستم محافظتی فیزیولوژیک نرمال معده ای – روده ای، نقش مهمی را در ایجاد این بیماری ایفا می کند. مطالعات قبلی نشان داده اند که در بیماران بستری دربیمارستان عوامل مستعد کننده خونریزی و زخم معده وجود دارند. چون امروزه دستورالعمل اصلی پروفیلاکسی استرس اولسر(sup) مربوط به 10 سال گذشته(نسبتاً قدیمی) است، درمورد پیشگیری اصولی از ایجاد آسیبهای مرتبط با استرس توسط داروهای مهارکننده اسید(ast) هنوزاتفاق نظروجودندارد. روشهای استاندارد، استفاده از sup در بخش های icu را توصیه می کنند. داده های کافی مبنی بر استفاده از sup در بخش های غیر icu وجود ندارد، ولی اطلاع از عوامل مستعد کننده آسیبهای ناشی از استرس می تواند به استفاده از sup کمک کند. برای تعیین ضرورت استفاده از sup بسیاری از پزشکان معتقدند که بیماران باید از لحاظ تعداد عوامل مستعدکننده طبقه بندی شوند تا معلوم شود آیا به پیشگیری نیاز دارند یا خیر. اگر چه باور عمومی مبنی بر بی ضرربودنastاست، ولی داروهای مهارکننده اسید مطمئناً همراه با عوارض هستند. چندین مطالعه ارتباط بین استفاده از داروهای مهارکننده اسید، خصوصا مهار کننده های پمپ پروتون مثل امپرازول و افزایش احتمال ابتلا به cdad یا بیماری مرتبط با کلستریدیوم دیفیسل(clostridium difficile-associated disease) ونیزcapیا پنومونی اکتسابی ازجامعهcommunity-acquired pneumonia)) را نشان داده اند. به علاوه هزینه های ناشی ازsup نامناسب در بیماران قابل ملاحظه است. درمطالعه ای هزینهsup بدون اندیکاسیون متجاوز از 111000 دلار در یک سال ارزیابی شده، ودریک گزارش دربیماران بستری هزینه sup نابجا بیش از 11000 دلار در 4 ماه، ودر بیماران ترخیصی بیش از 64000 دلار در سال محاسبه گردیده است. ما این مطالعه را به منظور بررسی پیشگیری از آسیبهای مرتبط با استرس ، واثراقتصادی استفاده غیر صحیح آن انجام داده ایم. بخشهای جراحی(عمومی،ent،اعصاب،ارتوپدی،زنان، چشم، اورولوژی) و داخلی (بیماریهای گوارشی، تنفسی، عفونی، کلیوی، اعصاب) بیمارستان تأمین اجتماعی امام رضا درارومیه به عنوان بخشهای غیر icu انتخاب شدند. اهداف هدف اصلی : تعیین اثرات اقتصادی ناشی از استفاده نابجای پیشگیری اولسر استرسی در بیماران بستری در بخشهای غیرicu بیمارستان امام رضا(ع)درارومیه ، سال 1390 اهداف فرعی : 1-تعیین میزان sup با اندیکاسیون بر اساس دستورالعمل در بخشهای غیرicu بیمارستان امام رضا(ع)درارومیه درطول مطالعه 2-تعیین میزان sup بدون اندیکاسیون بر اساس دستورالعمل در بخشهای غیرicu بیمارستان امام رضا(ع)درارومیه درطول مطالعه 3-تعیین میزان هزینه ناشی از supبا اندیکاسیون در بخشهای غیر icuبیمارستان امام رضا(ع)درارومیه درطول مطالعه 4-تعیین میزان هزینه ناشی از sup بدون اندیکاسیون در بخشهای غیرicu بیمارستان امام رضا(ع)درارومیه درطول مطالعه هدف کاربردی : توصیه برای استفاده از دستورالعمل ها برای sup توسط پزشکان و کاهش عوارض جانبی و هزینه های تحمیلی به بیماران و سیستم سلامت به دلیل تجویز نامناسب این داروها. فرضیات و سوالات تحقیق 1- میزان ast مطابق با اندیکاسیون بر اساس دستورالعمل در بخشهای غیر icuبیمارستان امام رضا(ع)درارومیه درطول مطالعه چقدر است؟ 2- میزانast بدون اندیکاسیون بر اساس دستورالعمل در بخشهای غیرicu بیمارستان امام رضا(ع)درارومیه درطول مطالعه چقدر است؟ 3- میزان هزینه ناشی از ast مطابق با اندیکاسیون در بخشهای غیرicu بیمارستان امام رضا(ع)درارومیه درطول مطالعه چقدر است؟ 4- میزان هزینه ناشی ازast بدون اندیکاسیون در بخشهای غیرicu بیمارستان امام رضا(ع)درارومیه درطول مطالعه چقدر است؟

کنترل مناسب قند خون یک گام اساسی در کنترل بیماری دیابت ملیتوس می باشد. آنالوگ های جدید انسولین برای بهبودی بیشتر کنترل قند خون تولید شده اند که مزیت هایی مانند: نیاز کمتر به تزریق و رضایت بیشتر بیماران و کیفیت و امید به زندگی بیشتر نسبت به انسولین های قدیمی تر دارند. این مطالعه یک کارآزمائی بالینی می باشد که بیماران دیابتی نوع 2 در آن به صورت تصادفی انتخاب شده اند و طی 12ماه تحت مطالعه قرارگرفته اند. 164 بیمار دیابتی که در بازه سنی 65-28 سال بودند و همگی biasp30 بالای 8 درصد داشتند وارد مطالعه شدند. بیماران به صورت تصادفی به دو گروه تقسیم شدند: گروه انسولین آسپارت 30 و گروه انسولین nph و رگولار اندازه گیری داده های پاراکلینیکی که شامل قند خون، چربی خون، تعداد رخداد افت ناگهانی قند خون بود، هر سه ماه یک بار اندازه گیری می شد. در ضمن کیفیت زندگی به وسیله پرسشنامه استانداردeq-5d ارزیابی شد. دوز شروع انسولین آسپارت30، 6/0-2/0 واحد به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در هر روز بود که در دو دز منقسم دریافت می شد و در گروه کنترل که انسولین های nph و رگولار را به نسبت 2 به 1 دریافت می کردند دز شروع 6/0-2/0 واحد به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بود. هزینه های مستقیم و غیرمستقیم پزشکی هر بیمار را به وسیله پرسشنامه هائی جمع آوری کرده و در نهایت نسبت تفاوتی هزینه اثربخشی محاسبه و مقایسه شد. کنترل قند خون در طی 12 ماه مطالعه به طور چشمگیر در دو گروه بهبود پیدا کرد. اگرچه که کاهش بیشتر در قند خون در گروه انسولین آسپارت 30 مشاهده شد. در طی مطالعه تعداد رخداد افت ناگهانی قند خون به صورت محسوسی در گروه انسولین nph و رگولار بیشتر مشاهده شد (p<0.05). میانگین میزان افت ناگهانی قند خون برای انسولین آسپارت30، 5.60 ± 20.08 و برای nph و رگولار11.50 ± 50.76 در سال گزارش شد. هزینه نهائی سالانه برای هر بیمار که انسولین آسپارت 30 مصرف می کرد 81.43 ± 930.55 دلار و برای انسولین های nph و رگولار 165.49 ± 1101.24دلار بود .این مطالعه بالینی که شامل داده های اقتصادی می باشد، نشان می دهد که انسولین آسپارت هزینه اثربخش تر از رژیم انسولین درمانی nph و رگولار در بیماران دیابتی نوع 2 می باشد.

داروخانه ها در سطح جوامع و دسترسی تمام اقشار جامعه به خدمات دارویی قابل ارائه در داروخانه ها و آگاهی مردم از اینکه میتوانند بدون نیاز به قرار قبلی (وقت گرفتن) در یک محیط آشنا و بدون تشریفات به اطلاع لازم در مورد داروها و مراقبت های پزشکی دسترسی داشته باشند موجب ایجاد یک موقعیت ایده آل برای داروسازان برای ایفای نقشی فراتر از تجویز دارو بین مردم گشته است.یا توجه به نیازهای بهداشتی کنونی و نیازهایی که در آینده ممکن است با آن مواجه شویم این مسئولیت مهم بر عهده داروسازان قرار میگیرد که تلاش کنند به بهترین نحو در عرصه خود به جامعه خدمت نمایند به این ترتیب داروسازان مسئولیت های سنگین تری را نسبت به آنچه که امروز برای مدیریت دارو درمانی بیماران بر عهده دارند بپذیرند و این مسئولیت دیگر مسئولیت نسخه پیچی صرف نبوده و داروسازان امروز می بایست در عین اینکه بر توزیع دارو نظارت دارند از مداخله مستقیم در این فرآیند خودداری نمایند چرا که این اقدامات عادی از سوی دستیاران و نسخه پیچان آموزش دیده و دارای صلاحیت انجام خواهد شد و به این ترتیب نظارت داروسازان افزایش می یابد و مسئولیت پیگیری پیشرفت دارو درمانی ،ارائه مشاوره به پزشکان ،همکاری با پزشکان یا سایر حرفه های مراقبت از سلامتی را بر عهده خواهند گرفت(7). با توجه به نقش داروسازی در سیستم بهداشتی داروخانه به مکانی گفته میشود که دارو در آن عرضه شده،خدمات دارویی ارائه می گردد.و داروها برای رفع احتمالی مشکلات بیمار و یا در جهت ارتقاء اهداف تحقیقاتی مورد پردازش قرار می گیرد(8). سازمان بهداشت جهانی( who) سه کنفرانس را در رابطه با موضوع نقش نوین داروساز برگزار نمود اولین اجلاس در سال 1998 در دهلی نو ،اجلاس توکیو در سال 1993و اجلاس ونکوور در سال 1997 میلادی.در اجلاس اول بیشتر بر روی فعالیت داروخانه ها ،قوانین کنترل و نظارت ،شرایط نگهداری و توزیع دارو ها، اطلاعات دارویی ، کنترل کیفیت و فعالیت های دانشگاهی بحث شد(8). در دومین اجلاس روند مراقبت های دارویی بررسی و در سومین اجلاس موضوع دانش داروسازی در آینده مطرح گردید.انجمن بین المللی داروسازان استانداردهای خدمات داویی خوب (gpp) را در این راستا تدوین وسایر کشورها را ملزم به اجرای آن دانست و سازمان بهداشت جهانی با پذیرفتن این استانداردها و قوانین اعلام شده از سوی اعضای خود را متحد نمود که خود را با این قوانین انطباق دهند. براساس این قوانین خدمات دارویی که در داروخانه ها ارائه می شوند شامل فعالیت های زیر میباشد: الف:ارائه مراقبت های دارویی ب:همکاری داروسازان در جهت درمان مناسب بیماران ج:بسته بندی،مخلوط کردن،برچسب زدن،تجویز،فراهم نمودن داروهای نسخه شده د:،ارائه توصیه های مورد نیاز،ارائه اطلاعات در مورد دارو ها به مشتریان و:همکاری و شرکت در استفاده منطقی از داروها ه:نگهداری از مدارک ثبت شده در زمینه توصیه های ارائه شده طبق قوانین و استاندارد های مربوطه خ:فراهم نمودن فراورده های دارویی با کیفیت مناسب ط:راهنمایی بیماران در مورد واکنش های نا خواسته و عوارض احتمالی داروهای مورد مصرف ی:استفاده مناسب از تکنولوژی روز در ارائه خدمات بهتر به مشتریان(10). هدف از خدمات دارویی فراهم نمودن فرآورده های دارویی و سایر فرآورده های پزشکیو کمک به مردم و جامعه در استفاده بهتر از آنها می باشد براساس قانون انجمن داروسازان در اروپا،داروسازان موظف به ارائه دو نوع سرویس(خدمت)دارویی میباشند: اول:ارائه یک سرویس گسترده و هماهنگ با دقت بالا شامل ثبت زمان تجویز نسخه ها و اطمینان از تحویل صحیح آن به بیماران دوم:آماده نمودن درست اقلام دارویی نسخه شده،ارائه توصیه های لازم در مورد استفاده منطقی از دارو و درمواقع لزوم برخورد مناسب در زمینه های خود درمانی باارائه این دو سرویس داروسازان اطمینان حاصل می نمایندکه بیما ان با آگاهی کامل و رعایت نمودن توصیه های لازم در مورد داروها می توانند تاثیرات درمانی بهتری از داروها را بدست آورند(1). برای پاسخ به آگاهی فزاینده نسبت به نقش متحول شده داروسازان در دنیای کنونی میبایست خدماتی مبتنی بر دانش ارائه شود تا بهینه ترین دستاوردها برای بیماران فراهم آید. بدین جهت برای دستیابی به ارائه خدمات مطلوب gpp))باید رویکردی مرحله ای تمامی داروسازان بتوانند به طور مستقیم بر مصرف منطقی،اثر بخش و ایمن داروها و در نتیجه بر موفقیت دستاوردهای بهداشتی تاثیر بگذارند. دیدگاه بیماران در ارتقاء کیفیت ارائه سرویس های درمانی به اندازه نقطه نظرات مدیران و برنامه ریزان سیستم سلامت حائز اهمیت است.در گذشته به منظور ارتقای سطح ارائه خدمات سلامت توجه به نقطه نظرات متخصصان این حیطه مهم ترین عامل تعیین کننده نحوه تغییر فرآیند سرویس دهی محسوب می شد. با این وجود در مطالعات اخیر توجه به دیدگاه های بیماران در مورد تکنیک های ارائه خدمات سلامت به عنوان شاخص مهمی از کیفیت ارائه خدمات مورد توجه ویژه محققان قرار گرفته است. نظراتی که حتی ممکن است با دیدگاه های متخصصان امور سلامت متفاوت یا حتی متضاد باشد. به این ترتیب نقطه نظرات بیماران در رابطه با نحوه ارائه خدمات سلامت به عنوان شاخص تعیین کننده ای برای ارزیابی و ارتقای کیفیت سرویس های ارائه کننده خدمات شناخته شده است.این موضوع به اندازه ای اهمیت یافته است که رضایت مندی بیماران از نحوه ارائه خدمات سلامت از دیدگاه سازمان جهانی بهداشت (who) به عنوان یکی از مهم ترین عوامل تعیین کننده کیفیت خدمات سلامت مطرح است(2). دیدگاه بیماران در مورد کیفیت ارائه خدمات در داروخانه ها از زمینه های مهم بررسی سطح رضایتمندی ارائه خدمات سلامت محسوب می شود.نقطه نظر بیماران از نحوه ارائه خدمات سلامت می تواند شامل اطلاعات با اهمیتی در مورد کیفیت جنبه های مختلف ارائه خدمات سلامت باشد(5،4). یافته های مطالعات مختلف نشان داده اند که رضایت بیمار از نحوه ارائه خدمات درمانی در داروخانه ها از یک سو تحت تاثیر عوامل مختلفی نظیر نحوه عملکرد داروسازان، ادارهکنندگان و از طرف دیگر حتی محیط فیزیکی داروخانه ها می باشد.ارتباط عمیق تر با ارائه کنندگان خدمات سلامت، پیروی بیشتر از رژیم های دارویی و توصیه های درمانی و دست یابی به پیامدهای مطلوب تر در زمینه سلامت به دنبال رضایت بیماران از نحوه ارائه خدمات درمانی به خوبی آشکار شده استاز آنجا که رضایتمندی بیماران از نحوه خدمات درمانی در زمینه های مختلف بین فردی، سازمانی و تکنیکی است بنابر این ارزیابی آن میتواند به عنوان منبع مهمی از اطلاعات برای شناخت مشکلات و برنامه های مطلوب در زمینه ارائه خدمات درمانی می باشد(6). رضایت مندی مفهومی است که امروزه در مراقبت های پزشکی اهمیت بسیاری یافته است و شروع آن به دهه 1950 برمیگردد در آن زمان جامعه شناسانی مثل persons و sezarتحقیقاتی پیرامون رضایت مندی بیماران از داوسازان به عمل آوردند و دریافتند بیماران با دو عامل:ادامه مراجعات بعدی به داروخانه,مشاوره و همدلی با بیمار در جهت استفاده صحیح از داروهای تجویز شده ارتباط مستقیم دارد.از اواخر دهه 1960 تا اوایل 1970 رضایت مندی از جهت دیگری مورد توجه قرار گرفت و آن تئوری doming&gramsبود که بیان می کردند مدیران باید مرتبا نظرات مشتریان خود را جمع آوری کنند تا بتوانند برنامه های لازم جهت ارتقاء محصولات و یا خدمات به مشتریان را تدوین نمایند این تئوری راز موفقیت ژاپنی ها بعد از جنگ جهانی دوم بود و ازآن زمان به بعد مفهوم مشتری مداری وارد سیستم ارائه خدمات بهداشتی شد. williams broukعنوان میدارد که،امروزه تحقیقات پیرامون رضایت بیماران از خدمات ارائه شده طرفداران زیادی دارد زیرا هدف تیم درمانی ارائه خدمت و تامین نیاز و رضایت بیماران میباشد.صدقیانی نیز شاخص رضایت بیمار را یکی از نشانگر های کیفیت مراقبت های بهداشتی و درمانی میداند و اعتقاد دارد که عدم درک بیمار و عدم رضایت و بی توجهی به نظرات او ،بهبودی بیمار و اخذ نتیجه مطلوب درمانی را خدشه دار می سازد(6). با توجه به این واقعی که با گذشت زمان،انتظارات و توقعات بیماران نیز تغییر می کند،لنابر این مطمئن ترین راه جلب اعتماد بیمار وتضمین آینده داروخانه ها،ارائه خدمات به مراتب فراتر از محدودهخواسته ها و توقعات بیمار است.از سوی دیگر،بخشهایی که مراجعه کنندگان از آن رضایت ندارند را جهت انجان بهترین اقدام اصلاحی می توان یافت.همچنین با تعیین رضایت مندی بیماران با توجه به پژوهش های قبلی انجام شده در این زمینه ، میتوان مسیر رسیدن به هدف را در صورت لزوم تغییر داد.پس بقا و کارآمدی داروخانه در صورتی تحقق می یابد که باعث رضایت مندی مشتریان گردد،رضایت مندی خود مهمترین عامل در بررسی بهبودکیفیت ارائه خدمات بهداشتی درمانی است.لذا هر سازمانی بخواهدکار آمدی خود را حفظ کند باید ارزشیابی مستمر را جزئی از برنامه های خود قرار دهددر صورت انجام پی بی چنین ارزشیابی هایی باید دید با توجه به گذر زمان آیا رضایت مندی بیماران از بخش های مختلف هنوز پا برجاست یا تغییر کرده و اگر تغییر کرده،این تغییرات در کدام جهت واقع شده است و آیا رضایت مندی بهتر شده و یا کاهش یافته است.لذا توجه به این مفاهیم به منظور ارائه کیفیت مطلوب از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از طرف دیگر رضایت بیمار ،منعکس کننده قابلیت داروساز و کارکنان و میزان رعایت حقوق وی و نیز کیفیت درمان است و ارزیابی رضایت بیمار به یافتن تدابیر لازم و انجام اقدامات ضروری برای حل مشکلات و نارسایی های موجود می انجامد که در نهایت ارتقای سطح مراقبت را به طور دائم امکانپذیر می سازد.

کنترل مناسب قند خون یک گام اساسی در کنترل بیماری دیابت ملیتوس می باشد. آنالوگ های جدید انسولین برای بهبودی بیشتر کنترل قند خون تولید شده اند که مزیت هایی مانند: نیاز کمتر به تزریق و رضایت بیشتر بیماران و کیفیت و امید به زندگی بیشتر نسبت به انسولین های قدیمی تر دارند. این مطالعه یک کارآزمائی بالینی می باشد که بیماران دیابتی نوع 2 در آن به صورت تصادفی انتخاب شده اند و طی 12ماه تحت مطالعه قرارگرفته اند. 164 بیمار دیابتی که در بازه سنی 65-28 سال بودند و همگی hba1c بالای 8 درصد داشتند وارد مطالعه شدند. بیماران به صورت تصادفی به دو گروه تقسیم شدند: گروه انسولین گلارژین و گروه انسولین nph و رگولار. اندازه گیری داده های پاراکلینیکی که شامل قند خون، چربی خون، تعداد رخداد افت ناگهانی قند خون بود، هر سه ماه یک بار اندازه گیری می شد. در ضمن کیفیت زندگی به وسیله پرسشنامه استانداردeq-5d ارزیابی شد. دوز شروع انسولین گلارژین، 0/6-0/2 واحد به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در هر روز بود که در دو دوز منقسم دریافت می شد و در گروه کنترل که انسولین های nph و رگولار را به نسبت 2 به 1 دریافت می کردند دز شروع 0/6-0/2 واحد به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بود. هزینه های مستقیم و غیرمستقیم پزشکی هر بیمار را به وسیله پرسشنامه هائی جمع آوری کرده و در نهایت نسبت تفاوتی هزینه اثربخشی محاسبه و مقایسه شد. کنترل قند خون در طی 12 ماه مطالعه به طور چشمگیر در دو گروه بهبود پیدا کرد. اگرچه که کاهش بیشتر در قند خون در گروه انسولین گلارژین مشاهده شد. در طی مطالعه تعداد رخداد افت ناگهانی قند خون به صورت محسوسی در گروه انسولین nph و رگولار بیشتر مشاهده شد (p<0.05). میانگین میزان افت ناگهانی قند خون برای انسولین گلارژین 14.82 ± 5.1 و برای nph و رگولار 50.76 ± 11.50 در سال گزارش شد. هزینه نهائی سالانه برای هر بیمار که انسولین گلارژین مصرف می کرد 865 دلار و برای انسولین های nph و رگولار 1099.33دلار بود . این مطالعه بالینی که شامل داده های اقتصادی می باشد، نشان می دهد که انسولین گلارژین هزینه اثربخش تر از رژیم انسولین درمانی nph و رگولار در بیماران دیابتی نوع 2 می باشد.

امروزه با توجه به حرکت جوامع مختلف بسوی توسعه و بهبود شرایط زیستی، داروسازی و نظام آموزشی داروسازی در حال تغییر و تحول است و در این راستا شناخت و ارزیابی نظام فعلی می تواند در بهبود روند تغییرات کمک کننده باشد. هدف از این طرح ارزیابی نظام فعلی آموزش داروسازی در ایران با توجه به نیاز جامعه است . برای این منظور آموزش داروسازی در غالب یک نظام استاندارد آموزشی توصیف شده است . چگونگی ورود به رشته داروسازی، دانشکده های داروسازی ایران و مشخصات آنها و قوانین و مقررات آموزشی از دیگر مسائلی است که به آن اشاره شده است . نظرخواهی در مورد محتوای ارائه شده در نظام فعلی از فارغ التحصیلان مشخص می کند که اهمیت دروس مختلف داروسازی بجز دروس عمومی در شغل داروسازی تقریبا یکسان است و تفاوت زیادی بین دروس نظری و عملی وجود ندارد. در مرحله بعد برون ده نظام آموزشی داروسازی (داروسازان) مورد خودارزیابی قرار گرفتند. نتیجه اینکه داروسازان کشور بیشترین زمان کاری خود را به ارائه اطلاعات مربوط به نسخ در داروخانه ها می گذرانند و مشاوره با پزشکان، مشاوره های داوریی و اطلاع رسانی در مرتبه دوم قرار دارند، داروسازان ایران اموری از قبیل تهیه tpn، انجام tdm، شرکت در کمیته های دارو درمان بیمارستانها، ارائه فوریتهای پزشکی و سموم، تحقیقات و تجویز داروهای گیاهی را انجام نمی دهند که اکثرا علت آنرا نامربوط بودن به شغل فعلیشان ذکر کرده اند. در قسمت بعد وضعیت فعلی داروخانه ها، صنعت داروسازی و آرایشی بهداشتی، مراکز اطلاع رسانی و تحقیقات دارویی در ایران بررسی شده و سپس محتوای آموزشی یازده کشور جهان بصورت اجمالی بیان شده است . نتیجه ای که ازکل این طرح گرفته شد این بود که نظام آموزشی داروسازی کشور در تامین نیاز کمی کشور به داروساز موفق بوده (البته در زمینه داروخانه)، ولی در پرورش غیر داروخانه ای چه از نظر کمی و چه از نظر کیفی موفقیت چندانی نداشته است البته داروسازان نیز اغلب مهارتهای خود را حاصل تجربه در محیط کار می دانند. در زمینه تحقیقات دارویی نز اغلب مراکز دانشگاهی فعالیت چندانی ندارند و عمده فعالیت آنها برآموزش متمرکز است . بطور کلی می توان گفت نظام آموزشی داروسازی کشور در هر سه قسمت درونداد، و برونداد نیاز به ارزیابیهای جامعتر و کاملتری و در صورت لزوم بازنگری دارد.

اثرات القا بی دردی مرفین توسط شیرین کننده هایی چون آسپارتام قبلا گزارش شده بود. در هر صورت جذب مواد شیرین کننده همیشه تولید بی دردی نمی کند. برخی نتایج نشان داده است که جذب محلولهای شیرین خاصیت حساسیت بی دردی مرفین را کاهش می دهد. تجربیات دیگر نشان داده است که شیرین کننده ها حساسیت به اثرات تسکین درد مرفین را افزایش می دهند همچنین گزارشاتی در مورد آسپارتام (l-aspartyl-l-phenyl-alanine methyl ester) به عنوان یک شیرین کننده مصنوعی که می تواند اثر بی دردی و ضد التهاب القا شده توسط مرفین در فرمالین تست را تغییر دهد وجود دارد. مدارک موجود این حدس را برمی انگیزد که مشتقات آسپارتات می تواند هم بی دردی و هم درد ایجاد کند فرمالین تست در این مطالععه انتخاب شد زیرا می تواند پاسخهای طولانی مدت به محرک دردزا را اندازه گیری کند و بنابراین می تواند مشابه دردهای کلینیکی باشد. مطالعه حاضر جهت بررسی خاصیت دردزایی یا بی دردی آسپارتام طراحی شده است و در جزئیات بیشتر، ارتباط آن با فعالیت بی دردی مرفین را بررسی می کند. پس آزمایش حاضر نقش آسپارتام روی اثر بی دردی مرفین و تداخل آن با نالوکسان و آنتاگونیست (mk-801), nmda توسط تست فرمالین در موش سوری را بررسی می کند.

مصرف مداوم داروهای شیمیایی ضد درد و ضد التهاب در افراد مبتلا به ناراحتیهای مزمن معمولا موجب بروز عوارض متعدد می شود. با توجه به جایگاه ویژه گیاهان دارویی در طب سنتی و اینکه تعدادی از گیاهان در طب سنتی و طب عوام به عنوان ضد درد و ضد التهاب مصرف دارند، لازم است که خواص آنها مورد مطالعه قرار گیرد تا دارویی مناسب و موثر از آنها تهیه شود. در این پژوهش اثرات ضد دردی گیاه، آویشن شیرازی یا zataria multiflora مورد مطالعه قرار گرفت . مدل مورد استفاده در این مطالعه آزمون فرمالین و حیوان مورد استفاده موش صحرایی سفید (rat) می باشد. عصاره آبی گیاه به فرم جوشانده در غلضتهای 5، 7.5 و 10 میلی گرم به ازاء هر کیلوگرم مورد استفاده قرار گرفت . نتایج حاصله نشان داد که: 1 - دوز 10mg/kg، اثرات ضد درد موثرتری را نشان می دهد. 2 - 30 دقیقه پس از تزریق داخل صفاقی عصاره اثر ضد درد بیشتری مشاهده می شود. 3 - در مقایسه با ایندومتاسین با دوز 5mg/kg، دوز 10mg/kg از عصاره اثرات ضد درد بیشتری را نشان می دهد. 4 - دارو در فاز تاخیری اثرات ضد درد بسیار بیشتری از فاز اولیه نشان می دهد. لذا به نظر می رسد مصرف این دارو می تواند در درد مزمن اثرات خوبی به همراه داشته باشد.

سرطان پستان یکی از شایعترین بدخیمی ها در زنان محسوب می گردد. یکی از درمانهای دارویی این بیماری وابسته به جنس ، استفاده از یک آنتی استروژن غیراستروئیدی به نام تاموکسیفن می باشد که در مواردی به آن مقاومت دارویی ایجاد می گردد.از طرفی یکی از آلاینده های محیطی فلز سرب می باشد که اثرات سمی متنوعی در انسان ایجاد می نماید . از آنجا که برخی از علل شروع و یا پیش برنده سرطانها، مواد شیمیایی و عوامل محیطی می باشند، بررسی ارتباط سرب با سرطان پستان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

استفاده از چهار گیاه سنبل الطیب ، علف چای، بابونه و برگ بو در درمان بیماریهای اعصاب و روان سابقه ای دیرینه دارد. دراین مطالعه اثرات ضدتشنجی عصاره های آبی الکلی این چهار گیاه در مدل کموشوک ناشی از پنتیلن تترازول ‏‎ptz‎‏ در موش سوری مورد ارزیابی قرار گرفته است..

یکی از مشکل ترین مسائل در بررسی تداخلات دارویی، تفکیک تداخل ها بر حسب اهمیت بالینی است که به علت اختلاف در منابع، مقایسه نتایج در هنگام مطالعات مشکل می گردد.مقایسه نتایج این مطالعه، با مطالعات انجام شده در کشورهای دیگر به دلیل تفاوت در روش کار و استفاده از منابع مختلف جهت تعیین درجه تداخلات نتیجه مطلوبی نخواهد داشت ولی مقایسه این مطالعه با چند مطالعه خارج از کشور می تواند ما را در درک تفاوتهای جوامع مختلف بر میزان تداخلات کمی نماید.در یک مطالعه که بر روی 333641 بیمار سرپایی به مدت 3 ماه صورت گرفته است و فقط تداخلات 3 گروه دارویی بررسی شدند درصد تداخلات مهم کلینیکی (7/2%) شده است اما در مطالعه حاضر درصد تداخلات مهم کلینیکی (8/9%) بوده است که از لحاظ درصد تقریبا 7% بیشتر بوده که علت آن را می توان در تعداد بالای نسخ مورد برسی در تحقیق خارجی و نسخ این مطالعه دانست.مطالعه دیگر توسط ‏‎shinn‎‏ انجام شد که بیشترین درصد تداخلات 3/70% را به دست آورده است زیر ا‏‎shinn‎‏ تمام احتمالات تئوری تداخلات را در تمام کلاس های دارویی در نظر گرفت. در مقایسه این مطالعه انجام شده در داخل کشور 3 مورد از پایان نامه های انجام شده در دانشکده دارو سازی دانشگاه علوم پزشکی تهران که از کتاب ‏‎hansten‎‏ برای بررسی و تعیین درجه تداخلات استفاده نموده اند برای مقایسه انتخاب شده است.

پایان نامه حاضر به معرفی گیاه کاکوتی و بررسی اثر آن روی زمان انعقاد خون می پردازد.

با توجه به جایگاه ویژه گیاهان دارویی در طب سنتی، در این پایان نامه اثرات عصاره کلروفرمی و اتردوپترولی گیاه ‏‎artemisia annua l.‎‏ بر ‏‎cns‎‏ مورد بررسی قرار گرفت. مدلهای انتخاب شده، دستگاه روتارود، تست پلکانی، تست القای خواب و افزایش طول خواب بهمراه فنوباربیتال می باشند. در تست روتارود، عصاره های کلروفرمی و اتردوپترولی و شاهدهای آنها با مقادیر 100، 150 و ‏‎200mg/kg‎‏، بصورت ‏‎i.p‎‏ به موشها تزریق شدند و پس از زمانهای 15، 30 و 60 دقیقه مورد آزمایش صورت گرفت. در تست پلکانی، عصاره کلروفرمی و شاهد آن با مقادیر 25، 50، 75 و ‏‎100mg/kg‎‏ انتخاب گردید که پس از 30 دقیقه از تزریق، تست صورت گرفت. در تست القای خواب، ‏‎30mg/kg‎‏ فنوباربیتال بهمراه عصاره کلروفرمی یا شاهد آن با مقادیر 50، 75، 100، 150 و ‏‎200mg/kg‎‏ بصورت ‏‎i.p‎‏ به موشها تزریق شد و پس از آن بوسیله کرنومتر زمان به خواب رفتن موش و طول خواب ثبت گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که: در تست روتارود: 1-در عصاره کلروفرمی در هر سه دوز 100، 150 و ‏‎200mg/kg‎‏ و در هر سه زمان 15، 30 و 60 دقیقه اختلاف معنی داری بین گروههای اصلی و شاهد به دست آمد ‏‎(p<0.01)‎‏ که نشاندهنده اثر این عصاره بر سیستم عصبی و بالاخص اثر شل کنندگی عضلانی این عصاره می باشد.2- با افزایش دوز از 100 به ‏‎200mg/kg‎‏ در هر سه زمان 15، 30 و 60 دقیقه اثر بخشی بیشتری مشاهده شد. (نمودارهای 4 و 5 و 6)3- در زمان 15 دقیقه، اثر بخشی نسبت به زمانهای دیگر بیشتر بود. (نمودار 7)4- در عصاره اثردوپترولی در هیچکدام از مقادیر 100، 150 و ‏‎200mg/kg‎‏ در زمانهای 15 و 30 دقیقه، اختلاف معنی داری بین گروههای اصلی و شاهد بدست نیامد. در تست پلکانی:1- در کلیه مقادیر 25، 50، 75 و ‏‎100mg/kg‎‏ از عصاره کلروفرمی اختلاف معنی داری بین گروههای اصلی و شاهد بدست آمد.2- با افزایش دوز از 25 به ‏‎100mg/kg‎‏، تعداد پله های بالا رفته توسط موش کم شد که نشاندهنده افزایش اثر خواب آوری و شل کنندگی عضلانی وابسته به دوز عصاره کلروفرمی می باشد.در تست القای خواب: 1- در کلیه مقادیر 50، 75، 100، 150 و ‏‎200mg/kg‎‏ از عصاره کلروفرمی، در مورد زمان بخواب رفتن، اختلاف معنی داری بین گروههای اصلی و شاهد بدست آمد. 2- با افزایش دوز، مدت زمان لازم برای بخواب رفتن، کم شده است که نشاندهنده وابستگی افزایش اثر القای خواب عصاره کلروفرمی با افزایش دوز می باشد.در تست طول خواب:1- در مقادیر 50، 75 و ‏‎100mg/kg‎‏ از عصاره کلروفرمی، اختلاف معنی داری بین گروههای اصلی و شاهد، بدست آمد. در مقادیر 150 و ‏‎200mg/kg‎‏ نیز اختلاف معنی داری بین گروههای اصلی و شاهد بدست آمد. 2- با افزایش دوز، طول خواب افزایش یافت و اثر افزایش طول خواب در مقادیر 150 و ‏‎200mg/kg‎‏ بیشتر از بقیه مقادیر بود. با بررسی و جمع بندی کلیه نتایج به این نکته رسیدیم که عصاره کلروفرمی گیاه ‏‎artemisia annua l.‎‏ دارای اثر بر سیستم عصبی مرکزی است.

صرع از جمله شایعترین اختلالات مزمن سیستم عصبی مرکزی ‏‎cns‎‏ است که با حملات تشنجی مزمن و عودکننده همراه است . امروزه اساس درمان بیماری صرع ، دارودرمانی است. علیرغم اثرات مناسب و چشمگیر بعضی از این داروها روی کنترل حملات صرع، عوارض جانبی و سمیت این داروها، اندکس درمانی پائین آنها، گرانی ، مقاومت دارویی نسبت به برخی از آنها و ... از جمله مشکلاتی هستند که نیاز به داروهای ضدصرعی با کارایی بالاتر و اثرات جانبی کمتر را اجتناب ناپذیر می نمایند. از طرفی در سالیان اخیر، گیاهان دارویی به عنوان منابع مهم دارویی بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته اند.

گلیسیرین یکی از مواد پرمصرف در فرآورده های دارویی مایع و غذایی است و به عنوان حامل و شیرین کننده به کار می رود . این ماده از منابع مختلف قابل تهیه است که مهمترین آنها روش سنتتیک تهیه از پروپیلن ، تهیه از چربیهای گیاهی و حیوانی است. در سالهای اخیر تعداد زیادی گزارش از نقاط مختلف دنیا وجود داشته است که مرگ بچه های استفاده کننده از شربت استامینوفن با نارسایی کلیوی ناشی از مصرف آنرا گزارش کرده اند. در بررسی فرآورده های مورد استفاده مشخص گردیده است که این شربتها محتوی مقداری دی اتیلن گلیکول بوده اند و منشا این آلودگی ، گلیسیرین به کار رفته در تهیه این فرمولاسیونها بوده است. طبق روشهای ذکر شده در فارماکوپه های معتبر، دو روش اساسی برای تشخیص و تایید گلیسیرین طیف مادون قرمز و ضریب شکست آن می باشد. به دلیل شباهت خیلی زیاد طیف مادون قرمز گلیسیرین و دی اتیلن گلیکول تشخیص ناخالصی دی اتیلن گلیکول در آن غیرممکن است و از طرف دیگر ضریب شکست این دو ماده نیز مشابه می باشد . بنابراین ، این وسیله نیز کمکی به تشخیص این ماده در گلیسیرین نمی کند. با توجه به اینکه دی اتیلن گلیکول حلال ارزانتر از گلیسیرین بوده و خصوصیات ظاهری و فیزیکی مشابه با گلیسیرین دارد امکان سو استفاده فروشندگان مواد شیمیایی وجود دارد . بنابراین لزوم بررسی احتمال حضور ناخالصی دی اتیلن گلیکول در گلیسیرین ، واضح می باشد، که البته بطور مفصل در پایان نامه ذکر شده است.

در سالیان اخیر ، یکی از مکانیسم هایی که در توجیه اثرات سمی سرب در سیستم های زیستی مورد توجه قرار گرفته است ، ایجاد رادیکال های آزاد و فرآیند اکسیداتیو استرس ناشی از سرب می باشد . هدف از این مطالعه بررسی رابطه این فرآیند با آسیب های خونی و مغزی ، درتماس تحت مزمن با سرب می باشد .

بیماران مبتلا به تالاسمی بتاماژور به دلیل نقص در کروموزوم شماره 11 فاقد توانایی ساخت یکی از زنجیره های هموگلوبین می باشند. این بیماران با تزریق های مکرر خون مبتلا به تجمع بار آهن در بدن می گردند. که این افزایش بار آهن باعث تخریب در بدن، در اندامهای مختلفی از جمله کبد، قلب و سایر غدد درون ریز می گردد.