مقدمه: سرطان معده، به ترتیب سومین و چهارمین سرطان شایع در ایران و جهان و دومین سرطان کشنده در سراسر جهان است. تاثیر غضروف کوسه ماهی بر روی پاسخ های ایمنی ازجمله بالانس ایمونیتی th1/th2 و یا بالانس سلول های foxp3 treg با مسیر il-23/il17 در انسان مبتلا به تومور مورد مطالعه قرار نگرفته است. اما تاثیر ویتامین a در بالانس بین سلول های foxp3 treg با محور il-23/il-17 و یا دخالت آنها در رشد تومورهای انسانی نتایج متضادی گزارش شده است. از اینرو، در این مطالعه اثر این دو دارو بر روی بالانس این مسیرهای ایمنی همراه با مسیر سایتوکاینی th1/th2 در بیماران مبتلا به سرطان معده را مورد بررسی قرار داده ایم. مواد و روش ها: 49 بیمار مبتلا به سرطان معده عمدتا از نوع intestinal وحداقل یک ماه پس از اتمام درمانهای استاندارد، بصورت در دسترس انتخاب و به طور تصادفی به چهار گروه تحت درمان با غضروف کوسه ماهی، ویتامین a، غضروف کوسه ماهی بعلاوه ویتامین a و گروه کنترل (placebo) تقسیم شده اند. گروه درمانی اول با 60 عدد کپسول 150 میلی گرمی غضروف کوسه ماهی و گروه دوم با 60 عدد قرص mg10 ویتامین a، گروه سوم با هر دو داروی فوق تحت درمان قرارگرفتند.گروه کنترل هیچ دارویی دریافت نکرد. یک هفته پس از مصرف دارو با جداسازی سلول های تک هسته ای گردش خون بیماران و با کشت این سلول ها در مجاورت آنتی ژن مختص تومور سلول های treg با فلوسایتومتری و از مایه رویی pbmcs کشت داده شده، سایتوکاین های tgf-?، ifn-?، il-4، il-17 و il-23 به روش الیزا اندازه گیری شدند. جهت شناسایی قابلیت تکثیر لنفوسیت ها در برابر آنتی ژن مختص تومور آزمایش mtt بعمل آمد. یافته ها: با توجه به 05/0p< در گروهی که غضروف کوسه ماهی را دریافت کردند ، در مقایسه با گروه کنترل ، میزان ifn-? افزایش، il-4 و il-17a گردش خون بیماران کاهش یافت. در بیمارانی که ویتامین a دریافت کردند میزان سلول های treg، tgf-?، il-4 و il-17a افزایش یافت. در گروه سوم فقط il-23 کاهش یافت. نتیجه گیری نهایی: براساس یافته ها بنظر میرسد غضروف کوسه ماهی بتواند با کاهش ایمونیتی th2 و افزایش فعالیت سلول های th1 از طریق افزایش ifn-? ، فعالیت ضدتوموری را در این گروه از بیماران تقویت کند. ولی ویتامین a احتمالا بیشتر در جهت حفظ هموستاز ایمنی در بیماران مبتلا به سرطان معده موثر باشد. اما در گروه سوم il-23 کاهش یافت. از این رو، پیشنهاد می شود مصرف همزمان این دو دارو دوز مناسب برای کاهش اثر التهابی il-23 را فراهم می سازد که می تواند در پیشگیری از رشد تومور مفید باشد.