به منظور مطالعه تنوع ژنتیکی کرم ساقه خوار نواری برنج walker chilo supperssalis در استان گیلان و غرب استان مازندران 45 نمونه لارو (سن چهار تا شش) از 19 ناحیه (شامل 17 شهرستان استان گیلان و دو شهرستان از غرب مازندران) انتخاب شده در غالب چهار جمعیت (سه جمعیت از غرب، مرکز و شرق گیلان و یک جمعیت از غرب مازندران) بررسی شد. نمونه ها پس از استخراج dna با استفاده از 12 آغازگر تصادفی مورد تکثیر قرار گرفت. محصولات pcr روی ژل آگارز 5/1 ? الکتروفورز شدند و توسط geldoc عکس برداری گردید. پس از امتیازبندی باندهای ایجاد شده حاصل از واکنشpcr-rapd نتایج حاصل از تحلیل های آماری داده های بدست آمده نشان داد که جمعیت های فعال در گیلان از جمعیت فعال در غرب مازندران به خوبی قابل تفکیک هستند. در استان گیلان جمعیت فعال در غرب استان با دو جمعیت فعال در مرکز و شرق گیلان تفاوت دارد. جمعیت های مرکز و شرق گیلان درای شباهت هایی با جمعیت غرب مازندران هستند که این شباهت ها بین دو جمعیت شرق گیلان و غرب مازندران که در مجاورت یکدیگر قرار دارند، بارزتر است. به نظر می رسد وجود جریان ژنی بین این دو جمعیت عامل بروز این شباهت ها است. بیشترین تنوع ژنتیکی مشاهده شده در داخل هریک از این جمعیت ها مربوط به جمعیت مستقر در مرکز گیلان بود که با توجه به وسعت زیادتر منطقه و تعداد بیشتر افراد بررسی شده قابل توجیه است. به این ترتیب نتایج نشان داد که جمعیت های فعال کرم ساقه خوار نواری برنج در این دو استان از تنوع ژنتیکی بالایی برخوردارند. واژه های کلیدی: تنوع ژنتیکی، آغازگر، pcr-rapd، کرم ساقه خوار نواری برنج

تنوع ژنتیکی 49 ژنوتیپ منتخب از موسسه تحقیقات توتون رشت با استفاده از 12 نشانگر issr، 3 نشانگر رتروترانسپوزون و یک نشانگر ترکیبی issr و رتروترانسپوزون مورد ارزیابی مولکولی و همچنین با 14 صفت مورد ارزیابی مرفولوژی قرار گرفت. با استفاده از 16 آغازگر تعداد 147 نوار چندشکل به دست آمد، که از بین آغازگرهای مورد استفاده، آغازگر tos-2 با 16 نوار و بعد از آن، آغازگرهای ubc811 و tos-1 با 14 نوار بیشترین و آغازگرهای ubc825 و tos-3 با 4 نوار کمترین تعداد نوار چندشکل را ایجاد نمودند. pic نشانگرها بین 27/0 تا 46/0 و mi از 15/1 تا 87/5 متغیر بود. تجزیه به مختصات اصلی نشان داد که دو مولفه اول توانستند مجموعا 75/16 درصد از واریانس کل را توجیه کند. تجزیه خوشه ای به روش upgma، 49 ژنوتیپ مورد مطالعه را در پنج گروه قرار داد، به ترتیب شامل 9، 4، 1، 13 و 22 ژنوتیپ شدند. صحت گروه بندی حاصل از تجزیه خوشه ای توسط تابع تشخیص کانونی به روش خطی فیشر با 6/79 درصد تائید شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات مرفولوژی براساس طرح مربع لاتیس نشان داد که مزیت نسبی این طرح نسبت به طرح بلوک های کامل تصادفی برای تعدادی از صفات خوب می باشد. بیشترین ضریب همبستگی بین عملکرد برگ سبز با عملکرد برگ خشک (845/0) بدست آمد. تجزیه خوشه ای به روش upgma، ارقام مورد مطالعه را در پنج گروه مجزا قرار داد که به ترتیب 6، 1، 25، 4 و 13 ژنوتیپ در گروه ها قرار گرفته شد. صحت گروه بندی حاصل از تجزیه خوشه ای با تابع تشخیص کانونی به روش خطی فیشر 8/87 درصد بود. نتایج حاصل از تجزیه به عامل ها جهت تعیین میزان اشتراک وگروه بندی ارقام و بررسی ضرایب همبستگی بین صفات، براساس مولفه های اصلی پس از چرخش وریماکس چهار عامل با نام های خصوصیات برگ، فنولوژی، قیمت، خصوصیات دوم برگ در مجموع 19/79 درصد از تغییرات بین صفات را توجیه نمود.

در این تحقیق به منظور شناسایی نواحی ژنومی مرتبط با تحمل به دماهای پائین در برنج، یک جمعیت f2 متشکل از 124 بوته، حاصل از تلاقی لاین pr27137-cr153 (مقاوم به سرما) و رقم دمسیاه (حساس به سرما) در سال 1389 در مزرعه ی تحقیقاتی موسسه ی تحقیقات برنج کشور کشت و مورد ارزیابی قرار گرفت. از بین نشانگر های مورد استفاده، 20 نشانگر ssr و7 جفت نشانگر aflp چندشکلی خوبی در بین والدین داشتند. همچنین نتایج تجزیه ی پیوستگی نشان داد که نشانگر های چند شکل را می توان به 12 گروه پیوستگی منتسب نمود. ارتباط نشانگرها با صفات بر اساس روش های مکان یابی فاصله ای و مکان یابی فاصله ای مرکب ارزیابی شد. در روش مکان یابی فاصله ای 21 qtl روی 7 کروموزوم شامل 1، 2، 3، 4، ،8، 10 و12 مکان یابی شد. همچنین با استفاده از روش مکان یابی فاصله ای مرکب 23qtl برای صفات مورد نظر روی 6 کروموزوم قرار گرفت. که پنجqtl برای صفت cint (مقاومت به نکروزه شدن)، روی کروموزوم های 1، 3 (2qtl)، 10 و 12 برای صفت ciwt (مقاومت به پژمردگی)، سه qtl روی کروموزوم های 2، 8 و 12 و سه qtl برای صفت ciyt (مقاومت به زرد شدن)، روی کروموزوم های 1، 2 و 8 و برای صفت ct (مقاومت به سرما)، دو qtl روی کروموزوم های 3 و12 مکان یابی گردید، همچنین برای صفات میزان کلروفیل، سه qtl، روی کروموزوم-های 1، 8 و 10 و برای صفت درصدجوانه زنی، دو qtl روی کروموزوم های 1 و 10، و برای سرعت جوانه زنی سه qtl روی کروموزوم-های 2 (دوqtl) و 10 پیدا کردند.

در این مطالعه 7 نشانگر irap ، 8 نشانگر remap و 2 نشانگر issr به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و روابط بین نمونه های ae. tauschii ایرانی، t.durum و t. aestivum مورد استفاده قرار گرفتند. چند شکلی بالایی در هر دو نشانگر irap و remap (99%) مشاهده شد. نتایج نشان داد که ae. tauschii بیشترین میزان تنوع را در بین سه جمعیت مورد مطالعه دارا بود. همچنین از میان نشانگرهای مورد مطالعه ترکیب نشانگری های irap از remap تنوع بالاتری دارا بود. 3 دندروگرام بر اساس معیار فاصله ژنتیکی dice و الگوریتم upgma رسم شد. در هر سه دیاگرام بر اساس داده های irap ، remap و داده های کل نمونه های آژیلوپس استان گلستان نزدیک ترین نمونه ها به t. aestivum و محتمل ترین جد ژنوم d بودند و می توانند به طور گسترده برنامه های به نژادی مورد استفاده قرار گیرند. 3 دندروگرام این 3 گونه را به 3 گروه مجزا تفکیک کردند. نتایج ما تائید کرد که رتروترانسپوزون ها می توانند به عنوان یک سیستم نشانگری مناسب برای ارزیابی تنوع ژنتیکی و ارتباط گندم و گونه های خویشاوند مورد استفاده قرار گیرند.

نتایج آزمایش نشان داد که تاریخ کشت روی عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و اجزای آن (تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن صد دانه) تأثیر معنی دار داشته است. از اجزای عملکرد دانه، وزن صد دانه رقم های مختلف تفاوت بسیار معنی داری داشتند و رقم رگه مشکی دارای عملکرد بهتری بود.به علاوه، فاصله روی ردیف هم بر عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک تاثیر معنی دار داشت. اثر متقابل بین تاریخ کشت و فاصله روی ردیف بر عملکرد دانه وعملکرد بیولوژیک هم معنی دار شد. شاخص برداشت نیز تحتتأثیر برهمکنش معنی دار ژنوتیپ و فاصله روی ردیف قرار گرفت. با توجه به داده های این آزمایش، به نظر می رسد که کشت در تاریخ 20 مرداد با فاصله روی ردیف 10 سانتی متر برای به دست آوردن بیشترین عملکرد اقتصادی، بهتر باشد.

نتایج نشان داد که تفاوت معنی داری بین تیمارها در کنترل علف های هرز عروسک پشت پرده و اویارسلام وجود دارد. تاثیر مجموع علف های هرز بر ارتفاع، تعداد ساقه فرعی، تعداد گره، تعداد غلاف، وزن غلاف، طول غلاف، عملکرد زیستی، شاخص برداشت بوته و عملکرد دانه لوبیا معنی دار بود. عمده ترین علف هرز مشکل ساز (به جز 9 روز پس از مصرف علف کش)، عروسک پشت پرده بود و غلظت های پایین بنتازون نیز کنترل بالایی از عروسک پشت پرده نسبت به شاهد رقابت کامل داشتند (به ترتیب بیش از 72 و 79 درصد). علف هرز اویارسلام نسبت به عروسک پشت پرده وزن خشک خیلی کمتری داشت. در 58 روز پس از سمپاشی همه تیمارهای علف کش دار این علف هرز را بیش از 89 درصد نسبت به شاهد رقابت کامل کنترل کردند. نتایج نشان می دهد تیمار بنتازون ai kg/ha 84/0 با عملکرد kg/ha 1287 در بین تیمارها (به جز تیمار شاهد رقابت کامل) دارای کمترین محصول بوده است. به طور کلی تیمارهایی که در آنها عملیات وجین انجام شد کارایی بالاتری در مهار علف های هرز و عملکرد بهتری نسبت به تیمارهای بدون وجین نشان دادند. تیمارهایی که وزن خشک علف هرز کمتر از 50 گرم در متر مربع داشتند، تا 20 درصد افت عملکرد نسبت به تیمار وجین کامل مشاهده شد. در تیمار شاهد رقابت کامل با وزن خشک g/m2 155 علف های هرز، عملکرد تا 60 درصد کاهش داشت.

فرایند پیری از آغاز تا پایان مرگ سلولی با تغییر در میزان بیان برخی از ژن ها همراه می باشد. از جمله می توان به دو دسته اصلی این ژن ها شامل pags (photosynthesis associated genes) و sags(senescence associated genes) اشاره کرد. هورمون اتیلن از جمله القا کننده های پیری در گیاهان می باشد. ژن fry1 ازجمله ژن های واکنش گر به تنش های محیطی است که بر میزان تولید اتیلن موثر است. در اگزون شماره 2 ژن fry1 یک جهش نقطه ای تحت عنوان old101 باعث جایگزینی نوکلئوتید g با a شده است. به منظور بررسی فعالیت مسیر بیوسنتزی اتیلن، طول هیپوکوتیل و ریشه چه گیاهان اتیوله در دو گروه ژنوتیپی، شامل گروه اول: ژنوتیپ مادری ler-0 ler-0)، old101 ،old3 و(old102 و گروه ژنوتیپی دوم: ژنوتیپ مادری col-0 col-0)، ein2, jar1, nahg6, pad4, edr1) اندازه گیری و با ژنوتیپ مادری خود مقایسه شدند. از نظر صفات مورد بررسی از گروه اول موتانت های old101 و old102 مشابه با ژنوتیپ مادری خود و از گروه دوم ژنوتیپ pad4 مشابه با ژنوتیپ مادری خود بودند. همچنین میزان بیان ژن های fry1، gst1، pr1، sag21، sag12 و cab در گیاهچه های جهش یافته (old101) و مادری(ler-0) تحت تیمار اتیلن اندازه گیری شد. مطابق با نتایج بدست آمده بیان ژن های fry1، gst1، pr1، sag21 و sag12 با افزایش سن و تحت تاثیر تیمار اتیلن در ژنوتیپ مادری به طور چشمگیری افزایش یافته است. در حالیکه با افزایش سن میزان بیان این ژن ها در گیاهچه های جهش یافته old101 نسبت به گیاهان مادری کاهش چشمگیری را نشان می دهد. از طرفی بیان ژن cab با افزایش سن و تحت تیمار اتیلن در گیاهچه های جهش یافته نسبت به ژنوتیپ ler-0 بیشتر بوده است. احتمالاً تاثیر جهش old101 بر میزان فعالیت پروتئین fry1 موجب کاهش فعالیت ?3 ،(?2)، ?5- بی فسفات نوکلئوتید فسفاتاز شده که با تجمع pap همراه بوده و موجب تاثیر بر مسیر سیگنالینگ اتیلن و تغییر بیان ژن ها و در نهایت منجر به تاخیر در فرایند پیری شده است.

با توجه به اهمیت ویژگی های گل و دانه در برنج و تاثیر آنها بر عملکرد و کیفیت ظاهری دانه جهت یافتن نشانگرهای آگاهی بخش (informative) با صفات طول و عرض دانه، طول و عرض لما و پالئا، طول ریشک، جرم حجمی، درصد پروتئین و درصد ترک روی 48 ژنوتیپ منتخب از موسسه تحقیقات برنج کشور، از 18 نشانگر ssrاستفاده شد. تجزیه خوشه ای به روش حداقل واریانس وارد 48 ژنوتیپ مورد مطالعه را بر اساس صفات مورفولوژیکی در 4 گروه به ترتیب شامل 24، 3، 16 و 5 ژنوتیپ در هر گروه می باشد، قرار داد. تکثیر dna براساس آغازگر مورد استفاده، 62 آلل در 48 ژنوتیپ تولید کردند که میانگین تعداد آلل ها 3/3 برای هر آغازگر بود. از بین آغازگرهای مورد استفاده، آغازگرهای rm112 و rm315 با 5 آلل بیشترین و آغازگرهای rm288 و rm252 با 2 آلل کمترین تعداد آلل چندشکل را ایجاد نمودند. pic نشانگرها بین 1/0 تا 49/0 و mi از 3/0 تا 83/1 متغیر بود. تجزیه خوشه ای بر اساس داده های مولکولی به روش upgma، 48 ژنوتیپ مورد مطالعه را در 4 گروه قرار داد که به ترتیب شامل 6، 6، 33 و 5 ژنوتیپ در هر گروه بود. صحت گروه بندی حاصل از تجزیه خوشه ای توسط تابع تشخیص کانونی به روش خطی فیشر 100 درصد تایید شد. برای شناسایی نشانگرهای مثبت مرتبط با صفات مورفولوژیک مورد مطالعه، تجزیه رگرسیون گام به گام بین داده های ملکولی به عنوان متغیرهای مستقل و صفات مورفولوژیک به عنوان متغیرهای وابسته انجام گرفت. بیشترین نشانگرهای مثبت مرتبط با صفات برای طول دانه، طول ریشک و درصد ترک و کمترین تعداد نشانگر مثبت برای عرض دانه، عرض لما و جرم حجمی شناسایی شد. بیشترین تغییرات مربوط به صفت عرض دانه (98 درصد) توسط نشانگر rm282 تببین شد، در حالیکه آغازگر rm6283 فقط 6 درصد از تغییرات مربوط به عرض پالئا را تببین می کند. با توجه به اینکه اکثر آغازگرهای مورد استفاده روی صفات مورد مطالعه موثر بودند، بنابراین به احتمال زیاد بتوان از این آغازگرها همراه با اطلاعات مربوط به صفات مورفولوژیک در اصلاح ارقام برنج و شناسایی والدین مناسب برای تولید ارقام هیبرید استفاده کرد.

جاسمونیک اسید از جمله تنظیم کننده های رشد گیاهی محسوب می شود که نقش مهمی در سازوکار دفاعی گیاهان یه تنش های محیطی بخصوص القای ژن های دفاعی در مواجهه با عوامل بیماری زا دارد. پس از هجوم پاتوژن به گیاه، تغییر در میزان بیوسنتز هورمون های کلیدی سالیسیلیک اسید، جاسمونیک اسید و اتیلن، القای ژن های دخیل در سنتز فیتوالکسین، پروتئین های مرتبط با بیماری زایی (pathogenesis related protein: prp) و پروتئین های ناقل abc transporter جزء مهم ترین پیامدهای دفاع گیاهی است. اساس در این مطالعه دو رقم خزر (مقاوم به بلاست) و هاشمی (حساس به بلاست) با متیل جاسمونیت تیمار شد. سپس در زمان های صفر، 6، 12، 24 و 48 ساعت نمونه گیری از گیاهان صورت گرفت و برخی پارامترهای فیزیولوژیک، بیوشیمیایی و بیان ژن های دیفنسین، تیونین، تعدادی از ژن های pdr مربوط به خانواده ناقل های abc و دو ژن npr1 و pr1 اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که محتوای کلروفیل، پروتئین، فعالیت آنزیم های کاتالاز و پراکسیداز در رقم خزر افزایش یافت اما میزان افزایش آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز در این رقم معنی دار نبود و در رقم هاشمی نیز افزایش فعالیت آنزیم پراکسیداز وکاتالاز به ترتیب 18 و 12 ساعت بعد از تیمار شروع شد و در 6 ساعت بعد از تیمار بیشترین میزان آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز در رقم هاشمی مشاهده شد.. میزان افزایش فعالیت آنزیم پلی فنول اکسیداز نیز در هر دو رقم روند یکسانی را نشان داده اما این افزایش در رقم خزر بیش تر از هاشمی بود. افزایش محتوای آنتوسیانین نیز در رقم هاشمی برخلاف رقم خزر معنی دار بود. هم چنین نتایج نشان داد مصرف متیل جاسمونیت سبب افزایش بیان همه ژن های مورد بررسی شد که این افزایش در ساعات مختلف بخصوص در ساعات 12، 24 و 48 بین دو رقم متفاوت بود ولی بطور کلی میزان بیان در رقم خزر نسبت به هاشمی از اختلاف معنی داری بیش تری برخودار بود. این نتایج می دهد مصرف جاسمونیک اسید می تواند از طریق افزایش بیان ژن های دفاعی احتمالا سبب القای مقاومت به بیماری در گیاه برنج شود. هم چنین بیان ژن های دفاعی و سازوکار دفاعی تا حد زیادی به ماهیت ژنتیکی گیاه وابسته است.

مطالعات نشان داده سالیسیلیک اسید به عنوان یک عامل کلیدی در القای مقاومت گیاهان به تنش های محیطی به خصوص بیماری ها نقش دارد. پس از هجوم پاتوژن ها به خصوص عوامل قارچی، گیاهان با القای مقاومت اکتسابی سیستمیک که با افزایش میزان سالیسیلیک اسید درونی گیاه همراه است مسیرهای پیام رسانی گسترده ای از قبیل رونویسی از ژن های رمز کننده پروتئین های وابسته به بیماری زایی (pathogenesis related proteins)، آنزیم های دخیل در سنتز فیتوالکسین ها و پمپ های ناقل abc-transporter را فعال می سازند. بر این اساس در این تحقیق اثر سالیسیلیک اسید بر فعالیت تعدادی از آنزیم هاو همچنین بیان تعدادی از ژن های مرتبط با سازوکار های دفاعی شامل pr1، pdf1.2، thionin، npr1، pdr3، pdr4، pdr5وpdr8 با استفاده از تکنیک real time pcr در دو رقم خزر و هاشمی در زمان-های صفر، 6، 12، 24 و 48 ساعت بررسی شد. نتایج آزمایش نشان داد مصرف سالیسیک اسید سبب افزایش بیان همه ژن-های مورد بررسی شد که این افزایش در ساعات مختلف بین دو رقم متفاوت بود به طوری که pr1، pdf1.2 وpdr3 در رقم خزر افزایش بیان نشان دادند ولی دررقم هاشمی در هیچ زمانی تفاوت معنی داری مشاهده نشد. همچنین بیان دو ژن pdr5 وpdr8 در رقم هاشمی نسبت به خزر در ساعات 48 پس از تیمار افزایش معنی داری نشان داد. تیمار گیاهان با سالیسیلیک اسید همچنین سبب تغییر فعالیت آنزیم های اکسیداتیو در هر دو رقم شد. فعالیت پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز در هر دو رقم افزایش ولی کاتالاز در رقم هاشمی تفاوت معنی داری با شاهد نداشت در حالی که در رقم خزر 12 ساعت پس از تیمار افزایش پیدا کرد. فعالیت فنیل آلانین آمونیالیاز پس از تیمار در رقم هاشمی افزایش و در خزر کاهش یافت بطور کلی نتایج این تحقیق نشان داد مصرف سالیسیلیک اسید می تواند سبب افزایش بیان ژن های دفاعی و احتمالا از این طریق القای مقاومت گیاه در برابر حمله پاتوژن ها شود. همچنین الگوی بیان ژن ها در اثر مصرف سالیسیلیک اسید تا حد زیادی وابسته به ماهیت ژنتیکی ژنوتیپ دارد.

گندم مهمترین منبع غذایی و یکی از محصولات غالب در کشورهای مناطق معتدله است. از آن جایی که در آینده تقاضای تولید گندم چند برابر می گردد، بهبود ژنتیکی گندم از طریق مهندسی ژنتیک برای تولید محصول امری ضروری است. تکنیک ترانسفورماسیون با آگروباکتریوم یک رویکرد مطلوب برای انتقال ژن محسوب می شود. در این پژوهش گیاهان گندم ، به روش in planta ترانسفرم شدند. براین اساس جنین نابالغ با سوزن آغشته به محلول آگروباکتریوم تلقیح شد. آزمایش با دو سویه ی آگروباکتریوم (eha105 و lba4404) حاوی ناقل pcambial105.1r، سه سطح استوسرینگون (200،100و0 ماکرومولار)، سه رقم گندم (آذر2،الوند و سرداری) بصورت طرح کاملا تصادفی فاکتوریل و با دو بار تکرار آزمایش انجام شد. کارایی ترانسفرم با آزمون مقاومت بافت برگی به هایگرومایسین، آزمون بافت شیمیایی gus و الکتروفورز محصولات pcr بررسی شد ، در نتیجه، بالاترین درصد ترانسفورماسیون در هر دو سویه در سطح 200 ماکرومولار استوسرینگون می باشد. و با بررسی بیان ژن های ویر آگروباکتریوم توسط real-time ،افزایش بیان ژن در سطح 200 ماکرومولار استوسرینگون مشاهده شد. بذور نسل t1 در آنتی بیوتیک هایگرومایسین جوانه دار شده که طول ریشه آن نسبت به گیاه غیر ترانسفرم اختلاف معنی داری داشتند. برای تایید ترانسفورماسیون نسل t1از طریق pcr مورد بررسی قرار گرفت

گردوی ایرانی (juglans regia) گونه غالب خانواده juglandaceae می باشد که منشاء طبیعی آن مناطق کوهستانی آسیای مرکزی معرفی شده است. بهترین روش برای تولید انبوه گردو، ازدیاد غیرجنسی ژنوتیپ های برتر می باشد. از طرفی برای اصلاح ژنتیکی درختان گردو، روش های کلاسیک در مواردی با موانعی مواجه بوده است که بیشتر به دلیل دوره رشد طولانی و همچنین عدم وجود روشی مطمئن برای ریشه زایی قلمه های آن بوده است. با وجود اینکه طی سال های اخیر روش-های ریزازدیادی و رویانزایی گردو توسعه زیادی یافته است ولی هنوز استفاده از این روش ها به جز در یک شرکت اسپانیایی که نهال های کشت بافتی گردو را در سطح تجاری تولید می کند، تجاری نشده است. در این پژوهش، به منظور ریشه زایی ارقام بالغ گردوی ایرانی و انتقال سالم گیاهان تولید شده در شرایط درون شیشه ای به محیط گلخانه، چندین آزمایش طراحی و اجرا شد. با توجه به این که سخت ریشه زا بودن گردو یکی از عمده ترین مشکلات در تولید تجاری گردو به روش ریزازدیادی است و همچنین کیفیت شاخه و ریشه های تولید شده از مهمترین عوامل موثر در زنده مانی این گیاهک ها در محیط گلخانه می باشد، در اولین آزمایش اثر ایندول بوتیریک اسید به تنهایی و در آزمایش دوم اثر ترکیب این اکسین با سینرژیست پلی وینیل الکل و در آزمایش سوم در ترکیب با سینرژیست لیگنوسولفانات برصفات رشد، تشکیل کالوس و درصد ریشه زایی ریزشاخه های دو رقم گردوی ایرانی به نام های ‘سانلند’ و‘ هارتلی’ بررسی شد. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. در این آزمایشات مشخص شد که ایندول بوتیریک اسید در غلظت های 5 و 7 میلی گرم بر لیتر و مدت زمان القاء 7 روز بالاترین درصد ریشه زایی و بهبود شاخص های رشدی را داشت. بنابراین این دو غلظت برای انجام آزمایشات بعدی انتخاب شد. پلی وینیل الکل تا 1/0 گرم برلیتردر ترکیب با 5 میلی گرم بر لیتر ایندول بوتیریک اسید باعث بهبود پارامترهای مربوط به رشد شاخه ها در مرحل? ریشه زایی، افزایش درصد ریشه زایی و همچنین صفات رشدی شد، ولی سینرژیست لیگنوسولفانات نتوانست درصد ریشه زایی را در مقایسه با تیمار شاهد افزایش دهد.

یکی از تحولات مهمی که در دوره پرشدن دانه و تشکیل عملکرد گیاه به وقوع می پیوندد، انتقال مواد اندوخته شده پیش از گل دهی است. برای بررسی اثر تراکم کاشت (11/11، 16 و 25 بوته در متر مربع) بر انتقال مجدد ماده خشک و عملکرد دانه چهار ژنوتیپ برنج حسنی و هاشمی (بومی) و sa13 و 416 (اصلاح شده) یک آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در موسسه تحقیقات برنج کشور در سال 1390 به اجرا درآمد. نتایج آزمایش نشان داد که با افزایش تراکم کاشت، میزان انتقال مجدد ماده خشک ژنوتیپ ها در بوته و ساقه اصلی و اجزای آن شامل برگ پرچم، میانگره سوم و گره ها و میزان فتوسنتزجاری همه قسمت ها افزایش یافت. لاین های 416 و sa13 به ترتیب با تولید 2372 و 3795 کیلوگرم در هکتار، بیش ترین میزان انتقال مجدد و فتوسنتزجاری را در کل بوته داشتند. ارقام حسنی و هاشمی نیز به ترتیب با 1095 و 2429 کیلوگرم در هکتار کم ترین میزان انتقال مجدد و فتوسنتزجاری را در کل بوته نشان دادند. میزان انتقال مجدد ساقه اصلی در لاین های sa13 و 416 در تراکم 25 بوته به ترتیب با 616 و 453 کیلوگرم در هکتار، بیش ترین مقدار را داشتند. میزان انتقال مجدد در ارقام حسنی و هاشمی نیز در تراکم 25 بوته به ترتیب با 315 و 404 کیلوگرم در هکتار در ساقه اصلی بیش ترین مقدار را نشان دادند. پنجه های فرعی و ساقه اصلی و اجزای آن شامل همه برگ ها، برگ پرچم، برگ زیرین برگ پرچم، میانگره های اول، دوم و سوم و مجموع گره ها به ترتیب 1/62، 8/17، 3/2، 3/0، 26/0، 3/0-، 5/0، 4/1 و 28/0 درصد از کل انتقال مجدد ماده خشک و به ترتیب 4/103، 7/8، 9/2، 84/0، 97/0، 38/1، 19/1، 69/0 و 94/0 درصد از کل فتوسنتز جاری را در دوره پرشدن دانه برای تشکیل عملکرد، برعهده داشتند. اجزای ساقه اصلی شامل همه برگ ها، برگ پرچم، برگ زیرین برگ پرچم، میانگره های اول، دوم و سوم و مجموع گره های ساقه اصلی به ترتیب 8/12، 8/1، 5/1، 7/1-، 9/2، 8/7 و 6/1 درصد از انتقال مجدد ماده خشک ساقه اصلی را به خود اختصاص دادند. بین انتقال مجدد و عملکرد کل بوته و انتقال از ساقه اصلی، همه برگ ها، میانگره اول و سوم همبستگی معنی داری وجود داشت. نتایج این آزمایش ضمن تأیید اهمیت بررسی انتقال مجدد ماده خشک و انتقال مواد حاصل از فتوسنتزجاری در دوره پرشدن دانه در ژنوتیپ های برنج، استفاده از آن را برای مطالعات مربوط به تراکم کاشت و همچنین ارزیابی اثر ناشی از تنش های غیر زیستی را مورد تأیید قرار داد.

با توجه به اهمیت پژوهش های مرتبط با تنش های غیرزیستی، پژوهش حاضر در راستای بررسی تنوع هاپلوتایپی ناحیه qtl تحمل به خشکی روی کروموزوم 9 برنج، انجام گرفت. این بررسی با استفاده از 15 نشانگر ریزماهواره پیوسته به qtl بزرگ اثر مذکور و 20 ژنوتیپ ایرانی و وارداتی و دو ژنوتیپ مرجع bala (متحمل)، azucena (نسبتاً حساس) برنج صورت گرفت. به طور کلی هشت صفت در تنش خشکی و نرمال از قبیل طول ساقه، طول ریشه، وزن ریشه، وزن ساقه، تعداد ریشه، ضخامت ریشه، کد ژنوتیپی و زیست توده و پنج شاخص تحمل ارزیابی شد. بر اساس داده های فنوتیپی، براساس نتایج حاصل از تجزیه واریانس به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملأ تصادفی اثر ژنوتیپ، شرایط کشت و اثر متقابل ژنوتیپ × شرایط کشت برای کلیه صفات اندازه گیری شده در سطح 1% معنی دار بود. نتایج مقایسه میانگین ارقام در دو شرایط نیز نشاد داد در مجموع ژنوتیپ های bala و دیلمانی ژنوتیپ های مقاوم و azucena، موسی طارم و دم-زرد ژنوتیپ های حساس به خشکی شناسایی شدند. بر اساس نتایج حاصل از همبستگی های ساده و تجزیه رگرسیونی دو صفت طول ساقه و ضخامت ریشه بیش ترین تأثیر روی کد ژنوتیپی داشتند و بر اساس تجزیه علیت مشخص شد که طول ساقه تأثیر بشتری روی کد ژنوتیپی داشت و ژنوتیپ ها بر اساس نتایج تجزیه تابع تشخیص در سه گروه قرار گرفتند و براساس داده های ژنتیکی، ژنوتیپ های برنج به دو گروه طبقه بندی شدند. گروه اول که ژنوتیپ bala را شامل می شد ژنوتیپ هایی بودند که از لحاظ تنوع اللی به bala شباهت بیشتری داشتند. بر اساس نتایج تنوع ژنتیکی، نشانگرهای rm24671 و rm245 واقع در این ناحیه کروموزومی به عنوان موثرترین نشانگرها جهت شناسایی ژنوتیپ های متحمل به خشکی در مرحله گیاهچه شناسایی شدند و اکثر خصوصیات مورفولوژیکی با این نشانگرها ارتباط معنی دار نشان دادند که در برنامه های به نژادی برنج به عنوان نشانگرهای آگاهی بخش و سودمند پیشنهاد می گردند. تعداد 22 ژنوتیپ برنج در قالب 16 هاپلوتایپ مختلف قرار گرفتند و با توجه به هاپلوتایپ های ایجاد شده، هاپلوتایپ شماره 8 که شامل ژنوتیپ های دیلمانی و ir25571 بود، بیشترین شباهت را به والد bala داشته و انتظار می رود این ژنوتیپ ها، همانند والد bala واجد qtlهای کنترل کننده تحمل به خشکی در این ناحیه ژنومی باشند. با توجه به نتایج پژوهش حاضر انتظار می رود بتوان با استفاده از اطلاعات نشانگری واقع در این ناحیه ژنومی در برنامه های به نژادی برنج جهت تولید ارقام متحمل به تنش خشکی بهره گرفت.

دمای پایین یکی از اصلی ترین عوامل محیطی است که تولید و توزیع جغرافیایی گیاهان را در سراسر جهان محدود می-کند.گیاه آژیلوپس یک گونه وحشی از خانواده گندمیان است که واجد ژن های مقاومت به سرما می باشد. در این آزمایش، 22 ژنوتیپ آژیلوپس شامل 4 گونه ae. tauschii، ae. crassa، ae. cylindrica و ae. triuncialis از نقاط مختلف ایران از موسسه بانک ژن گیاهی ملی ایران تهیه شد. در ابتدا این ژنوتیپ ها بر اساس صفات مورفولوژیکی شامل پژمردگی، زرد شدن و بازیابی برای شناسایی مقاوم ترین ژنوتیپ ها امتیازدهی شدند. در مرحله بعد صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی شامل نشت یونی و آلدهیدها در گونه های مقاوم آژیلوپس(ae.tauschii و ae.crassa) و گندم اندازه گیری شد. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که با اقزایش تنش سرما، میزان نشت یونی و آلدهیدها افزایش یافت. همچنین مشاهده شد که گونه آژیلوپس مقاوم تر از گونه گندم است. بر اساس مشاهدات صورت گرفته و داده های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی، گونه ی ae. tauschii مقاوم تر شناخته شد و یکی از ژنوتیپ های آن از استان اردبیل برای اندازه گیری بیان ژن انتخاب شد. به دلیل عدم وجود اطلاعات کافی در پایگاه های اطلاعاتی، طراحی 2 آغازگر(cbf و nac) از نقاط محافظت شده گیاهان جو، گندم و برنج صورت گرفت. طراحی آغازگر wcor15 از گندم و آغازگرهای cbf-d19 و 18srna نیز به ترتیب از گندم و آرابیدوپسیس انتخاب شدند. سپس بیان این ژن ها تحت تنش یخ زدگی(4-درجه سانتی گراد)، با روش real time-pcr اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده نشان داد که ژن های cbf و cbf-d19 در زمان 6 ساعت و ژن های nac و wcor15 در زمان 24 ساعت بیشترین میزان بیان را داشت.

در این آزمایش 48 ژنوتیپ برنج بومی ایرانی، اصلاح شده و خارجی از نظر خصوصیات تغذیه ای شامل محتوای آهن و روی، پروتئین، فیتات و محتوای آنتی اکسیدان ها، مورد ارزیابی فنوتیپی و مولکولی قرار گرفتند. شاخص های تنوع ژنتیکی بوسیله ی 24 نشانگر ریزماهواره ی مرتبط با صفات، محاسبه و پس از آن میزان ارتباط بین این نشانگرها و صفات تعیین شد. نتایج تجزیه واریانس برای تمامی صفات در سطح یک درصد معنی دار بود و مقایسه میانگین، ژنوتیپ هایی مانند بینام، لاین 6 و norin22 را از نظر میانگین صفات تغذیه ای، برتر از بقیه نشان داد. نتایج همبستگی نشان داد مقدار عنصر آهن با مقدار عنصر روی و پروتئین با آهن و روی همبستگی مثبت و معنی داری در سطح احتمال یک درصد دارند. فیتات نیز همبستگی منفی با مقدار این دو عنصر داشت. تجزیه خوشه ای ژنوتیپ ها را به چهار گروه تقسیم نمود که در این بین ژنوتیپ های گروه چهارم به لحاظ ارزش صفات تغدیه ای آهن، روی، فلاونوئید و دو آنزیم آنتی اکسیدانی از میانگین بالاتری نسبت به سایرین برخوردار بودند. واریته های بومی بینام، سالاری، دم سفید، طارم محلی و سنک جو در این گروه قرار گرفتند. نتایج تجزیه به عامل ها و الگوی پراکنش دو بعدی ژنوتیپ ها براساس دو عامل اول نشان داد اکثر ژنوتیپ های مورد بررسی از محتوای آهن، روی و ترکیبات مفید آنتی اکسیدانی ضعیفی برخوردار هستند. بنابراین طراحی و اجرای برنامه های اصلاحی برای بهبود این صفات در برنج ضروری می باشد. طبق نتایج تجزیه مولکولی، pic نشانگرها بین 0/3 تا 0/5، شاخص شانون بین 0/37 تا 0/61 و ضریب نی بین0/22 تا 0/42 متغیر بود. در مقایسه ی کلی، نشانگرهای rm305 و پس از آن rm179 و rm207 بیشترین تنوع و نشانگرهای rm289 و rm259 کمترین تنوع را به خود اختصاص دادند. گروه بندی ژنوتیپ ها براساس داده های مولکولی با روش upgma ژنوتیپ ها را به دو گروه تقسیم بندی کرد که در گروه اول 26 ژنوتیپ و در گروه دوم 22 ژنوتیپ قرار گرفتند. از 15 ژنوتیپ اصلاح شده، 10 ژنوتیپ و از 9 ژنوتیپ خارجی، 7 تای آن در گروه دوم در کنار هم قرار گرفتند و اکثر ژنوتیپ های بومی در گروه اول بودند. قرارگرفتن ژنوتیپ های اصلاح شده و خارجی در کنار هم می تواند به این دلیل باشد که عموما ارقام اصلاح شده ی ایرانی در اثر گزینش ژرم پلاسم های وارداتی (irri) و یا دورگ گیری بین ارقام بومی و وارداتی به وجود آمده اند. نتایج تجزیه ارتباط، ضریب تبیین بالایی را بین صفات و نشانگرها مخصوصا در مورد آهن و روی با نشانگرهای rm421 و rm300 و پروتئین با نشانگر rm259 و فیتات با نشانگر rm208 نشان داد که بیان کننده ی ارتباط نزدیک بین این نشانگرها و صفات مورد بررسی است.

درخت توس با وجود داشتن خواص ممتاز دارویی و در معرض خطر انقراض بودن، اطلاعاتی از ساختار ژنتیکی جمعیت های آن وجود ندارد. هدف از این مطالعه بررسی تنوع مورفولوژی و مولکولی جمعیت های مختلف درخت توس در ایران بود. میانگین صفات مختلف در برگ های شاخه نازا از برگ های شاخه زایا بزرگتر بدست آمد. صفات زاویه قاعده و تعداد رگبرگ دارای کمترین ضریب تغییرات و صفات عدم تقارن پهنک و اختلاف دو لبه برگ دارای بیشترین ضریب تغییرات بوده و به ترتیب کمترین و بیشترین تنوع فنوتیپی را دارند. آنالیز واریانس چند متغیره برای همه عامل های مختلف، اختلاف معنی داری را از خود نشان داد. در آنالیز خوشه ای سه خوشه تشکیل شد و تمام درختان منطقه مارمیشو در یک خوشه قرار گرفتند. در اکثر جمعیت ها، توزیع جغرافیایی با گروه بندی ژنوتیپ ها همخوانی نداشت. عدم تقارن پهنک و طول دمبرگ نسبی می تواند در تحقیقات تنوع میان جمعیت های غان در آینده استفاده شوند. نتایج نشانگر ریزماهواره نشان داد که بالاترین میزان شاخص تثبیت fst برای نشانگر l7.3بود. با توجه به نتایج تجزیه واریانس مولکولی تنوع ژنتیکی بین جمعیت های غان 34 درصد تعیین شد. بیشترین مقادیر مربوط به درصد آلل-های چند شکل، تعداد آلل، تعداد آلل موثر، شاخص شانون، آلل های اختصاصی و هتروزیگوسیتی مورد انتظار در جمعیت سنگده مشاهده شد. آزمون تنگنای ژنتیکی نشان داد جمعیت های شهرستانک و مارمیشو دچار تنگنای ژنتیکی شده باشند که توصیه می شود به اجرای " تکنیک های مختلف حفاظت بیولوژی" در این دو جمعیت توجه اساسی شود. اگرچه توس ایران کمترین فاصله ژنتیکی را با توس اروپایی نشان داد، اما قرار گرفتن توس ایران در گروه مولکولی مجزا نشان از تمایز توس ایران از سایر توس های خارجی تحت مطالعه در این تحقیق است. پیش بینی ساختار پروتیین و خصوصیات بیوشیمیایی به کمک روش های بیوانفورماتیک برای جمعیت های مختلف توس نشان داد که در این سطح اطلاعاتی تنوع در بین نمونه های ایرانی وجود دارد.

به منظور ارزیابی صفات مورفولوژیک مرتبط با خوابیدگی بوته در ارقام بومی و اصلاح شده برنج، آزمایشی در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1391 در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) به اجرا گذاشته شد. ژنوتیپ¬های برنج مورد آزمایش شامل سه رقم بومی (هاشمی، سنگ¬جو و علی¬کاظمی)، شش رقم اصلاح شده (کادوس، خزر، گوهر، سپیدرود، دیلم و درفک) و سه لاین امید بخش (831، 841 و 416) بودند. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه واریانس، بین ژنوتیپ¬های مورد ارزیابی از لحاظ صفات ارزیابی شده تفاوت معنی¬داری وجود داشت. نتایج نشان دادند که ارقام اصلاح شده به ویژه سه رقم خزر، کادوس و گوهر نسبت به ارقام بومی ضخامت، سطح مقطع میانگره سوم و چهارم و نسبت وزن به طول میانگره سوم و چهارم بیش¬تری داشتند. با توجه به همبستگی این صفات به ویژه همبستگی ضخامت با مقاومت به شکستگی در میانگره سوم (**818/0=r)، مقاومت به شکستگی در میانگره چهارم (**766/0=r) و مقاومت فشاری بوته (**856/0=r) و (**871/0=r)، نسبت وزن تر به طول میانگره با مقاومت به شکستگی در میانگره سوم (**845/0=r)، نسبت وزن تر به طول میانگره با مقاومت به شکستگی در میانگره چهارم (**809/0=r) و مقاومت فشاری بوته (**772/0=r) و (**754/0=r)، به نظر می¬رسد که بیش¬تر بودن این صفات در ارقام اصلاح شده نسبت به ارقام بومی، در افزایش مقاومت به شکستگی و مقاومت فشاری در نتیجه افزایش مقاومت بوته به خوابیدگی در مزرعه نقش داشته باشند. در بین ارقام مورد مطالعه به ترتیب رقم خزر، کادوس و گوهر با دارا بودن بیش¬ترین مقدار ضخامت میانگره سوم و چهارم، قطر متوسط میانگره سوم و چهارم، سطح مقطع میانگره سوم و چهارم و نسبت وزن تر به طول میانگره سوم و چهارم و به دنبال آن با داشتن بیش¬ترین مقاومت به شکستگی میانگره سوم و چهارم مقاوم¬ترین ژنوتیپ¬ها و سه رقم بومی به ترتیب سنگ¬جو، علی¬کاظمی و هاشمی با داشتن کم¬ترین مقدار ضخامت، قطر متوسط، سطح مقطع و نسبت وزن تر به طول میانگره سوم و چهارم و کم¬ترین مقاومت به شکستگی، حساس-ترین ژنوتیپ¬ها و ارقام اصلاح شده سپیدرود، درفک و دیلم و سه لاین 831، 841 و 416 ژنوتیپ¬هایی نیمه حساس در بین ارقام برنج مورد مقایسه، ارزیابی شدند.

به منظور مطالعه تنوع ژنتیکی پسیل معمولی پسته agonoscena pistaciae burckhardt and lauterer در استان کرمان، نمونه برداری از هشت منطقه شامل: زنگی آباد و هفت باغ کرمان، خلیل آباد و چاه قلعه سیرجان، انار، رفسنجان، دشتاب بافت و اسفندقه جیرفت در قالب چهار جمعیت (شمال، جنوب، شرق و غرب استان) درطی تابستان سال 1391 انجام گرفت. تعداد 32 نمونه انتخابی پس از استخراج dna به وسیله 15 آغازگر تصادفی (rapd) مورد تکثیر قرار گرفتند. محصولات pcr روی ژل آگارز 1/5% الکتروفورز شده و به وسیله دستگاه geldoc عکس برداری شدند. پس از امتیازبندی باندهای ایجاد شده حاصل از واکنش pcr-rapd، نتایج حاصل از تحلیل های آماری داده ها به وسیله نرم افزار popgene نشان داد که بیشترین و کم ترین تنوع ژنتیکی درون جمعیتی به ترتیب در غرب و جنوب استان کرمان وجود دارد. نتایج حاصل از محاسبات فاصله و تشابه ژنتیکی جمعیت ها، بیشترین میزان تشابه و نزدیکی را بین جمعیت های شمال و شرق استان کرمان نشان داد که با توجه به عدم وجود موانع جغرافیایی در این مناطق قابل توجیه است. از طرف دیگر احتمالا جمعیت جنوب به دلیل وجود ارتفاعات که این منطقه را از قسمت های مرکزی استان جدا می کند، نسبتا از سایر جمعیت ها متمایز شد. اما پس از بررسی ژنوتیپ تک تک افراد و رسم دندروگرام بر پایه فاصله ژنتیکی نی به روش upgma و به وسیله نرم افزار ntsys-pc مشخص شد که نمی توان ژنوتیپ ها را با توجه به منطقه جغرافیایی در خوشه هایی جدا دسته بندی کرد. با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می رسد که نشانگر rapd این تنوع را تا حدودی نشان داده است. ممکن است که عدم تمایز ژنوتیپ ها به علت کم بودن نمونه های جمع آوری شده از استان یا کم بودن تعداد یا عملکرد آغازگرهای rapd مورد استفاده نیز بوده باشد. از طرف دیگر گستردگی کشت پسته در استان و پیوستگی باغات در بعضی مناطق و همچنین جابجایی نهال و محصول برداشتی پسته در استان و همچنین تک میزبانه بودن آفت نیز می توانند در نتایج به دست آمده موثر بوده باشند. بنابراین پیشنهاد می شود به منظور روشن شدن دقیق تر موضوع، بررسی های بیشتری در این ضمینه صورت گیرد.

میزان رشد و نمو گیاهان و واکنش آن¬ها به تنش¬های زیستی و غیرزیستی همواره با تولید و تجمع گونه¬های فعال اکسیژن (ros) همراه است. تجمع این رادیکال ها در غلظت¬های بالا می¬تواند برای سلول زیان¬آور بوده و با ایجاد تنش اکسیداتیو موجب مرگ سلولی ¬شوند. علاوه بر تنش¬های زیستی و غیرزیستی، مواد شیمیایی مانند آمینوتریازول با مهار کردن فعالیت آنزیم کاتالاز سبب القاء تنش اکسیداتیو می¬شود. در این تحقیق به منظور مطالعه عملکرد ژن fry1? خصوصیات فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و ملکولی گیاهان موتانت old101 و ron1-1 در واکنش به تنش اکسیداتیو القاء شده توسط غلظت¬های مختلف آمینوتریازول بررسی گردید. نتایج نشان داد میزان درصد جوانه¬زنی، وزن تر شاخساره، ریشه و کل گیاهان موتانت old101 و ron1-1 در مقایسه با گیاهان مادری (ler-0) به طور معنی داری کاهش یافت، اما اختلاف معنی¬داری بین گیاهان موتانت old101 و ron1-1 مشاهده نشد. کاهش معنی¬داری در میزان کلروفیل کل و گونه¬های فعال اکسیژن خصوصا h2o2 در گیاهان موتانت نسبت به گیاهان مادری مشاهده گردید. همچنین میزان فعالیت آنزیم کاتالاز خصوصا در گیاهان مادری نسبت به گیاهان موتانت کاهش یافت، اما فعالیت آنزیم¬های آسکوربات پراکسیداز و پراکسیداز در گیاهان تحت تنش به طور معنی داری افزایش یافت. نتایج حاصل از بررسی بیان نسبی ژن¬های واکنش¬گر شامل defl، gst1، fry1، sapx، apx1، xrn2 و xrn3 نشان داد که بیان این زن¬ها در گیاهان موتانت old101 و ron1-1 نسبت به گیاهان مادری (ler-0) کاهش یافت. بطور کلی، نتایج بدست آمده نشان دهنده افزایش حساسیت و مرگ سلولی القا شده توسط تنش اکسیداتیو در گیاهان موتانت old101 و ron1-1 نسبت به گیاهان مادری (ler-0) است.

کیفیت پخت و خوراک یکی از مهم¬ترین ویژگی¬های برنج برای انتخاب توسط مصرف کنندگان می¬باشد. این صفت تحت کنترل عوامل ژنتیکی و محیطی است و تاکنون ژن¬ها و qtlهای کنترل¬کننده متعددی برای این صفت شناسایی شده¬اند. از مهم¬ترین ژن¬های تأثیرگذار بر کیفیت پخت و خوراک در برنج، دو ژن waxy و sbe3 است. هدف از اجرای این پژوهش، تعیین موقعیت یا مکان¬یابی این دو ژن به¬عنوان ژن¬های اصلی و مهم کنترل¬کننده خصوصیات مرتبط با کیفیت پخت و خوراک برنج در یک جمعیت f7 حاصل از تلاقی دو رقم سپیدرود و غریب با استفاده از نشانگرهای ssr، issr و رتروترانسپوزون است. علاوه بر این نشانگرها، یک نشانگر اختصاصی برای هر یک از ژن¬های waxy و sbe3 استفاده شدند. نشانگر اختصاصی ژن waxy با توجه به یک حذف چهار بازی در نوعی ssr در قطعه راهنمای این ژن بین دو رقم والدی طراحی شده بود. در ژن sbe3 نیز با توجه به وجود یک snp در توالی actactt/ actagtt، آنزیم برشی spei برای تهیه یک نشانگر caps استفاده شد. به منظور نیل به اهداف، ابتدا چند¬شکلی تمامی نشانگرهای مورد استفاده بین والدین بررسی و 150 لاین از جمعیت مذکور با استفاده از الگوی باندی والدین، تعیین ژنوتیپ¬ شدند. سپس یافته¬های حاصل از این نشانگرها با اطلاعات حاصل از نشانگرهای استفاده شده در پژوهش¬¬های قبلی، ترکیب و نقش? پیوستگی جدیدی تهیه شد تا موقعیت نسبی نشانگرهای اختصاصی که براساس ژن waxy و sbe3 انتخاب شده بودند، در بین سایر نشانگرها به دست آید. نتایج تحقیق نشان داد ژن waxy روی بازوی کوتاه کروموزوم 6 و در بین دو نشانگر ریزماهواره rm549 و rm3330 قرار دارد که نشانگر rm549 به¬صورت هم¬تفرق با آن و نشانگر rm3330 با فاصل? 9/14 سانتی¬مورگان از این ژن می¬¬باشد. ژن sbe3 نیز روی بازوی بلند کروموزوم 2 و در بین نشانگرهای rm262 و rm424 و چسبیده به نشانگر e35-m42-4aflp مکان¬یابی شد. مقایس? نتایج حاصل از مکان¬یابی دو ژن waxy و sbe3 با اطلاعات موجود از سایر مطالعات نقشه¬های ژنتیکی و سایت گرامینه مطابقت داشت. همچنین از مقایسه مکان ژن waxy در جمعیت f7 با جمعیت f2 مشخص شد که در هر دو نقشه، ژن waxy تقریباً در مکان نشانگر rm549 قرار دارد. از مقایسه مکان ژن sbe3 در جمعیت f7 با جمعیت f2 نیز مشخص شد که در هر دو جمعیت، ژن sbe3 در بین دو نشانگر rm262 و rm424 قرار دارد ولی مکان این ژن در جمعیت f7 نسبت به جمعیت f2 از نشانگر rm262 فاصله بیش¬تری پیدا کرده و به نشانگر rm424 نزدیک تر شده است. این تغییر در موقعیت ژن sbe3 با نشانگرهای مذکور احتمالاً ناشی از وقوع نوترکیبی یا کراسینگ¬آور تصادفی در این ناحیه ژنومی طی فرآیند میوز در نسل¬های حاصل از خودگشنی جمعیت از نسل f2 تا f7 می باشد. از مقایسه موقعیت این دو ژن روی کروموزوم با qtl¬های شناخته¬شده برای صفت کیفیت پخت و خوراک مشخص شد، موقعیت این دو ژن با جایگاه qtl¬های متعددی مطابقت دارد که این موضوع نشان¬دهنده نقش دو ژن مذکور برای صفت کیفیت پخت و خوراک در برنج می¬باشد.

شوری خاک به دلیل ایجاد سمیت و جلوگیری از جذب آب و عناصر غذایی یکی از مهم¬ترین عوامل محدود کننده رشد گیاهان محسوب می¬شود و به عنوان یکی از مشکلات بزرگ در کشاورزی مطرح است. برنج (oryza sativa l.) از جمله گیاهانی است که در زمین¬های با رطوبت بالا کشت می¬شود. مشکل اصلی چنین خاک¬هایی، تنش های متعدد از جمله شوری خاک است. در این آزمایش بررسی اثر شوری بر صفات جوانه زنی شش رقم برنج به نام¬های علی¬کاظمی، اهلمی طارم، هاشمی، حسنی، سپیدرود و خزر در سه سطح شوری صفر، 50 و 100 میلی مولار مورد بررسی قرار گرفت. همچنین میزان فعالیت آنزیم¬های آسکوربات پراکسیداز (apx)، پراکسیداز (pod) و کاتالاز (cat) در دو رقم متحمل علی¬کاظمی و حساس سپیدرود در مرحله گیاهچه ای برای زمان¬های صفر، 24، 48، 72 و 120 ساعت بعد از اعمال تنش شوری تعیین شد. علاوه بر این، میزان بیان نسبی ژن¬های osmyb2، jamyb و osnac6 در زمان¬های صفر، 24 و 48 ساعت با استفاده از روش real time pcr اندازه گیری شد. در مورد صفات جوانه زنی، در سطوح شوری 50 و 100 میلی¬مولار رقم علی¬کاظمی به عنوان متحمل و رقم خزر به عنوان حساس در مرحله جوانه زنی شناخته شد. میزان فعالیت آنزیم¬های apx، pod و cat در هر دو رقم در اغلب ساعات پس از اعمال تنش، افزایش معنی¬داری نشان دادند که در رقم متحمل علی کاظمی از شدت بیشتری برخوردار بود. بیان نسبی ژن jamyb پس از اعمال تنش، در رقم علی کاظمی افزایش یافت ولی در رقم سپیدرود نسبت به تیمار شاهد با کاهش مواجه شد. همچنین بیان ژن osmyb2 و osnac6 در رقم علی¬کاظمی با افزایش قابل توجهی در سطح 50 میلی¬مولار مواجه بود در حالی¬که در رقم سپیدرود بیش‎ترین افزایش مربوط به 48 ساعت پس از اعمال تنش و در سطح شوری 100 میلی مولار بود. بر این اساس به نظر می رسد میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان والگوی بیان ژن های مورد مطالعه در شرایط تنش شوری برای رقم مقاوم نسبت به حساس از شدت بیشتری برخوردار بوده است.

جهت تعیین تنوع ژنتیکی ژنوتیپ¬هایaegilops tauschii از نظر ژن¬های کدکننده زیرواحدهای گلوتنین با وزن مولکولی بالا (hmw-gs)و زیرواحدهای گلوتنین با وزن مولکولی پایین (lmw-gs)،از 19 ژنوتیپ و نه جفت آغازگر اختصاصی برای مکان¬های ژنی glu-d1 و glu-d3 استفاده شد. برای تفکیک محصولات واکنش pcr از ژل آگارز دو درصد استفاده شد. ژنوتیپ¬هایaegilops tauschii با استفاده از روش upgma و ماتریس تشابه تطابق ساده، در چهار گروه قرار گرفتند. این روش بخوبی توانست ژنوتیپ¬های دارای آلل¬های مشترک را در یک گروه قرار دهد.

غلظت¬های مختلف لکتین هندوانه ابوجهل پارامترهای¬زیستی، فیزیولوژی¬گوارش، متابولیسم¬حدواسط، فعالیت آلفا-آمیلاز و مرگ-سلولی لاروهای کرم گلوگاه انار را تحت تاثیر قرار دادند. پارامترهای جدول زندگی، وزن شفیره و بقای لاروهای تیمار شده کاهش معنی¬داری نسبت به شاهد داشت. فعالیت آنزیم¬های گوارشی نیز در لاروهای تغذیه شده از لکتین هندوانه ابوجهل نی کاهش معنی¬داری را نشان دادند که این کاهش در شرایط غیر زنده نیز روی آلفا-آمیلاز گوارشی مشاهده شد. تغذیه لاروها از لکتین هندوانه ابوجهل ضمن موجب اختلال در متابولیسم حدواسط منجر به افزایش بیان ژن¬های کاسپاز موثر در مرگ سلولی شد.

به منظور بررسی تأثیر مالچ ضایعات چای و وجین دستی بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیای بومی در استان گیلان، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ای واقع در شهرستان رودسر در سال زراعی 1391 اجرا شد. تیمارهای بدون وجین (w1)، وجین از ابتدای سبز شدن (w2)، وجین از 12 روز پس از سبز شدن (w3)، وجین 24 روز پس از سبز شدن (w4) و وجین از 36 روز پس از سبز شدن (w5) به عنوان سطوح وجین دستی است و بدون مصرف مالچ (m1)، کاربرد 5 تن (m2) و کاربرد 10 تن (m3) در هکتار مالچ ضایعات چای به عنوان سطوح مالچ ضایعات چای در نظر گرفته شد. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که در کلیه صفات مورد بررسی اختلاف بسیار معنی داری در سطح یک درصد وجود دارد. به علاوه، برهمکنش وجین و مالچ ضایعات چای از نظر وزن خشک علف های هرز و درصد نشاسته دانه اختلاف معنی داری در سطح پنج درصد وجود دارد. مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترین تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در غلاف در وجین از ابتدای سبز شدن و 10 تن در هکتار مالچ ضایعات چای به دست آمد. همچنین، بیشترین وزن خشک علف های هرز در تیمار بدون وجین و بدون استفاده از مالچ ضایعات چای به دست آمد که اختلاف معنی داری با وجین 36 روز پس از سبز شدن نداشت. مقایسه میانگین ها همچنین، نشان داد که بیشترین عملکرد دانه در وجین از ابتدای سبز شدن بود. این در حالی است که بین وجین 24 روز پس از سبز شدن و 36 روز پس از سبز شدن از نظر عملکرد اختلاف معنی داری مشاهده نگردید. همچنین، بین 5 تن مالچ ضایعات چای و 10 تن مالچ ضایعات چای از نظر عملکرد اختلاف معنی داری مشاهده نشد. در کل به نظر می رسد که استفاده از مالچ ضایعات چای و وجین از ابتدای سبز شدن از نظر تولید دانه برتر از وجین دیر هنگام و عدم استفاده از مالچ باشد

انتخاب زمان کاشت و رقم مناسب یکی از عوامل مهم در مدیریت کارآمد زراعی است که با انطباق فرایندهای فیزیولوژیکی، مورفولوژیکی و مراحل فنولوژیکی گیاه نقش مهمی در افزایش عملکرد دارد. به منظور بررسی اثر زمان نشاکاری بر رشد و عملکرد ارقام برنج ، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شهر رستم آباد، شهرستان رودبار استان گیلان در بهار سال 1392 اجرا شد. سه زمان نشاکاری (20 اردیبهشت، 7 و 27 خرداد ماه) در کرت های اصلی و سه رقم برنج (خزر، گوهر و هاشمی) به صورت کرت های فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که زمان کاشت و رقم اثر معنی داری بر صفات تعداد روز تا مرحله گلدهی و رسیدگی، ارتفاع بوته، طول خوشه، طول ساقه، وزن خوشه، تعداد پنجه، تعداد دانه پر، وزن هزار دانه، وزن هکتولیتر، عملکرد زیستی و عملکرد شلتوک داشت و همچنین اثر متقابل زمان کاشت و رقم بر صفات ارتفاع بوته، طول خوشه، طول ساقه، تعداد پنجه، عملکرد زیستی و عملکرد شلتوک معنی دار بود. بین ارقام در همه صفات مورد مطالعه اختلاف معنی داری وجود داشت. زمان کاشت اول با 92 روز دارای بیشترین تعداد روز تا مرحله گلدهی و با 127 روز دارای بیشترین تعداد روز تا مرحله رسیدگی در رقم گوهر بود. بیشترین ارتفاع بوته، طول خوشه و طول ساقه در زمان کاشت دوم از رقم هاشمی به دست آمد. بیشترین عملکرد دانه مربوط به رقم گوهر در زمان کاشت اول و دوم (به ترتیب 7653 و 7340 کیلوگرم در هکتار) بود که به دلیل وزن هزار دانه، وزن هکتولیتر و تعداد دانه پر در خوشه بیشتر آن نسبت به دو رقم دیگر به دست آمد. بر اساس نتایج آزمایش حاضر به نظر می رسد که در ارقام برنج مورد ارزیابی زمان های نشاکاری اول و دوم (20 اردیبهشت و 7 خرداد ) باعث افزایش افزایش عملکرد دانه و اجزای عملکرد در منطقه مورد آزمایش می شود.

به منظور بررسی اثر سطوح کود فسفر (صفر، 40، 80 و 120 کیلوگرم فسفر در هکتار) و پیش پز کردن (پاربویلینگ) شلتوک بر خواص فیزیکوشیمیایی دانه سه رقم برنج (هاشمی، خزر و گوهر)، آزمایشی مزرعه¬ای به¬صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1391 در موسسه تحقیقات برنج کشور انجام شد. نتایج نشان داد که محتوی فسفر خاک از طریق تاثیر بر صفات تعداد پنجه، تعداد دانه¬های پر، وزن هزار دانه و دیگر صفات عملکردی سبب افزایش عملکرد دانه می¬گردد. بیشترین میزان عملکرد در تیمارهای کودی80 و 120 کیلوگرم فسفر خالص در هکتار ( به ترتیب مقدار 3256 و 3390 کیلوگرم در هکتار) ثبت شد. علیرغم تاثیر مثبت تیمارهای کودی بر عملکرد و اجزای عملکرد، با افزایش محتوی فسفر خاک، میزان اسید¬فیتیک دانه افزایش یافته و سبب کاهش محتوی عناصر غذایی آهن و روی و همچنین میزان فراهمی آنها شد.. بیشترین محتوی اسید¬فیتیک دانه در رقم خزر و در تیمار کودی 120 کیلوگرم فسفر خالص در هکتار ثبت شد. پس از اجرای عملیات پاربویلینگ محتوی اسید¬¬فیتیک شلتوک به میزان 80 درصد کاهش یافت، بطوریکه کمترین میزان اسیدفیتیک در ارقام خزر و گوهر و در تیمار کودی صفر کیلوگرم در هکتار ثبت شد. پیش¬پز کردن شلتوک نیز باعث افزایش محتوی آمیلوز دانه و محتوی عناصر غذایی فسفر، آهن و روی در برنج سفید پیش¬پز شد. در طی عملیات پیش¬پز کردن فعالیت آنزیم فیتاز افزایش یافت. در تمامی ارقام بیشترین میزان فعالیت در تیمار کودی 80 کیلوگرم فسفر خالص در هکتار ثبت شد. نتایج همچنین نشان داد که پیش¬پز کردن نقش دوگانه¬ای را بر فعالیت آلفاآمیلاز ایفا می¬نماید. در مرحله نخست خیساندن سبب افزایش فعالیت این آنزیم شده و در مرحله بخاردهی فعالیت آنزیم به¬شدت کاهش یافت. بنابراین نقش افزایش فسفر بر کمیت دانه برنج مثبت و بر کیفیت غذایی دانه برنج منفی ثبت شد. تیمار پیش¬پز کردن با تاثیر بر خواص فیزیکوشیمیایی دانه برنج سبب بهبود کیفیت و ارزش غذایی دانه برنج گردید. واژه¬های کلیدی: اسید¬فیتیک، برنج، پاربویلینگ، فسفر.

تنش شوری یکی از اصلی ترین عوامل محیطی است که تولید و توزیع جغرافیایی گیاهان را در سراسر جهان محدود میکند. گیاه آژیلوپس یک گونه وحشی از خانواده گندمیان است که واجد ژن های تحمل به شوری می¬باشد. در این آزمایش، 12 ژنوتیپ آژیلوپس شامل چهار گونه aegilops tauschii، aegilops crassa، aegilops cylindrical و aegilops triunciali از نقاط مختلف ایران از موسسه بانک ژن گیاهی ملی ایران تهیه شد. شاخص¬های مورفولوژیکی شامل طول، وزن تر و خشک ساقه و ریشه و قطر ریشه، تعداد پنجه، شاخص شادابی و شاخص های فیزیولوژیکی شامل نشت یونی و محتوی آب نسبی جهت ارزیابی تحمل به تنش شوری در ژنوتیپ های آژیلوپس استفاده شد. نتایج ارزیابی نشان دادند که ژنوتیپ¬های گونه¬ ae. cylindrica نسبت به سایر ژنوتیپ¬های گونه های مورد مطالعه از تحمل بالاتری به تنش شوری برخوردار بودند. پس از غربالگری، ژنوتیپ 575 از گونه ی ae. cylindrica به عنوان ژنوتیپ متحمل و ژنوتیپ 675 از گونه ی ae. crassa به عنوان ژنوتیپ حساس برای ادامه تحقیق انتخاب شدند. نتایج حاصل از بررسی میزان آنزیم¬های پراکسیداز و اسکوربات پراکسیداز با اعمال تنش شوری افزایش و کاتالاز کاهش فعالیت را نشان داد. میزان تغییر فعالیت آنزیم¬ها در اکثر ساعات پس از اعمال تنش در ژنوتیپ 575 بیشتر از ژنوتیپ 675 بود که این موضوع اهمیت نقش این آنزیم ها را در سازوکار تحمل به شوری نشان می دهد. همچنین بیان عوامل رونویسی cbf، nac، myb از طریق real time-pcr در دو ژنوتیپ مطالعه شدند. نتایج نشان داد که فاکتورهای رونویسی nac و cbf 48 ساعت پس از اعمال تنش شوری بالاترین میزان بیان را داشتند، ولی ژن myb بیشترین بیان را در ساعت 24 پس از اعمال تنش داشت. بیان ژن های cbf، nac، myb در ژنوتیپ 575 پس از اعمال تنش افزایش قابل توجهی در مقایسه با ژنوتیپ 675 داشت. این نتایج اهمیت بیان ژن های عوامل رونویسی مذکور را در فرایند تحمل به تنش شوری درگونه آژیلوپس نشان می دهد.

خشکی پدیده ای بحرانی است که همه ساله در بخش هایی از دنیا در زمان های مختلف با دامنه و شدت متفاوت به تولید موفقیت آمیز محصول آسیب می رساند. پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی روی برخی صفات مربوط به برگ (مساحت برگ، وزن تر و کلروفیل)، ریشه (وزن تر)، ساقه (وزن تر و طول) و تغییرات فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان سوپراکسیددیسموتاز، پراکسیداز، کاتالاز، پلی فنل اکسیداز و آسکوربات پراکسیداز و بررسی بیان ژن های گلوتاتیون ردوکتاز1 و فردوکسین (nadph)ردوکتاز روی دو رقم حساس hyola308 و متحمل slm046 کلزا به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. بدین منظور گیاهچه ها در محیط ms مایع سوسپانسیون در پنج سطح خشکی شامل صفر، 3، 6، 12و 15 در صد پلی اتیلن گلایکول 6000 به طور شناور کشت شدند. صفر، 3، 6، 12، 24، 48 و 72 ساعت پس از اعمال تنش، از گیاهان نمونه های برگی تهیه شد. اندازه گیری های صفات بین دو رقم تفاوت های معنی داری نشان داد. طبق نتایج، سطح و وزن برگ، طول ساقه و وزن ریشه با افزایش مقدار peg و پیشرفت زمان، در هر دو رقم کاهش یافت. با افزایش میزان peg، میزان کلروفیل در رقم حساس افزایش بیش تری نسبت به رقم متحمل داشت. در هر دو رقم تنش خشکی به طور معنی داری سبب کاهش وزن ساقه شد. بر اساس نتایج، شدت واکنش و فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز در رقم مقاوم بیش تر بود. فعالیت آنزیم پراکسیداز در رقم مقاوم در شرایط تنش خشکی شدید و فعالیت این آنزیم در رقم حساس در شرایط اولیه تنش خشکی افزایش داشته است. میزان فعالیت آنزیم کاتالاز در رقم slm046 نسبت به hyola308 در درصدهای پایین peg و 48 ساعت پس از اعمال تنش افزایش یافت. میزان فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز در رقم slm046 با پیشرفت زمان در تنش های حاوی 12 و 15 درصد peg کاهش یافت و بیش ترین فعالیت این آنزیم در تنش حاوی peg 6 درصد مشاهده شد. میزان فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز در رقم hyola308 بیش تر از slm046 بود. در محیط های حاوی مقادیر بالای peg، در 48 ساعت پس از اعمال تنش میزان فعالیت آسکوربات پراکسیداز در هر دو رقم افزایش یافت. بر اساس نتایج، تغییر در بیان ژن های فردوکسین nadp+ ردوکتاز و گلوتاتیون ردوکتاز1 تحت تنش خشکی مشاهده شد. به طورکلی میزان بیان ژن گلوتاتیون ردوکتاز1 در رقم حساس بیش تر از رقم متحمل بود. نتایج به دست آمده از مقایسه بیان ژن فردوکسین nadp+ ردوکتاز نشان داد که تیمارهای مختلف peg سبب کاهش بیان ژن در ساعت های بالای تنش در هر دو رقم شده است.

گل جالیز گیاهانی انگل هستند که هرساله خسارت زیادی به گیاهان زراعی گلدار ازجمله گوجه فرنگی وارد می کنند. پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر پاشش برگی غلظت های مختلف سالسیلیک اسید جهت برقراری مقاومت القایی در گیاه گوجه فرنگی علیه گل جالیز و اثر سالسیلیک اسید و گل جالیز بر تغییرات فعالیت آنزیم های دفاعی کاتالاز و پراکسیداز و الگوی بیان ژن های دفاعی wrky70 و 1, 3 glucanase? صورت گرفت. در ابتدا آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور شامل غلظت های مختلف سالسیلیک اسید (0، 5/0، 1، 5/1، 2 میلی مولار) و زمان (زمان انتقال نشا، 7، 14 و 21 روز پس از انتقال نشاء) به اجرا درآمد. پس از اندازه گیری صفات مورفولوژیک و تحلیل داده ها، غلظت 5/1 میلی مولار 21 روز پس از انتقال نشاء به عنوان بهترین غلظت جهت کاهش خسارت انگل انتخاب گردید. برای بررسی تغییرات بیوشیمیایی و مولکولی، آزمایشی با چهار تیمار شامل شاهد، فقط تیمار سالسیلیک اسید، فقط تیمار با بذرگل جالیز، تیمار توأم سالسیلیک اسید و گل جالیز انجام شد. سپس از هر تیمار در زمان های صفر، 24، 72، 120 و 168 ساعت نمونه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین نشان داد تیمارهای مختلف اثر معنی داری بر فعالیت آنزیم های کاتالاز و پراکسیداز داشته است. تیمار سالسیلیک اسید سبب افزایش فعالیت پراکسیداز وکاهش فعالیت آنزیم کاتالاز شد. فعالیت آنزیم کاتالاز در تیمارگل جالیز در ساعات 24 و 120 حداکثر فعالیت را داشته است. مصرف توأم دو تیمار نیز تا ساعت 72 روند نزولی و پس از آن روند صعودی داشت. نتایج بررسی بیان ژن نشان داد که تیمار سالسیلیک اسید، گل جالیز و تیمار توأم گل جالیز و سالسیلیک اسید سبب افزایش بیان ژن wrky70 در زمان 72 ساعت شده است اگرچه شدت بیان در تیمار سالسیلیک اسید بیشتر و در تیمار گل جالیز کمترین میزان بوده است. میزان بیان نسبی ژن 1, 3 glucanase? در تیمار سالسیلیک اسید و تیمار توام در زمان 120 حداکثر بود. اما در تیمار گل جالیز روند یکنواختی از بیان ژن مشاهده شد که در زمان 72 بیشتر از ساعات دیگر بود.

جوانه¬زنی قبل از برداشت در برنج سبب ایجاد خسارات فراوانی از نظر کیفی و کمی به برنج در استانهای شمالی ایران می-شود. در این مناطق به دلیل بارندگی، ورس و رطوبت بالا در زمان برداشت، پدیده جوانه¬زنی دانه برنج روی گیاه مادری قبل از برداشت ایجاد می شود. لذا در این تحقیق به منظور ارزیابی و شناسایی ژنوتیپ¬ها¬ی متحمل به جوانه زنی پیش از برداشت 40 ژنوتیپ برنج شامل 23 رقم محلی، 13 رقم اصلاح شده و 4 لاین در آزمایشی بصورت طرح بلوک¬های کامل تصادفی در بهار سال 1391 کشت شدند. جهت بررسی درصد جوانه¬زنی در شرایط زنده و قبل از برداشت، خوشه¬ پنجه-های اصلی هر ژنوتیپ خم شده و به مدت 24ساعت در آب غرقاب و تا 6 روز باندپیچی و خیسانده شدند و در روز هفتم خوشه¬ها برداشت و درصد بذور جوانه زده در مزرعه و همچنین سرعت جوانه¬زنی و میزان آنزیم آلفا آمیلاز در آزمایشگاه اندازه گیری شدند. وزن صددانه، تعداد دانه پر، تعداد دانه پوک، ارتفاع بوته، طول گره آخر، تعداد پنجه بارور، طول گره آخر و تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک نیز به عنوان صفت¬های مرتبط با جوانه¬زنی محاسبه شدند. نتایج تجزیه واریانس 11 صفت اندازه¬گیری شده برای 40 ژنوتیپ برنج اختلاف معنی¬داری را در سطح احتمال یک درصد نشان داد.همچنین وراثتپذیری بیشتر صفات بخصوص درصد جوانه زنی و مقدار آلفا آمیلاز بالا بود که نشان می دهد احتمالا اثر محیط برای این صفات اندک است. نتایج ضریب همبستگی نیز نشان داد مقدار آلفا آمیلاز با درصد جوانه زنی و تعداد روز تا رسیدگی رابطه مستقیم و معنی داری دارند. نتایج گروه بندی نیز نشان داد ژنوتیپ های مورد بررسی در سه گروه مجزا قرار گرفتند که گروه دوم دارایمیانگین بالاتری برای صفات وزن صد دانه، تعداد دانه پر در خوشه، طول خوشه و بر عکس میانگین پایین تری برای درصد جوانه¬زنی در مزرعه و صفت تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک بود.در مجموع نتایج تجزیه علیت و رگرسیون گام به گام نیز نشان داد از میان صفات مطالعه شده، وزن صد دانه، تعداد پنجه بارور و مقدار آلفاآمیلاز بیشترین تاثیر را بر متغیر درصد جوانه¬زنی دارند و می¬توانند در جهت اصلاح ارقام برای مقاوم به جوانه¬زنی قبل از برداشت مورد استفاده قرار گیرند. همچنین درمقایسه کلی بین ژنوتیپ ها، رقم حسن سرایی با داشتن ویژگی های کیفی مناسب و درصد جوانه زنی پیش از برداشت پایین می تواند به عنوان رقم مطلوب معرفی شود. کلمات کلیدی: آلفا آمیلاز، برنج، جوانه¬زنی پیش از برداشت، خواب بذر

جوانه زنی پیش از برداشت یکی از عوامل کاهش عملکرد و کیفیت محصول برنج در شرایط آب و هوایی مرطوب و دارای بارندگی در زمان برداشت می باشد به منظور بررسی این صفت 36 ژنوتیپ بومی ایرانی، اصلاح شده و خارجی در بهارسال1392 ازنظر صفت جوانه زنی پیش از برداشتو سایر صفات دانهمورد ارزیابی مورفولوژیکی و مولکولی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس ساده صفات نشان داد که کلیه ژنوتیپ های مورد بررسی از نظر تمامی خصوصیات مورفولوژیک و بیوشیمیایی دانه برنج دارای اختلاف بسیار معنی داری بودند. مقایسه میانگین ها نشان داد، ژنوتیپ بومی دم سفید کمترین و رقم اصلاح شده درفک بیشترین میزان جوانه زنی پیش از برداشت را به خود اختصاص دادند (به ترتیب 6/1 و 3/56 درصد). طبق نتایج تجزیه واریانس فنوتیپی و ژنوتیپی، صفات محتوای پروتئین دانه و ارتفاع بوته بیشترین واریانس فنوتیپی و ژنوتیپی را به خود اختصاص دادند. همچنین نتایج ضرایب همبستگی فنوتیپی و ژنوتیپی نشان داد کهدرصد جوانه زنی پیش از برداشت با فراوانی دانه جوانه زده در طول خوشه و میزان فعالیت آلفاآمیلاز همبستگی ژنوتیپی و فنوتیپی مثبت و معنی دار و همبستگی ژنوتیپی منفی و معنی داری با ضخامت پالئا دارد.طبق نتایج تجزیه مولکولی، picنشانگرها بین 05/0 تا 81/0، شاخص شانون بین 13/0 تا 76/1 و ضریب نی 05/0 تا 82/0 متغیر بود.در مقایسه کلی نشانگرهای rm481 وپس از آن rm164 و rm220 بیشترین تنوع و نشانگر rm282 کمترین تنوع را به خود اختصاص دادند.تجزیه گام به گام، صفت جوانه زنی پیش از برداشت به عنوان متغیر وابسته و سایر صفات به عنوان متغیر مستقل نشان داد که 4/78 درصد تغییرات این صفت توسط میزان فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز (7/74درصد) و درصد باروری (7/3درصد) توجیه شد.گروه بندی ژنوتیپ هابر اساس داده های مولکولی با روشupgma ژنوتیپ ها را به سه گروه تقسیم بندی کرد که در گروه اول، دو ژنوتیپ، گروه دوم 23 ژنوتیپ و گروه سوم 11 ژنوتیپ قرار گرفتند.بطور کلی می توان بیان داشت علاوه بر صفت خواب بذر، میزان فعالیت آلفا آمیلاز یک صفت مهم مرتبط با جوانه زنی پیش از برداشت می باشد. نتایج این آزمایش نشان داد که در برنامه های اصلاحی، ارقام بومی بهترین گزینه به منظور انتقال افزایش مقاومت به جوانه زنی پیش از برداشت برنج می باشند.

تنش های غیر زیستی باعث کاهش تولیدات گیاهی می شوند. شناسایی مکانیزم پاسخ به سرما می تواند زمینه های ایجاد ارقام متحمل و سازگار را فراهم سازد. ژن fry1 با تاثیر بر ژن های مسیر سیگنالینگ سرما و به سبب تولید آنزیم تجزیه کننده ip3، به عنوان یک پیام رسان ثانویه، نقش مهمی در پاسخ گیاهان به سرما ایفا می کند. در این پژوهش، واکنش گیاهان موتانت old101 و ron1-1 که به عنوان موتانت های fry1 شناخته می شوند و گیاه مادری ler-0، در دو محیط in vivoو in vitro در واکنش به تیمار سرمایی 5 روز و 10 روز و سپس 3 روز دوره بازیابی از لحاظ خصوصیاتی چون جوانه زنی، خصوصیات فنوتیپی، فیزیولوژیکی و مولکولی بررسی شد. مراحل کد های رشدی گیاهچه های موتانت و مادری از ابتدای جوانه زنی نیز به مدت 10 روز در دمای 22 درجه سانتی گراد بررسی شد. بذور موتانت در دمای 22 درجه با 1 الی 2 روز تاخیر نسبت به بذور مادری جوانه زدند و برای عبور از هر مرحله رشدی به زمان بیشتری نیاز داشتند. بررسی جوانه زنی در دمای 8 درجه سانتی گراد نشان داد که بذور موتانتron1-1 و old101 سرعت جوانه زنی کند تری نسبت به بذور مادری دارند. موتاسیون های ron1-1 و old101 در ژن fry1 باعث ایجاد گیاهچه هایی با فنوتیپ خاص نسبت به گیاهچه های مادری شده است. مشاهده شد که اعمال تنش سرمایی باعث افزایش اختلاف فنوتیپی موتانت ها با ژنوتیپ مادری شده است. بررسی گونه های فعال اکسیژن (ros) نشان داد، مقدار h2o2 در گیاهچه های موتانت نیز بیشتر از گیاهچه های مادری است و همچنین میزان ros گیاهچه های موتانت نسبت به مادری در شرایط تنش سرمایی کاهش می یابد. میزان فعالیت آنزیم های تجزیه کننده ros نیز نسبت به گونه مادری پس از اعمال تنش سرمایی بیشتر است و اختلاف معنی داری نسبت به مقدار آنزیم گیاهچه های مادری دارد. نتایج بررسی بیان نسبی ژن ها نشان داد که بیان ژنdefl در موتانت ron1-1 پس از تنش سرمایی و بازیابی بیشتر از گیاهان مادری است و بیان ژن های cat2 وcbf3 پس از تنش در گیاهان موتانت بیشتر از گیاهان مادری و پس از 3 روز بازیابی بیان این ژن ها به شدت در گیاهان موتانت کاهش می یابد. گیاهان موتانت به دلیل موتاسیون ایجاد شده دارای مقدار ip3 بیشتری نسبت به گیاهان مادری هستند و این مسئله سبب واکنش سریع این گیاهان در مقابل سرما نسبت به گیاهان مادریler-0 می شود، گیاهان موتانت عکس العمل بیشتری نسبت به گیاهان مادری در مقابل سرما نشان می دهند، اما در دوره بازیابی نمی توانند سریعا به شرایط نرمال بازگشته و از این نظر نسبت به گیاهان مادری ضعیف ترند.

به منظور بررسی اثر مصرف کود سیلیسیوم بر میزان مقاومت به خوابیدگی بوته ژنوتیپ های بومی و اصلاح شده برنج، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در بهار 1392 در مزرعه پژوهشی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان انجام شد. در این آزمایش سه سطح کود سیلیسیوم (صفر، 100 و 200 کیلوگرم در هکتار) در کرت های اصلی و شش ژنوتیپ برنج (هاشمی، علی کاظمی، سنگ جو، لاین 831، 841 و 416 ) در کرت های فرعی قرار داده شدند. نتایج نشان داد که بین ارقام بومی و اصلاح شده برنج از صفت مقاومت فشاری و مقاومت به شکستگی میانگره تفاوت وجود داشت، همچنین تیمارکود سیلیسیوم نیز اثر متفاوتی بر ژنوتیپ ها داشت. افزایش مصرف سیلیسیوم سبب افزایش تعداد دسته جات آوندی، کاهش قطر و فاصله آوندها شد که هر سه ویژگی باعث کاهش حساسیت بوته به خوابیدگی شد. مصرف کود سیلیسیوم باعث افزایش مقاومت فشاری ساقه در فاصله 40 سانتی متری سطح خاک شد، در حالیکه بیشترین میزان مقاومت به شکستگی میانگره سوم و چهام در تیمار 100کیلوگرم در هکتارکود سیلیسیوم بدست آمد. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که بین محتوی سیلیسیوم گیاه با تعداد دسته جات آوندی(**410/0r=) قطر آوند (*296/0r=) و قطر متوسط میانگره سوم (**413/0r=)، قطر متوسط میانگره چهارم (*302/0r=)، ضخامت میانگره سوم (**525/0r=)، ضخامت میانگره چهارم (*236/0r=)، سطحمقطع میانگره سوم (**555/0r=)، سطح مقطع میانگره چهارم (**455/0r= )، مقاومت فشاری ساقه در فاصله 40 سانتی متری سطح خاک (**374/0r= ) همبستگی مثبت و معنی داری وجود داشت که صفات مطلوب جهت افزایش مقاومت گیاه برنج به خوابیدگی بوته هستند. براساس نتایج این آزمایش به نظر می رسد که صفت مقاومت فشاری ساقه در فاصله 40 سانتی متری سطح خاک و مقاومت به شکستگی میانگره ها جهت شناسایی ارقام مقاوم و حساس به خوابیدگی بوته در گیاه برنج قابل استفاده هستند. در این آزمایش افزایش مصرف کود سیلیسیوم سبب افزایش مقاومت فشاری ساقه در فاصله 40 سانتی متری سطح خاک شد و مقاومت به شکستگی میانگرها شد، که افزایش این دو صفت سبب افزایش مقاومت گیاه برنج به خوابیدگی بوته شد.

جوانه زنی پیش از برداشت یعنی جوانه زنی زود هنگام دانه وقتی روی گیاه مادری قرار دارد و یک رویداد نامطلوب است که باعث کاهش کیفیت و عملکرد محصولمی شود.این پدیده معمولاً در واکنش به شرایط نامساعد زمان برداشت اتفاق می افتد و یکی از عوامل محدود کننده تولید غلات به ویژه برنج در شرایط آب و هوای بارانی انتهای فصل رشد می باشد. در این تحقیق به منظور ارزیابی و شناسایی ژنوتیپ¬ها¬ی متحمل به جوانه زنی پیش از برداشت 37 ژنوتیپ برنج شامل 21 رقم محلی،12 رقم اصلاح شده و 4 لاین در آزمایشی بصورت طرح بلوک¬های کامل تصادفی در بهار سال 1392 کشت شدند. جهت بررسی درصد جوانه¬زنی در شرایط زنده و قبل از برداشت، خوشه¬ پنجه¬های اصلی هر ژنوتیپ خم شده و به مدت 24ساعت در آب غرقاب و تا 6 روز باندپیچی و خیسانده شدند و در روز هفتم خوشه¬ها برداشت و درصد بذور جوانه زده در مزرعه، محاسبه شد. علاوه بر آن صفات طول خوشه، طول دانه، حجم خوشه، حجم دانه، ضخامت دانه، ضخامت لما و پالئا، هکتولیتر، فعالیت آلفاآمیلاز و پروتئین کل دانه نیز اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس اختلاف معنی داری در سطح احتمال یک درصد در 8 صفت از 12 صفت مورد مطالعه نشان داد. نتایج مقایسه میانگین نشان داد در مجموع ارقام محلی مانند دم سفید و هاشمی از ارقام متحمل و رقم اصلاح شده درفک از ارقامحساسشناساییشدند. نتایج ضریب همبستگی نیز نشان داد طول دانه و فعالیت آلفا آمیلاز با درصد جوانه زنی رابطه مستقیم و معنی داری دارند جهت بررسی ارتباط نشانگرهای مولکولی با صفات فنوتیپی از 6 نشانگر issr ، 3 نشانگر رتروترانسپوزون و 6 نشانگر ترکیبی رتروترانسپوزون و issr استفاده شد. تجزیه خوشه ای به روش upgma ژنوتیپ ها را در دو گروه مختلف قرار داد. گروه اول شامل 14 ژنوتیپ بود که بیشتر آنها به جوانه زنی پیش از برداشت حساس و گروه دوم با 23 ژنوتیپ عمدتا از ژنوتیپ های متحمل به این صفت تشکیل شده بودند. مقدارpic نشانگرها بین 0/16 تا 0/45 و mi بین 0/1 تا 2/8متغیر بود.بالاترین میزان pic در آغازگر tos-2 به میزان 0/45 و بعد از آن tos-2+ubc840به میزان 40/0 تعیین شد. نتایج تجزیه ارتباطی بین نشانگرها و صفات فنوتیپی نشان داد، نشانگر tos-2 با بیشترین تعداد صفات ارتباط دارد که پس از آزمایش های تکمیلی می تواند در برنامه های به نژادی برنج به عنوان نشانگر آگاهی بخش و سودمند معرفی شود .

به منظور ارزیابی صفات مورفولوژیک مرتبط با خوابیدگی بوته و محتوای کربوهیدرات ساقه در ارقام برنج، آزمایشی در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در موسسه تحقیقات برنج کشور اجرا شد. ژنوتیپها شامل سه رقم بومی (هاشمی،علی کاظمی، سنگ جو، خزر، سپیدرود، کادوس، گوهر، درفک، دیلم و لاین 831، 841 و 416) بودند. نتایج نشان داد که بیشترین مقاومت به شکستگی میانگره های سوم و چهارم مربوط به رقم اصلاح شده خزر بود. به علاوه همبستگی مثبت و معنی داری بین متوسط قطر میانگره، نسبت وزن به طول میانگره ها و محتوای کربوهیدرات های غیرمحلول ساقه با مقاومت به شکستگی میانگره سوم و چهارم وجود داشت. نتایج تجزیه به عامل ها، صفات را در دو گروه مجزا قرار داد. عامل اول به عنوان عامل مقاومت به خوابیدگی نامگذاری شد. عامل دوم به عنوان عامل مورفولوژیک حساسیت به خوابیدگی نامگذاری شد. بر اساس نتایج این آزمایش، به نظر می رسد که قطر متوسط میانگره، ضخامت میانگره و نسبت وزن به طول میانگره های سوم و چهارم و همچنین خصوصیات شیمیایی ساقه نقش اصلی در مقاومت به خوابیدگی بوته برنج ایفا می کنند