توده های فوئید سینیتی مورد بررسی شامل توده های کلیبر، بزقوش و رزگاه بوده و به عنوان بخشی از ماگماتیسم آلکالن پالئوژن شمال غرب ایران محسوب می گردند. این توده های آلکالن در سنگهای آتشفشانی و رسوبی کرتاسه و ائوسن تزریق گشته و در مواردی باعث دگرگونی مجاورتی قابل ملاحظه ای شده اند. ترکیب سنگ شناسی اصلی این توده ها شامل نفلین سینیت، سودولوسیت سینیت، گابرو نفلین دار (آلکالی گابرو) مونزودیوریت نفلین دار و سودولوسیتولیت بوده و معمولاً دایکهای میکروسینیتی نفلین/کوارتز دار، فنولیتی و یا تراکیتی آنها را قطع کرده اند. میانگین سن های اثر شکافت آپاتیت برای توده های نفلین سینیتی بزقوش و کلیبر و سودولوسیت سینیت رزگاه به ترتیب 6/2±29، 6/3±6/36 و 2±8/40 میلیون سال تعیین شد که نشانگر زمانی است که سنگهای مورد بررسی در حرارتهای 60 تا 100 درجه سانتیگراد قرار داشتند. ویژگیهای صحرایی و کانی-شناسی توده های فوئید سینیتی نشانگر تشکیل و جایگیری آنها در اعماق کم پوسته می باشد. کانیهای مافیک سنگ ساز اساسی در این توده ها شامل الیوین، کلینوپیروکسن (دیوپسید)، آمفیبول، بیوتیت و گارنت می باشد. طبق تجزیه های میکروپروب الکترونی، ترکیب الیوین های مورد بررسی به صورت fo44fa56 می باشد. شیمی کلینوپیروکسن ها نشانگر تعلق سنگهای مورد مطالعه به سری آلکالن قوس های آتشفشانی است. فشار تبلوری کلینوپیروکسن های مورد بررسی غالباً در حدود 1/0 گیگاپاسکال بوده است. ترکیب آمفیبول های مورد بررسی از منیزیوهستینگزیت تا فروپارگازیت در تغییر بوده و مهمترین جانشینی ها بین آنها شامل caival=sina و mg=fe2+ می باشد. ترکیب بیوتیت ها از mg-بیوتیت در آلکالی گابروی کلیبر تا fe- بیوتیت در نفلین سینیت بزقوش در تغییر است. ترکیب گارنت های توده کلیبر در حد ti-آندرادیت و ملانیت بوده و انواع زونینگ دار معمولاً از هسته به حاشیه با کاهش درصد مولی گروسولار، آلماندین و اسپسارتین و با افزایش درصد مولی آندرادیت مشخص می شوند. بر اساس داده های موجود، مهمترین جانشینی در گارنت های مورد بررسی تبادل ti-si در موقعیت تتراهدرال بوده و استنباط می شود که به صورت فاز آذرین اولیه و در آخرین مراحل تبلور تشکیل گردیده اند. بر اساس شیمی سنگ کل، سنگهای مورد بررسی در ردیف سریهای آلکالن پتاسیک (شوشونیتی) و آلکالن تحولی قرار داشته و از ferroan تا magnesian در تغییرند. سنگهای مورد مطالعه معمولاً متاآلومینوس بوده و الگوهای چند عنصری و ree مشابهی را نشان می دهند. غنی شدگی از lile و lree، آنومالی منفی ta, nb, ti (tnt)، که از شاخصه های ماگماهای مرتبط با فرورانش می باشد، از دیگر ویژگیهای سنگهای مورد بررسی است. ویژگیهای مینرال شیمی و ژئوشیمیایی فوئید سینیت های بزقوش، کلیبر و رزگاه بیانگر تشکیل آنها از ماگماهای مادر مشابه می باشد که درجات مختلف آلایش پوسته ای را تحمل کرده اند. ماگماهای فلسیک سازنده فوئید سینیتهای مورد بررسی را می توان مایعات باقیمانده حاصل از تفریق ماگمای والد مافیک (مانند الیوین بازالت آلکالن) دانست که در آن الیوین، کلینوپیروکسن و پلاژیوکلاز به عنوان فازهای تفریق شونده اصلی محسوب می شوند. با توجه به الگوهای ree و نمودارهای ذوب مدل، به نظر می رسد گارنت نقش عمده در سنگ منشا نداشته و سنگهای مورد بررسی از الگوها و روندهای ذوب اسپینل لرزولیت فلوگوپیت دار تبعیت می کنند. بر اساس روابط زمانی و مکانی و ویژگیهای ژئوشیمیایی موجود، احتمالاً عملکرد همزمان ریفت های موضعی (جابجایی بلوک ها) با فرورانش نئوتتیس دوم در طول ائوسن باعث رخداد گسترده ماگماتیسم آلکالن و کالک آلکالن تقریباً همزمان در شمال غرب ایران گردیده است.

چکیده توده نفوذی شرق سقزچی، در جنوب شرق سبلان در استان اردبیل بین طول های جغرافیایی شرقی ? 49 ?47 تا ? 0 ?48 و عرض های جغرافیایی شمالی ? 0 ?38 تا ? 5 ?38 واقع شده است. سن سنگ های نفوذی منطقه مورد مطالعه پلیو-کواترنری بوده و دارای ترکیب میکروگابرویی تا میکرودیوریتی هستند. کانی های اصلی این سنگ ها پلاژیوکلاز، پیروکسن، الیوین و بیوتیت می باشند. در اطراف این توده نفوذی، سنگ های بازالتی و تراکی آندزیتی با همین سن برونزد دارند که از نظر پتروگرافی دارای پلاژیوکلاز ، کلینوپیروکسن و الیوین می باشند. تمامی این سنگ ها از نظر ژئوشیمیایی دارای ماهیت آلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی بوده و غنی شدگی lile و lree را دارا هستند. آنومالی مثبت pb و آنومالی منفی tnt در نمودارهای عنکبوتی و روند مشاهده شده در سایر نمودارها از جمله نمودارهای ba/rb در مقابل rb و pb در برابر ce/pb اشاره به آلایش پوسته ای در سنگ های منطقه دارد. با توجه به سن سنگ های منطقه و داده های ژئوشیمیایی، رخداد فرورانش نئوتتیس به زیر میکروپلیت ایران و فرایند ماگماتیسم پس از برخورد می تواند مسئول تشکیل سنگ های منطقه از یک منشا گارنت لرزولیتی فلوگوپیت دار با درجه ذوب 2 تا 3 درصد باشد. همچنین میزان بالای ba/la در این سنگ ها اشاره به متاسوماتسیم ناشی از سیالات آبدار تفریق شده از ورقه فرورونده دارد.

چکیده: محدوده ی مورد مطالعه در منطقه ی سرخه ریز در شرق شهرستان سراب و در طول های جغرافیایی ?42? 47 تا? 49 ? 47 شرقی و عرض های جغرافیایی ? 38 تا? 55 ?38 شمالی واقع است. این منطقه در تقسیم بندی های زون های زمین شناسی ایران در محدوده ی زون البرز- آذربایجان قرار می گیرد. سن سنگ ها پلیوکواترنری است و بر اساس مطالعات پتروگرافی به چهار گروه اوژیت آندزیت، هورنبلند آندزیت، تراکی آندزیت و داسیت تقسیم می شوند. بافت های میکرولیتیک پورفیری، هیالو میکرولیتیک پورفیری، گلومروپورفیری و پوئی کلیتیک در آنها دیده می شود. - درشت بلورهای اصلی این سنگ ها را پلاژیوکلازهای خودشکل تشکیل می دهند که زونینگ و ماکل پلی سنتتیک از ویژگی های شایع آنها است. فنوکریست های پلاژیوکلاز دارای زونینگ می باشند. حضور فراوان کانی های آب دار نظیر بیوتیت و آمفیبول مبین ساب سولووس بودن و نیز بالا بودن فشار بخار آب در ماگمای آنها است. درشت بلورهای هورنبلند یا کاملا اکسید شده و یا دارای حاشیه ی سوخته ای می باشند که ناشی از واکنش های اکسیداسیون در طی تماس این درشت بلورها با اکسیژن هوا یا مذاب باقیمانده در طی فوران می باشد. بر اساس طبقه بندی شیمیایی، سنگ های مورد بررسی در محدوده ی آندزیت، تراکی آندزیت و داسیت قرار می-گیرند. سری ماگمایی این سنگ ها شوشونیتی است. هماهنگی الگوهای توزیع ree و عناصر ناسازگار بین نمونه ها بیانگر ارتباط زایشی این سنگ ها با یکدیگر است. غنی شدگی از lree و عناصر ناسازگار th ، k و rb نسبت به hree و عناصر ti وnb و taدیده می شود. محیط تکتونیکی نمونه های مورد مطالعه حاشیه ی فعال قاره (acm) است.

سنگهای ولکانیکی در منطقه مورد مطالعه با دو سن ائوسن و الیگوسن رخنمون دارند: الف) سنگهای مربوط به ائوسن که محدوده بزرگی را در مرکز منطقه شامل می شوند ، بیشتر شامل گدازه های آندزیت بازالتی که تیغک های پلاژیوکلاز به وضوح در آن دیده می شود و ضخامت آن در منطقه به بیش از چند صدمتر می رسد که در بسیاری از دره ها و شکستگی ها آلتراسیون شدیدی را نشان می دهد. آندزیت های مگاپورفیری نیز با کانی های درشت پلاژیوکلاز که بزرگی کانی های آن در برخی موارد به بزرگتر از یک سانتی متر می رسد بخش وسیعی را به خود اختصاص داده است و در مرکزمنطقه مورد مطالعه قرار می گیرد. از سنگ های ولکانیکی فراوان دیگر می توان به تراکی آندزیت ها(لاتیت ها) اشاره کرد که در آن پلاژیوکلازها جهت یافته اند و جهت حرکت گدازه را نشان می دهند. همه این سه توده مرز مشخصی را از همدیگر ندارند و تنها از طریق مشاهدات میکروسکوپی و آنالیز شیمیایی می توان آنها را از هم تشخیص داد. در آخر توفها آخرین گروه سنگی مربوط به ائوسن در منطقه هستند . ب) در ادامه می توان به سنگ های ولکانیکی الیگوسن اشاره کرد که بیشتر شامل ایگنمبریتها با ترکیب ریولیتی، ریوداسیت ها و برشهای ولکانیکی هستند.

چکیده یکی از رجال و شخصیت های اواخر دوران قاجار و عصر رضا شاه، مهدی قلی هدایت معروف به مخبرالسلطنه هدایت، پسر علی قلی خان مخبرالدوله- بانی تلگراف، و نوه ی رضا قلی خان- ادیب و مورخ مشهور عصر قاجارمی باشد. ایشان اهل سیاست و قلم بود. و نزدیک به نیم قرن در صحنه ی سیاست ایران فعال و زمان شش پادشاه را درک کرده و نقش موثری در وقایع حساس دوران خود ایفا نموده است. در غالب کابینه ها، عضویت داشت. سه بار والی آذربایجان و یکبار، زمانیکه صفحات جنوب کشور صحنه رویارویی قدرت های درگیر جنگ جهانی اول بود به والیگری فارس و سپس به نمایندگی مجلس چهارم انتخاب شد. و به مدت شش سال نخست وزیر رضا شاه بود. حاصل مطالعات نشان میدهد که مخبرالسلطنه هدایت سیاستمداری محافظه کار ودرجنبش مشروطیت و برآمدن دولت مدرن رضاشاهی نقش برجسته ای داشت. سرکوب قیام خیابانی دردوران والیگری او درآذربایجان اتفاق افتاد که ضربه شدیدی برحیثیت هدایت وارد ساخت. اما باتوجه به اینکه هدایت دمکراتی محتاط و محافظ کار بود، توانست خود را در صحنه ی سیاست ایران همچنان حفظ کند. در هر زمانی، سعی می کرده که طرف جناح قوی تر را داشته باشد تا به خودش و شخصیت سیاسی اش لطمه وصدمه ای وارد نیاید. به همین دلیل با وجود تیمورتاش، ایشان فردی منفعل بوده وفرامین وزیر دربار و رضا شاه را اجرا میکرد و به محض سقوط تیمورتاش، مجبور به استعفای اجباری شد. هدایت از نظر فرهنگی و علمی نیز فعال بود و آثار زیاد و باارزشی از خود به جای گذاشته است. کلیدواژه: مخبرالسلطنه، عصرقاجار، پهلوی دوره اول، آذربایجان، فارس، قیام خیابانی، دوران مشروطه، جنگ جهانی اول.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

توده نفوذی حاج سیران در شمال غرب ایران ما بین طولهای جغرافیایی ˝06´07°48 تا ˝00´14°48 شرقی و عرضهای جغرافیایی˝ 08´09°37 تا ˝03´13°37 شمالی، در شمال غرب روستای حاج سیران و شمال استان زنجان واقع شده است. این منطقه در تقسیم بندی زونهای زمین شناسی ایران در محدوده زون البرز غربی – آذربایجان قرار می¬گیرد. این توده شامل سنگهای گرانیتوئیدی به سن الیگوسن می¬باشد که به داخل سنگهای آتشفشانی ائوسن نفوذ کرده است. سنگهای مطالعه شده در این منطقه دارای ترکیب حدواسط تا اسیدی می¬باشد و بر اساس طبقه¬بندی مودال، سنگهای مورد بررسی در رده کوارتز مونزونیت، کوارتز سینیت، مونزوگرانیت و کوارتز مونزودیوریت قرار می¬گیرند. این گرانیتوئیدها از نوع ساب سولوس است و پلاژیوکلاز، آلکالی فلدسپار و کوارتز کانیهای اصلی توده و کلینوپیروکسن، بیوتیت و آمفیبول، کانیهای تیره آن را تشکیل می¬دهند. بافت اصلی سنگ پورفیری با زمینه دانه ریز است و آنتی راپاکیوی، میرمکیت، گرانوفیر، میکروپرتیت و پوئی کلیتیک از بافتهای عمده مشاهده شده در این سنگها می¬باشند. این توده دارای زینولیتهایی زاویه دار و تیره¬ رنگ با بافت میکروگرانولار می¬باشند که قطعاتی از سنگهای درونگیر توده بوده¬اند که داخل ماگما افتاده¬اند. در این توده دو نوع دایک مشاهده گردید که یکی ترکیب کوارتز سینیتی دارد و دیگری ترکیب آلکالی فلدسپار گرانیت و آپلیتی است. بر اساس طبقه¬بندی شیمیایی، سنگهای مورد بررسی در محدوده کوارتزمونزونیت، کوارتزسینیت و گرانیت قرار می¬گیرند. سری ماگمایی این سنگها شوشونیتی است و از نظر شاخص اشباع از آلومین در محدوده متاآلومینوس قرار می¬گیرند و تیپ سنگها بین acg و kcg قرار دارد که دارای منشأ اختلاط پوسته و گوشته هستند و از نظر ژنتیکی، i-type می¬باشند. دمای تبلور توده گرانیتوئیدی 850 درجه سانتیگراد بوده و در محدوده گرانیتوئیدهای آهن دار قرار می¬گیرند. نمودارهای عنکبوتی مقایسه¬ای و الگوی ree این گروه از سنگها نشان می¬دهد که سنگهای منطقه از یک منشأ یکسان به وجود آمده¬اند و با توجه به بالا بودن نسبت lree/hree، احتمالاً منشأ سنگ گارنت لرزولیتی می¬باشد. غنی شدگی سنگهای مورد مطالعه در عناصری مانند k، th، u و rb می¬تواند در ارتباط با فرایندهای متاسوماتیسم گوشته و یا آلایش پوسته قاره¬ای باشد و غنی¬شدگی از عنصر زیرکونیم، تبلور کانی زیرکن را در مراحل پایانی نشان می¬دهد. تهی شدگی از ti، sr، p و eu به علت تبلور در کانیهای مشخص در مراحل اولیه تفریق می¬باشد و تهی شدگی ti و nb از یک طرف و رخداد فرورانش نئوتتیس از طرف دیگر، احتمالاًًًً بیانگر تأثیر سیالات ناشی از فرورانش و آلایش قاره¬ای بر منابع گوشته¬ای، در ژنز این گروه از سنگها می¬باشد. بر اساس مطالعات عناصر کمیاب، نفوذی¬های مورد مطالعه در قوس آتشفشانی (vag) و در محیط تکتونیکی پس از برخور (post - collision) ایجاد گردیده¬اند.

منطقه مورد مطالعه در جنوب شرق میانه و شمال زنجان و بین طول های جغرافیایی ΄7 ˚48 تا ΄13˚48 شرقی و عرض های جغرافیایی ΄12˚37 تا ΄14 تا ΄14˚37 شمالی قرار دارد. این ناحیه از نظر زمین شناسی بخشی از زون البرز غربی- آذربایجان محسوب می شود. سنگهای ولکانیکی شامل ریولیت، ریوداسیت و داسیت با سن الیگوسن و لیتیک توف آندزیتی با سن ائوسن است و توف پامیسی با سن الیگوسن که مربوط به تفرای قاعده گنبدهای ابسیدین است که بصورت نابرجا در منطقه یافت می شود. سنگهای ولکانیکی اسیدی مورد مطالعه اغلب با اشکال مختلف از جمله گنبدی فرم، جریان روانه و توف رخنمون دارند.گدازه های پرلیتی اغلب در بخش تحتانی گنبدهای داسیتی و ریولیتی قرار گرفته و پتانسیل های معدنی را تشکیل می دهند. مطالعات پتروگرافی وجود کانیهای سانیدین، پلاژیوکلاز، بیوتیت، اوژیت و اوپاک را در سنگهای منطقه نشان می دهد. و بافت سنگهای منطقه بافت پورفیریک، ویتروفیریک، فلسیتیک و پرلیتی است. حضور بیوتیت و دو فلدسپات مجزا در تمامی نمونه ها نشان دهنده ساب سولووس بودن ریولت های منطقه می باشد که ناشی از بالا بودن فشار بخار آب می باشد. شواهد ژئوشیمیائی نشانگر ماهیت شوشونیتی ماگمای سازنده این سنگها بوده و از نظر درجه اشباع از آلومینیوم در محدوده پرآلومینوس قرار می گیرند و این موضوع می تواند نشانگر آلایش پوسته ای باشد. تغییرات عناصر نادر خاکی در دیاگرامهای رسم شده برای نمونه ها دارای روندی با شیب منفی می باشد و درجه غنی شدگی از عناصر lree نسبت به عناصرhree بالا است و این موضوع می تواند در اثر وجود گرونا در مواد منشأ گوشته ای و فوگاسیته بالای co2/h2oباشد. آنومالی مشخص و مثبت ازعناصر rb,th, در دیاگرامهای عنکبوتی دیده می شود که نشانگر دخالت پوسته قاره ای در تکوین و تحول ماگمای مولد سنگها است. آنومالی منفی و مشخص p در این نمودارها در ارتباط با جدایش آپاتیت در مراحل اولیه تفریق کریستالی بوده و تهی شدگی tiنیز نشانگر تبلور بخشی اکسیدهایti-fe و یا کلینوپیروکسن در مراحل اولیه تفریق است و نیز فوگاسیته بالای اکسیژن در محیط منشأرا نشان می دهد. دیاگرامهای تشخیص حضور آمفیبول یا فلوگوپیت در منشأ، نشان می دهد که ماگمای تشکیل دهنده نمونه های منطقه با یک منشأ حاوی فلوگوپیت در تعادل است. مجموعه های حاوی فلوگوپیت نیز نشان دهنده پایداری این فازها در فشارهای نزدیک به 30تا 35 کیلوبار، یعنی اعماق 90 تا100 متر می باشد. در دیاگرام تفکیک کننده محیط تکتونیکی نمونه های مورد مطالعه در موقعیت گرانیتهای بعد کوهزائی قرار می گیرند.و مطالعه الگوی عناصر اصلی و کمیاب در نمودارهای عنکبوتی نیز نشان دهنده ماگماتیسم مرتبط با قوسهای بعد از تصادم است.

منطقه مهمان در جنوب شرق قره چمن در استان آذربایجان شرقی واقع است. گرانیتوئیدهای منطقه درداخل سنگهای آتشفشانی ائوسن نفوذ کرده و دگرگونی مجاورتی ضعیفی بصورت اپیدوتی شدن ، کلریتی شدن و سیلیسی شدن ایجاد نموده است. رسوبات مارنی و آهکی بلورین به رنگ زرد کرمی تا قرمز با آثار فراوان مرجان و دو کفه ای بصورت محدود برونزد دارند(سازند قم) که بحالت ناپیوسته بر روی رسوبات قدیمی تر قرار گرفته اند. در حد بین لایه های رسوبی-آتشفشانی ائوسن و لایه های مارنی-آهکی الگیومیوسن سازند قم، رسوبات قرمز رنگی وجود دارد که معرف رسوبگذاری در محیط قاره ای و به عبارت دیگر ، خروج منطقه از آب ، بر اثر فاز کوهزایی پیرنه می باشد.

مجموعه دگرگونی ماهنشان در محدوده طول جغرافیایی 47 درجه و 40 دقیقه تا 47درجه و 30دقیقه شرقی و عرضهای جغرافیایی 36درجه و 37دقیقه تا 36 درجه و 36دقیقه شمالی واقع شده است. این منطقه از نظر تقسیمات کشوری جز استان زنجان و از نظر تقسیم بندی زونهای زمین شناسی محل برخورد سه زون ایران مرکزی ، البرز-آذربایجان و سنندج-سیرجان می باشد. ادامه این مجموعه در منطقه دگرگونی تکاب دیده می شود. ادامه این مجموعه در منطقه دگرگونی تکاب دیده می شود.