چکیده درچندین مطالعه اثرات مثبت ورمی کمپوست بر رشد، عملکرد و مهار بیماری های خاص گیاهی گزارش شده-است. بنابر این 2 آزمایش در این تحقیق برای بررسی اثر ورمی کمپوست بر رشد، محتوای اسانس و مهار بیماری بوته میری گیاهچه های آویشن انجام شد. آزمایش اول بصورت یک طرح کاملا تصادفی با 4 سطح از ورمی کمپوست (0، 25، 50، 75 درصد) و در 3 تکرار اجرا شد. 30 عدد بذر آویشن باغی در گلدان ها کاشته شد و گلدان ها در معرض دمای 22 درجه سانتی گراد روز و 16درجه شب و رطوبت نسبی 50% در گلخانه قرار داده شدند. تعداد ظهور دانه رست ها تا 15 روز بطور روزانه ثبت شد و بر اساس آن ها شاخص های ظهور مانند درصد ظهور، انرژی ظهور، ایندکس ظهور، میانگین زمان ظهور، ضریب ظهور، نرخ ظهور محاسبه شد. بعد از 15 روز، تعداد گیاهان در هر گلدان به 10 عدد کاهش داده شد. فلورسانس کلروفیل روی دومین برگ ساقه، بوسیله دستگاه mini-pam دستی اندازه گیری شد. همچنین محتوای کلروفیل a، b و کارتنوئید، طول، وزن تر و خشک ریشه و بخش هوائی گیاهان هر گلدان و میزان اسانس درگیاهان 3 ماهه اندازه گیری شد. در آزمایش دوم اثر کود ورمی کمپوست بر شیوع بیماری بوته میری تحقیق شد. آزمایش بصورت فاکتوریل با طرح کاملا تصادفی با 4 سطح ورمی کمپوست ( 0، 25، 50، 75 درصد) و 4 سطح آلودگی قارچی (شاهد، فوزاریوم، فیتوفترا، و مخلوط فوزاریوم و فیتوفترا) در 3 تکرار اجرا شد. 70 بذر آویشن در هر گلدان کاشته شد و پس از 1 ماه تعداد گیاهان در همه گلدان ها به 50 گیاهچه کاهش داده شد و آلوده سازی به قارچ های فوزاریوم، فیتوفترا و مخلوط فوزاریوم و فیتوفترا انجام شد و در گلدان های شاهد هیچ تلقیح قارچی انجام نشد. شیوع بیماری و درصد بقای گیاهان آویشن هر گلدان 10، 20، 30 روز پس از آلودگی یادداشت شد. در پایان میزان ترکیبات فنلی و فعالیت آنزیم های پلی فنل اکسیداز، فنیل آلانین آمونیالیاز، ?- 1و3 گلوکوناز و پراکسیداز در بخش هوایی آنها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که بهترین شاخص های ظهور در 25% ورمی کمپوست و بالاترین شاخص های رشد، کفایت فتوسنتز، محتوای رنگیزه ها و میزان اسانس در 50% ورمی کمپوست ایجاد شد. در 75% ورمی کمپوست این پاسخ ها کاهش یافت. نتایج آزمایش دوم نشان داد که ورمی کمپوست توانست بیماری بوته میری القا شده بوسیله فوزاریوم یا فیتوفترا را مهار کند. بیشترین میزان ترکیبات فنلی و فعالیت آنزیم های دفاعی در سطح 75% ورمی-کمپوست به دست آمد. بنابراین، می توان نتیجه گیری کرد که ورمی کمپوست یک کود قابل توصیه برای کشت آویشن و کنترل بیماری بوته میری در این گیاه است.

گیاه فلفل (capsicum annuum) یکی از محصولات مهم زراعی در جهان است که باتوجه به اهمیت غذایی و مصرف قابل توجه آن اخیراً کشت آن در کشور بالاخص در گلخانه ها توسعه یافته است. ولی، بیماری های متفاوتی رشد و نمو تولید این محصول را تهدید می نماید که در این راستا بیماری های قارچی از شدت بالایی برخوردار می باشند. لذا، در این راستا تحقیقاتی در مزارع و گلخانه های مورد کشت فلفل دلمه ای در جهت بررسی و شناسایی عوامل بیماری قارچی این محصول انجام گردید. در این تحقیق گیاهان آلوده فلفل از مزارع و گلخانه های مورد کشت برداشت، و در کیسه های نایلونی جمع آوری و به آزمایشگاه انتقال داده شد. بررسی ها نشان داد که برخی از عوامل قارچی موجب بیماری روی اندام های هوایی گیاه می شوند از جمله سفیدک دروغی، سفیدک حقیقی، پوسیدگی اسکلروتینیایی ساقه، لکه موجی، کپک خاکستری میوه تشخیص داده شد دسته ی دیگر از عوامل قارچی موجب بیماری روی اندام های زیر زمینی از جمله طوقه و ریشه بودند که بررسی نشان داد، بیماری های پوسیدگی و ورتیسلیومی، بوته میری فیتوفترایی، پوسیدگی فوزاریومی، پوسیدگی ریزوکتونیایی و پوسیدگی پیتیومی می باشند. برای مشاهده این دسته از قارچ ها از حد فاصل بخش آلوده و سالم ریشه و طوقه گیاهان آلوده نمونه برداری و به منظور جداسازی و رشد نمونه قارچ ها از محیط کشت های پایه wa,cma,pda محلول پتری و محیط کشت های اختصاصی pepton pcnb,agar,bnprah و برای خالص سازی از قارچ های مذکور از دو روش تک ریسه و تک اسپور کردن استفاده و نیز در شرایط گلخانه اثبات بیماری زایی گردید. با بررسی های ماکروسکوپی و میکروسکوپی گونه های peronospora tabacina (بیماری سفیدک دروغی)، erysiphe taurica (بیماری سفیدک حقیقی) a.alternata, alternaria solani (بیماری موجی)، botrytis cinerea (بیماری کپک خاکستری)، sclerotinia sclerotiorum (بیماری پوسیدگی ساقه) در اندام های هوایی و گونه های v.albo-atrum ، verticillium dahlia (پوسیدگی و رتیسلیومی، p.citrophthora ، phytophthora capsici (پوسیدگی فیتوفترایی)، fusariumm f.oxysporum , solani ( پوسیدگی فوزاریومی)، rhizoctonia solani ( پوسیدگی ریزوکتونیایی)، pythium aphanidermatum (پوسیدگی پیتیومی) از طوقه و ریشه شناسایی گردید. بررسی چگونه های بیماری زایی عوامل قارچی مربوط در شرایط گلخانه به طور جداگانه در مقایسه با مشاهد، در شش شاخص متمایز 0،10،25،50،75،100 مشخص نمود که گونه های مورد آزمون از نظر شدت و شاخص بیماری روی گیاه فلفل از تفاوت قابل توجه و فاحشی برخوردار می باشد. بررسی اثر جدایه ها بر روند رشد و اجرای عملکرد گیاه فلفل در شرایط گلخانه شامل طول، وزن تر و خشک قسمت های هوایی، ریشه نشان داد که جدایه های مربوط اثرات متفاوت با اثر معنی دار نسبت به یکدیگر و شاهد در رشد و اجرای عملکرد گیاه فلفل داشته اند.

میکوریزا همزیستی قارچ با ریشه گیاهان می باشند. احتمالا تمام بازدانگان و 85 در صد نهاندانگان برای بقاء خود به مایکوریزا نیازمندند. اندومیکوریزا عمومی ترین قارجهای میکوریز هستند که به درون یا بین سلول های ریشه گیاه میزبان نفوذ می کنند و اندامهای وزیکول و آربسکولار را در فضای بین سلولی یا داخل سلولی ایجاد می کنند. بیست و سه نمونه خاک و ریشه از ریزوسفر گونه های مختلف صنوبر از آران و بیدگل، حاشیه ی زاینده رود و ایستگاه شهید فزوه جمع آوری و به آزمایشگاه منتقل گردید. استخراج اسپور از خاک به روش الک تر و دکانته کردن گردمن و نیکلسون انجام شد. رنگ آمیزی اسپورهای موجود در ریشه نیز به روش فیلیپس و همین انجام گرفت. مشخصات اسپور و سایر اندامهای فارچی میکسوریزی در خاک و ریشه ثبت و عکسبرداری شد. گونه های جداسازی شده با استفاده از کلیدهای اینترنتی، کتاب های منبع و مشخصات گونه های اندومیکوریزای جداسازی شده شناسایی شدند. اندامهای قارچی اسپوروکارپ و زیکول در ریشه ها مشاهده و ثبت گردید. در این بررسی 7 گونه گلوموس، یک گونه پاراگلوموس، یک گونه آکلوسپورا و تعدادی اسپور قارچ اندومیکوریز که متعلق به جنسهای گلوموس، آکلوسپورا، ژیکاسپورا واینتروفوسپورا بودند جداسازی و شناسایی شدند که با توجه به مشخص نبودن صفات مرفولوژیکی آن ها در حد گونه شناسایی نگردیدند. این جنس و گونه های اندومیکوریز برای اولین بار در ایران از روی گونه های صنوبر جداسازی و شناسایی شده است. در میان جنس های شناسایی شده در ریزوسفر و ریشه صنوبر جنس glomus بیشترین تعداد را دارا بوده و جنسهای archaeospora و ُscutellospora مشاهده نشد.