سکونتگاه¬های روستایی به عنوان کهن¬ترین شکل اجتماعات انسانی، به دنبال تغییر در شیوه معیشت و نحوه زندگی، عموماً بر پایه کشاورزی و فعالیت¬های وابسته به آن ایجاد و گسترش یافته¬اند. در این راستا نوع غالب از شیوه معیشت در این کانون¬های زیستی علاوه بر اینکه گویای کارکرد روستا در آن ناحیه است، عاملی مهم و تأثیرگذار بر بافت، کالبد و شکل منازل مسکونی نیز می¬باشد. بنابراین مکانیابی، بافت، کالبد و شکل کلی مساکن روستایی ایران، رابطه تنگاتنگی با نوع معیشت، تولید و منابع اقتصادی روستا داشته است. با این دیدگاه، هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل اثرات تغییر الگوی کشت بر نظام سکونتگاه¬های مناطق روستایی شهرستان سیرجان می¬باشد. روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه¬ای- میدانی (پرسشنامه) و جستجو در پایگاه¬های اینترنتی است که برای تجزیه و تحلیل داده¬ها از آزمون¬ آماری نرم¬افزار spss و برای تحلیل داده¬های مکانی از نرم¬افزار arcgis10 استفاده شده است. متناسب با نتایج آزمون کروسکال والیس و سطح معناداری کمتر از 0/05، به تفاوت معناداری سطح تغییر الگوی کشت با ساختار کالبدی و کارکرد اقتصادی و اجتماعی پی برده شد. همچنین با توجه به یافته¬های پژوهش، در بین شاخص¬های اقتصادی روستای فیروزه با میانگین 4/09 در بین شاخص¬های اجتماعی روستای اسلام آباد با میانگین 3/92و در بین شاخص¬های کالبدی روستای مبارکه با میانگین 4/08 بالاترین سطح تغییرات را به خود اختصاص دادند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که تغییر الگوی کشت، تغییر نظام سکونتگاهی را در پی داشته است که نمود آن تغییر ساختار کالبدی و کارکرد اقتصادی و اجتماعی سکونتگاه¬های روستایی منطقه مورد مطالعه می¬باشد.