نام پژوهشگر: سعید امان پور
مجتبی اسماعیلی وردنجانی محمد علی فیروزی
فرآیند جهانی شدن مدت هاست که آغاز گردیده و امواج گوناگونی را پشت سر گذاشته است. این فرآیند شامل سه بعد کلی اجتماعی و فرهنگی، سیاسی و اقتصادی می باشد. بعد اقتصادی جهانی شدن مهمترین و تأثیر گذارترین بعد این فرآیند به شمار می رود. این بعد یا به عبارتی دیگر، جهانی شدن اقتصاد، مشتمل بر چهار بعد جهانی شدن تجارت، جهانی شدن تولید، جهانی شدن فن آوری و سرمایه گذاری های مستقیم خارجی می باشد که در این تحقیق به این چهار بعد در قالب جهانی شدن اقتصاد پرداخته خواهد شد. فرضیه های این پژوهش در رابطه با تأثیرات جهانی شدن اقتصاد بر روند شهرنشینی معاصر استان خوزستان می باشند که با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته اند. بر این مبنا این تأثیرات در قالب سه فرضیه، که فرضیه ی نخست در خصوص افزایش جمعیت شهر اهواز و فرضیه های دوم و سوم نیز در رابطه با نظام شهری استان خوزستان می باشند تهیه شده است. بر این مبنا فرضیه ی دوم از منظر عملکردی(کیفی) به نظام شهری استان خوزستان و بالاخص شهر اهواز می نگرد و فرضیه ی سوم نیز از منظر جمعیتی(کمی) به نظام شهری استان خوزستان در قالب پدیده ی نخست شهری پرداخته که در این زمینه نیز از شاخص های رتبه-اندازه و چهار شهر استفاده گردیده است. یافته ها نشان می دهد، صنعت نفت سرمنشاء تحولات گوناگونی در شهر و شهرنشینی استان خوزستان در رابطه با جهانی شدن اقتصاد می باشد. در واقع پس از کشف نفت در این استان، روز به روز بر اهمیت این استان در اقتصاد کشور و همچنین اقتصاد جهانی افزوده گردید. از این دوره به بعد بود که سرمایه گذاری های خارجی و دولتی وارد این استان شد و این روند با روی کار آمدن حکومت پهلوی شتاب گرفت. نفت و صنعت نفت به عنوان عاملی اساسی در جهانی شدن اقتصاد ایران و استان خوزستان به شمار می رود. به گونه ای که بیشترین صادرات کشور مربوط به نفت بوده و همچنین بیشترین میزان سرمایه گذاری های خارجی نیز در این بخش صورت می گیرد. در این خصوص استان خوزستان و به ویژه شهر اهواز نیز از جایگاه خاصی برخوردار می باشند. صنعت نفت ایجاد صنایع عظیم دیگری را الزام آور ساخت که اکثراً با سرمایه گذاری های شرکت های خارجی و کمک های فنی و مهندسی این شرکت ها به انجام رسیدند. از جمله ی این صنایع می توان به پالایشگاه، کارخانجات لوله سازی، کارخانجات فولاد و ... اشاره کرد. در دهه ی 1355-1345 سهم اهواز از صنایع ایجاد شده نسبت به سایر شهرها منجمله آبادان بیشتر بود. در واقع از همین سال ها است که روز به روز بر جمعیت شهر اهواز افزوده می شود و شهر آبادان را پشت سر می گذارد و علائم ظهور نخست شهری در نظام شهری استان خوزستان نمایان می گردد. با ورود نیروهای جهانی شدن اقتصاد به این استان و بالاخص شهر اهواز، نیاز به دگرگونی در برخ عملکردهای شهری بود. به گونه ای که عملکردهای جدیدی به ضرر برخی عملکردهای کهن و سنتی در شهرهای این استان جایگزین گردید. از جمله این عملکردها می توان به عملکردهای صنعت و ساخت، پولی و بانکی، عملکردهای تخصصی، عملکرد تجاری و بازرگانی، عملکرد حمل و نقل و ارتباطات اشاره کرد که روز به روز بر شمار شاغلین این فعالیت ها که به نوعی نشانگر جایگزین شدن عملکردهای جدیدی می باشند افزوده گشت.
فریبرز منصوری میانرود سعید امان پور
حاشیه نشینی یکی از پاشنه آشیل های توسعه پایدار شهری تلقی می شود از عوامل عمده ایجاد ناپایداری در مناسبات شهری به ویژه در کشورهای در حال توسعه، گونه ای شهرنشینی با مشکلات حاد موسوم به اسکان غیر رسمی(حاشیه نشینی) است که بنا به مشاهدات جهانی این پدیده در حال گسترش فزاینده است. این گونه سکونتگاه ها هر چند جلوه ای از فقر که در آن را نمایان می سازند، اما در واقع مناطق حاشیه نشین(فقیرنشین)، به نوعی بازتاب کاستی ها و نارسایی های دولت و بازار رسمی نیز محسوب می شوند. در بحث توسعه پایدار برای رسیدن به آرمان های بشر همراه با حفظ منابع و امکانات برای آیندگان مطرح می گردد، در خصوص پایداری توسعه در همه مجتمع های زیستی و از آن جمله مناطق حاشیه نشین توجه ویژه ای صورت می گیرد. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی ناپایداری توسعه شهری و شناخت مشکلات و همچنین برنامه-ریزی برای تدوین و اجرای سیاست های مرتبط با حاشیه نشینی شهرک دولت آباد می باشد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی– تحلیلی بوده که دارای ماهیت نظری- کاربردی می باشد. در جمع آوری، تنظیم محاسبه و تجزیه و تحلیل داده ها، از متداول ترین ابزارها و تکنیک های آماری موجود در مجموعه آماری و نرم افزار کامپیوتری(spss) و (excel) استفاده شده است. هم چنین جهت تهیه نقشه ها و استخراج اطلاعات، از نرم افزارgis استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که وجود مشکلات اقتصادی(بیکاری، پایین بودن سطح درآمد، بالا بودن بارتکفل)، و مشکلات اجتماعی و فرهنگی(سطح پایین تحصیلات، شدت مهاجرت، بالا بودن بعد خانوار)، باعث ناپایداری در شهرک دولت آباد شده است. همچنین ضعف بخش دولتی در مدیریت و ساماندهی مطلوب فضا به عنوان یکی از عوامل ناپایداری این شهرک محسوب می شود.علاوه بر موارد فوق، عدم مشارکت مطلوب مردم، و نیز وجود مشکلات کالبدی، زیست محیطی(همجواری شهرک دولت آباد با شهرک دیزل آباد)، از جمله دلایل دیگر ایجاد ناپایداری توسعه در شهرک دولت آباد شده است.
هادی علیزاده سعید امان پور
پژوهش حاضر با هدف گذاری کاربردی و با روش شناسی (توصیفی – تحلیلی) به صورت روش دلفی، پیمایشی و با ابزار پرسشنامه، با هدف تحلیل مولفه های پایداری حمل ونقل شهری در کشورهای در حال توسعه، ایران و شهر اهواز به انجام رسیده است. بخش عملیاتی پژوهش جهت شناسایی، اولویت گذاری و تحلیل مولفه های پایداری حمل ونقل شهری در سه سطح کشورهای در حال توسعه، ایران و شهر اهواز می باشد. جهت دستیابی به هدف پژوهش در سه سطح یاد شده، از 30 متغیر در قالب سه شاخص اصلی پایداری اقتصادی، پایداری اجتماعی و پایداری محیطی در حمل ونقل شهری استفاده شده که برای ارزش گذاری آنها از نظرات 30 نفر از کارشناسان(اساتید دانشگاه) کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، برای تصمیم گیری در سطح کشورهای در حال توسعه، 20 نفر از اساتید دانشگاه در کشور ایران برای تصمیم گیری در سطح کشور ایران، 20 نفر از کارشناسان و مسوولین ذیربط در حمل ونقل شهری اهواز برای تصمیم-گیری کارشناسی در سطح شهر اهواز و در نهایت با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و روش تصادفی ساده 322 نفر از شهروندان شهر اهواز انتخاب و برای ارزیابی نظرات آنها در رابطه با مولفه های پایداری حمل ونقل شهری در شهر اهواز مورد پرسش قرار گرفته اند. ابزار پژوهش جهت ارزیابی و تحلیل داده های بدست آمده حاصل از نظرات کارشناسی و شهروندان شهر اهواز در دو دسته روش های تصمیم گیری چند معیاره فازی همچون روش تحلیل سلسله مراتبی دلفی فازی fdahp و روش حداقل مجذورات لگاریتمی فازی flls برای تحلیل نظرات کارشناسی و مدل ها و آزمون های آماری همچون t تک نمونه ای و برازش رگرسیونی به صورت آزمون تحلیل مسیر در قالب نرم افزار spss برای تحلیل نظرات شهروندان در رابطه با مولفه های پایداری حمل ونقل شهری استفاده شده است. برابر با نتایج بدست آمده که فرایند تأیید یا رد فرضیات مطرح شده را نشان می دهد، مولفه های پایداری محیطی از دیدگاه کارشناسان کشورهای توسعه یافته، مولفه های پایداری اجتماعی از دیدگاه کارشناسان کشورهای در حال توسعه، مولفه های پایداری اقتصادی از دیدگاه کارشناسان کشور ایران و کارشناسان شهر اهواز و مولفه های پایداری اجتماعی از دیدگاه شهروندان شهر اهواز اولویت های حمل ونقل شهری در جهت رسیدن به پایداری در این حوزه در سطوح یاده شده جهت تصمیم گیری عنوان گردیده اند و نهایتاً تحلیل داده ها نشان می دهد ابعاد اقتصادی و اجتماعی مولفه های پایداری حمل ونقل شهری در شهر اهواز در پایداری این حوزه تأثیر مستقیم دارند.
رضا صالحی مرتضی نعمتی
هدف اصلی این پژوهش، سنجش و تحلیل رابطه بین سرمایه اجتماعی شهری و حکمروایی مطلوب شهری(مورد مطالعه: نسیم شهر) می باشد. پژوهش حاضر بر حسب هدف کاربردی و روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی از نوع همبستگی می باشد. شیوه جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای – پیمایشی از نوع پرسشنامه ای می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر ساکنان شهر نسیم شهر(افراد بالای 18 سال) در نظر گرفته شده است. نمونه گیری بر حسب توزیع جغرافیایی جمعیت و با استفاده از روش های نمونه گیری تصادفی انجام شده است. پژوهش حاضر بر این فرض ها استوار است: که 1. به نظر می رسد سرمایه اجتماعی در حال کاهش است. 2. شاخص های حکمروایی مطلوب شهری تحقق نیافته است و 3. همچنین بین سرمایه اجتماعی و حکمروایی مطلوب شهری رابطه معناداری وجود دارد. ابزار مورد استفاده جهت تجزیه و تحلیل داده ها شامل نرم افزارهای spss، amos, lisrel و excel بوده است. نتایج این پژوهش در قالب نقشه و با استفاده از نرم افزار arc gis ارائه شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد میانگین کلی سرمایه اجتماعی در سطح شهر نسیم شهر برابر با 67/2 که در وضعیت متوسط (براساس طیف پنج تایی لیکرت) و حکمروایی مطلوب شهری برابر با 26/2 که در وضعیت ضعیف و نامناسب ارزیابی شده است. همچنین بین سرمایه اجتماعی و حکمروایی مطلوب شهری در سطح اطمینان 99 درصد رابطه معنادار وجود دارد.
مریم امیرشکاری مسعود صفایی پور
امروزه شهرهای پایدار هماهنگ و همراه با حضور طبیعت توسعه می یابند؛ اگر شهر مهد و گهواره انسان امروزی باشد هر چه این گهواره شاداب تر، سرسبزتر و شکوفاتر باشد امنیت و آرامش در آن بیشتر و رشد بهنجار و موزون انسانی بیشتر است. اهمیت وجود پارک ها و فضای سبز شهری تا بدانجاست که یکی از معیارهای ارزیابی کیفیت محیط هر شهر، وجود فضاهای سبز شهری و پارک ها است. توجه به مقوله فضای سبز شهری زمانی مهم تر جلوه می کند که این کاربری شهری به طور مستقیم با پایداری شهری مرتبط است. بعد نوین پایداری شهری در شهرهای ناهمگن و ناپایدار امروزی، پایداری اجتماعی است؛ که باشاکله اصلی آن یعنی افزایش کیفیت زندگی مورد ارزیابی قرار می گیرد. که در این میان پارک ها از مهم ترین فضاهای موجود در شهرها برای افزایش کیفیت زندگی شهروندان محسوب می شوند. در سال های اخیر رویکردهای انسان محور به این نتیجه رسیده است که کیفیت فضاهای سبز شهری قویا به سطوح استفاده و رضایت مندی آن است. زیرا کیفیت خدمات رسانی می تواند رضایت مندی مراجعان به پارک ها را تأمین نماید. با توجه به اهمیت این موضوع هدف این پژوهش بررسی نقش فضاهای سبز شهری در پایداری اجتماعی شهر دزفول می-باشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است، داده های مورد نیاز از طریق منابع اسنادی و میدانی گردآوری و با استفاده از نرم افزارهای excel ,spssو gis و با بکارگیری آزمون های پیرسون و روش رگرسیون چندگانه توأم انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه تمامی شهروندان شهر دزفول بوده که در این میان 400 نفر با استفاده از فرمول کوکران به روش تصادفی ساده انتخاب شده اند. ابزار مورد استفاده پرسشنامه می باشد؛ که پس از سنجش اعتبار و پایایی آن به مرحله اجرا درآمده است. چهار پارک دولت، دووه، خانواده و رعنا در مقیاس عملکرد شهری به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شده اند. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین پایداری اجتماعی و فضای سبز و همچنین بین رضایت مندی از پارک ها و پایداری اجتماعی در شهر دزفول رابطه معنی داری وجود دارد و در نهایت در رابطه با نتایج پژوهش نیز راهکارهایی ارائه گردیده است.
پریسا راجی محمدعلی فیروزی
مبلمان شهری از جمله عناصر سازنده فضاهای شهری محسوب می شوند که کمیت و کیفیت، زیبایی، راحتی، دوام و محل استقرار آن ها نقشی بسیار اساسی در دست یابی به شهری زیبا و سالم دارد. کلانشهر اصفهان، به خاطر داشتن موقعیت-های مناسب گردشگری، تاریخی و فرهنگی از یک سو، و انتظار شهروندان و گردشگران از داشتن محیطی سالم و کارآمد از سوی دیگر، توجه به مسئله وضعیت مبلمان شهری در محدوده مورد مطالعه(سی وسه پل تا پل خواجو) را ضروری می نماید. پژوهش حاضر با هدف سنجش میزان رضایت شهروندان و گردشگران از وضعیت مبلمان شهری، شهر اصفهان (با تاکید بر حد فاصل سی وسه پل تا پل خواجو) صورت گرفته است. این پژوهش، از نوع نظری ـ کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی ـ تحلیلی می باشد. داده ها و اطلاعات مورد نیاز این پژوهش به دو روش کتابخانه ای و میدانی جمع آوری گردید. جامعه آماری پژوهش، شامل شهروندان و گردشگران شهر اصفهان و روش نمونه گیری آن به صورت تصادفی ساده می باشد. لذا پس از محاسبه حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 400 پرسشنامه در سطح محدوده مورد مطالعه (سی وسه پل تا پل خواجو) توزیع گردید. براساس یافته های تحقیق، سطح رضایت شهروندان از وضعیت مبلمان شهری، شهر اصفهان(با تاکید بر حد فاصل سی وسه پل تا پل خواجو)، متوسط به بالا و خوب ارزیابی شده است. هم چنین میزان رضایت شهروندان از سطح عملکرد مدیریت شهری در زمینه خدمات رسانی مثبت و قابل قبول ارزیابی شده است. در این میان، سطح رضایت گردشگران از وضعیت مبلمان شهری در محدوده مورد مطالعه بیشتر از شهروندان می باشد. به طور کلی، سطح رضایت شهروندان و گردشگران از وضعیت مبلمان شهری در محدوده مورد مطالعه بالا بوده است. در نهایت براساس یافته ها و نتایج تحقیق راهکارهایی جهت بهبود وضعیت مبلمان شهری، شهر اصفهان(با تاکید بر حد فاصل سی وسه پل تا پل خواجو) ارائه شده است.
اقدس حاتمی محمد علی فیروزی
حاشیه نشینی یکی از پاشنه آشیل های توسعه پایدار شهری تلقی می شود. از عوامل عمده ایجاد ناپایداری در مناسبات شهری به ویژه در کشورهای در حال توسعه، گونه ای شهرنشینی با مشکلات حاد موسوم به حاشیه نشینی(اسکان غیررسمی) است که بنا به مشاهدات جهانی در حال گسترش فزاینده است. این گونه سکونتگاه ها هر چند جلوه ای از فقر را نمایان می سازد، بازتاب کاستی ها و نارسایی دولت و بازار رسمی نیز محسوب می شود. هدف این پژوهش بررسی میزان رضایت مندی ساکنان محله منبع آب از اجرای طرح توانمندسازی ( برنامه ی اصلاح و توسعه ی تأسیسات روبنایی) مناطق حاشیه نشین در شهر اهواز(مطالعه ی موردی : کوی منبع آب)، می باشد. این پژوهش از نوع نظری- کاربردی و روش مطالعه ی آن توصیفی-تحلیلی می باشد. برای جمع آوری داده ها از روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است.در این پژوهش به سه شاخص اصلی مبحث توانمندسازی 1- رضایت مندی از خدمات رسانی 2) رضایت مندی از توانمندسازی ساکنان محله (ظرفیت سازی، ارتقای آگاهی-های ساکنان محله) 3) میزان مشارکت ساکنان در برنامه های بخش دولتی، مورد توجه قرار گرفته است. و به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای excel و spss استفاده گردیده است. نتایج حاصله نشان می دهد 1)رضایت مندی ساکنان محله در زمینه ی خدمات رسانی (روبنایی) در راستای توانمند سازی، نمره ی رضایت مندی نسبتا مطلوبی از دید مخاطبین ارزیابی شده است . 2) ساکنان محله از تلاش های صورت گرفته در جهت توانمندسازی ساکنان محله (ارتقای آگاهی اجتماعی ساکنان) از جمله: تجهیز دفتر مدیریت محله و آموزش بهداشت محیط به خانواده ها و برگزاری انتخابات شورای محله رضایت نسبی دارند و از تلاش های صورت گرفته در جهت تجهیز محله به کتابفروشی ها و محصولات فرهنگی و برگزاری دوره های آموزشی (آموزش شهروندی،) و رضایتی بالایی وجود ندارد.3) میزان مشارکت ساکنان در برگزاری انتخابات شورای محله و برگزاری جلسات عمومی توجیهی (مشارکت و همکاری ساکنان) در محله مطلوب ارزیابی شده است و میزان مشارکت در برگزاری کلاس های آموزشی در جهت توانمند سازی از نظر ساکنان محله مطلوب نمی باشد. به طورخلاصه می توان گفت این منطقه دارای کمبودهای زیاد دیگری بویژه در رابطه با زیر ساخت های شهری است که این کمبودها در منبع آب به چشم می خورد. چنین مناطقی به توجه بیشتری از سوی بخش دولتی نیاز دارند تا محیطی سالم و مطلوب برای زندگی ساکنان محله فراهم گردد.
نادر بیت سیاح سعید امان پور
علیرغم وجود طرحهای توسعه شهری به دلیل برخی سیاست های غلط ومقطعی اقداماتی انجام گردید که مشکلات شهرها را نه تنها کاهش نداد ، بلکه چالش هایی را نیز برای ساکنان ایجاد نمود. با توجه به فروش افسارگسیخته تراکم ساختمانی در شهر اهواز از سوی شهرداری ، اثرات کالبدی متعددی به شهر تحمیل گردید.لذا هدف اصلی این تحقیق بررسی اثرات کالبدی ناشی از تراکم ساختمانی بر کلانشهر اهواز با توجه به توسعه پایدار شهری وارایه راهکارهای مناسب در خصوص کاهش جوانب منفی آن است .پژوهش حاضر از نوع نظری – کاربردی بوده ودر این خصوص از روش تحقیق تحلیلی – آماری (آمار واطلاعات موجود در شهرداری اهواز وبرخی ادارات دیگر) استفاده شده است.در جمع آوری داده های مورد نیاز از روش کتابخانه ای ومطالعات میدانی استفاده شده است. در این راستا از نرم افزار gis در تهیه نقشه های مورد نیاز این تحقیق استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد که با توجه به رویکرد شهرداری اهواز در دستیابی به حد اکثر درآمد جهت گردش مالی خود ودر دستور کار قرار دادن فروش تراکم ساختمانی در شهراهواز (732/228/143/96ریال درآمد شهرداری ازمحل فروش تراکم در شش ماه اول سال1390بوده است)، این موضوع باعث ایجاد اثرات متعدد نامطلوب کالبدی از جمله ناهماهنگی و تخریب نما ومنظر شهری ،حذف پارکینگ و ایجاد مشکلات ترافیکی در شهر، حذف فضای باز، اشراف به همسایگان و... گردید. هم چنین در ایجاد اثرات منفی کالبدی تراکم ساختمانی در شهراهواز عملکرد شهرداری این کلانشهر بی تأثیر نبوده است چرا که با عدم رعایت ضوابط طرحهای جامع وتفصیلی وروی آوردن صرف به فروش تراکم ساختمانی مشکلات کالبدی مورد بحث ایجادگردید .از طرف دیگر،کنترل ونظارت لازم بر ساخت وسازها در شرایط فعلی در شهر برابر ضوابط ومقررات ملی ساختمان انجام نمی شود ودر صورتیکه این مهم محقق گردد ، با توجه به ایمنی ایجاد شده در ساخت وساز (به ویژه مسکن) و دستیابی به مسکن مطمئن،که یکی از ابعاد پایداری شهری می باشد،نیل به توسعه پایدار شهری امکان پذیرترخواهد بود.
الله مراد رام نژاد سعید امان پور
مدیریت فرآیند اداره یک مجموعه اعم از خانه، نهاد اداری، شهر، روستا و غیره است و یا در یک معنای کلی فرآیند برنامه ریزی، سازماندهی، رهبری، اداره و کنترل یک مجموعه به منظور دستیابی به اهداف برنامه ریزی شده و مورد نظر می باشد. تحقق اغلب وظایف نام برده شده در شهرها بر عهده مدیریت شهری است، که در تمام شهرهای ایران از این نهاد با عنوان شهرداری یاد می شود. از آنجایی که شهر به عامه شهروندان تعلق دارد وهدف نهایی هر نوع مدیریت و برنامه ریزی شهری نیز به تأمین آسایش و رضایت آنان برمی گردد. بنابراین طبیعی و ضروری است که خود آنان در شکل گیری، توسعه، مدیریت، نظارت و چگونگی بهره گیری از امکانات شهر دخالت فعال و موثر داشته باشند. در این راستا مدیریت مشارکتی یکی از ابزارهای لازم برای دسترسی به اهداف ذکرشده محسوب می شود که از طریق مراجعه به خرد جمعی، بهره گیری از تبادل نظر و توافق گروههای موثر جامعه ی شهری به دست می آید. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش عوامل موثر بر مدیریت مشارکتی در منطقه چهار شهر اهواز تدوین شده است. ماهیت این پژوهش نظری- کاربردی بوده و روش تحقیق توصیفی – تحلیلی است. به منظور جمع آوری داده ها و اطلاعات از روش های کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، شهروندان منطقه چهار شهر اهواز بوده است. نوع نمونه گیری، نمونه گیری تصادفی ساده بوده که بر اساس فرمول کوکران، حجم نمونه 383 به دست آمده است. در ادامه نیز با استفاده از نرم افزارهای spss، excel و روش تحلیل سلسله مراتبی فازی (fahp) داده ها و اطلاعات، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان می دهد که بر اساس آزمون های همبستگی پیرسون و اسییرمن بین سواد و مشارکت رابطه معناداری وجود ندارد. بر اساس آزمون ذکر شده بین حس تعلق و مشارکت رابطه معناداری وجود دارد. همچنین بر اساس آزمون واریانس یک راهه (آنوا) بین وضعیت اشتغال و مشارکت تفاوت معناداری وجود دارد. در پایان بر اساس نظرخواهی صورت گرفته از کارشناسان مجرب، از بین 10 متغیر موثر بر مشارکت در این نظر خواهی متغیرهای اعتماد، سواد، تعلق و انگیزه بیشترین اهمیت را در بحث مشارکت داشتند. همچنین در بین انواع مشارکت، مشارکت مالی شهروندان با شهرداری بخصوص در پرداخت عوارض دارای بیشترین اهمیت می باشد.
محمد حسن رستمی سعید امان پور
ارزیابی و مدیریت عملکرد یکی از مباحث ویژه مدیریت منابع انسانی استراتژیک است و ابزار مناسبی برای ارتقای عملکرد کارکنان و سازمان به حساب می آید. در صورتی که مدیریت عملکرد با ملزومات و پیش نیاز آن در سازمان طراحی و اجرا شود، می تواند بخشی از مسائل و مشکلات سازمان را شناسایی و در جهت حل آنها راه کارهای عملی ارائه کند. هدف اصلی این پژوهش سنجش رضایت مندی شهروندان از عملکرد شهرداری شهرکرمانشاه مطالعه موردی منطقه 4 شهرداری می باشد. در این تحقیق رضایت مندی شهروندان در حوزه های اجتماعی- فرهنگی، فنی و عمرانی و خدماتی که تاثیر مستقیمی در کیفیت زندگی شهر و در نتیجه رضایت شهروندان دارند مورد بررسی قرار گرفته است. جامعه آماری تحقیق کل ساکنان منطقه چهار شهرداری کرمانشاه در نواحی سه گانه و حجم نمونه مورد بررسی با استفاده از فرمول کوکران 383 نفر تعیین گردید. روش نمونه گیری متناسب با حجم سطح نواحی به طور تصادفی می باشد. روش این پژوهش پیمایشی با استفاده از پرسشنامه است. همچنین برای گردآوری ادبیات و مبانی نظری از تحققات اسنادی و کتابخانه ای و از نرم افزارهای کاربردی spss برای تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده از تحقیقات میدانی و نرم افزار gis برای نقشه خروجی هم چنین از نرم افزارexcel برای ترسیم نمودار استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که رضایت مندی شهروندان در سطح متوسط به پایین می باشد و میزان رضایت مندی در بین شاخص ها متفاوت است. بیشترین میزان رضایت مندی مربوط به حوزه خدمات و کمترین میزان رضایت مندی مربوط به حوزه اجتماعی فرهنگی می باشد. همچنین در بین متغیر های مورد بررسی قرار گرفته همبستگی معکوسی بین سطح سواد و میزان رضایت مندی وجود دارد. در ادامه از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی برای سنجش اهمیت شاخص ها و زیر شاخص های پژوهش استفاده شده است. در نهایت جهت ارتقاء سطح عملکرد شهرداری و کیفیت زندگی شهروندان راهکارها و پیشنهادات مربوطه ارائه گردیده است.
زهرا نادری چگنی مسعود صفایی پور
چکیده: محیط شهری پیچیده، پویا و متنوع مستلزم ظرفیت بالای مدیریت است که حکمرانی خوب شهری قابلیت فراهم کردن آن را دارد. امروزه ایجاد تحول در نظام مدیریت توسعه شهری با توجه به مدیریت به صورت حکمروایی شهری، به مفهوم مشارکت توام مردم، نهادهای محلی، سازمان های دولتی و غیر دولتی به عنوان بازیگران اصلی توسعه شهرها یک ضرورت است. شهر خرم آباد با مشکلات و معضلاتی در رابطه با مدیریت شهری روبروست. پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان تحقق پذیری حکمرانی خوب شهری در شهر خرم آباد صورت گرفته است. این پژوهش از نوع نظری – کاربردی و از لحاظ روش مطالعه توصیفی – تحلیلی می باشد. داده ها و اطلاعات مورد نیاز برای انجام این پژوهش به دو روش کتابخانه ای و پیمایشی جمع آوری گردید. در این پژوهش، از آثار کتابخانه ای، آمارنامه ها در رابطه با شهر خرم آباد در بخش تحلیل های کیفی پژوهش استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش، شامل شهروندان شهر خرم آباد می باشد. روش نمونه گیری تصادفی و حجم نمونه نیز بر اساس فرمول کوکران385 نفر بوده است. در ادامه نیز با استفاده از نرم افزارهای spssوexcel، داده ها و اطلاعات، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در این پژوهش برای بررسی حکمرانی خوب شهری در شهر خرم آباد از 8 شاخص، مشارکت، مسئولیت پذیری، شفافیت، پاسخگویی، حاکمیت قانون، عدالت، اجماع پذیری، کارایی و اثربخشی استفاده شده است. که با استفاده از آزمون آماری t-test به تحلیل شاخص ها پرداخته شده است. در قسمت دیگر این پژوهش به بررسی رابطه بین حکمرانی خوب شهری و بوروکراسی اداری با استفاده از آزمون آماری رگرسیون خطی پرداخته شده است. که نتیجه کار نشان دهنده رابطه منفی بین حکمرانی و بوروکراسی اداری می باشد. در نهایت نیز وزن و اهمیت شاخص های حکمرانی خوب شهری با توجه به نظر کارشناسان با استفاده از مدل ahp فازی مورد ارزیابی قرار گرفته است. بر اساس بررسی های صورت گرفته شاخص های حکمرانی خوب شهری مشارکت با میانگین 0350/2، مسئولیت پذیری 0173/1، حاکمیت قانون 9603/1، شفافیت 8194/1، پاسحگویی 9493/1، اجماع پذیری 9401/1، عدالت 8344/1، کارایی و اثربخشی 9876/1 نتایج به دست آمده نشان دهنده این واقعیت است که حکمرانی خوب شهری در شهر خرم آباد در سطحی ضعیف قرار دارد.
طیبه فرخ سرشت مصطفی محمدی ده چشمه
گسترش سریع شهرها، اکثر کشورهای جهان را با مشکلات متعددی مواجه ساخته است .تعداد زیادی از صاحب نظران معتقدا افزایش جمعیت علت اولیه ی گسترش سریع شهرها محسوب می شود و چنانچه رشد و گسترش کالبدی و فضایی شهر کنترل نگردد و برنامه ای برای آن اندیشیده نشود ، پدیده ای به نام اسپرال شهری یا پراکنش افقی بی رویه را به وجود خواهد آورد . به دلیل مسائل شهری به وجود آمده درکلانشهر اهواز و تبعاتی که گریبانگیر موقعیت حساس و خطیر این شهر روبه رشد شده است ، در این پژوهش برآن شدیم که تحقیقات و مطالعات بیشتری پیرامون مسائلی از قبیل عوامل موثر برگسترش فضایی و تعیین فرم فضایی کنونی این شهر بپردازیم. هدف اصلی این پژوهش تعیین مهمترین عوامل در گسترش فضایی شهر و همچنین تعیین فرم کنونی شهر از طریق شاخص های عملکردی است. روش پژوهش مورد استفاده توصیفی- تحلیلی است که برای مشخص کردن مهمترین عوامل در گسترش کلانشهر اهواز ، نظرسنجی دلفی و مدل fahp و مدل هلدرن را مورد استفاده قرار داده ایم و در ادامه برای تعیین فرم فضایی این کلانشهر طی دوره 1375 تا 1390 از مدل های آنتروپی شانون و ضریب آماره موران استفاده کرده و وضعیت را برای دوره های مختلف مورد مقایسه قرار داده ایم . نظریات کارشناسان برای تعیین مهمترین عامل گسترش فضایی شهر حاکی از آن است که عامل اجتماعی (جمعیتی ) تاثیر گذارترین عامل است ونتایج مدل هلدرن در دوره 90-1345 نیز 68 درصد عامل جمعیتی را در گسترش فضایی شهر موثر دانسته است . بررسی و مقایسه دوره های مختلف سالهای 1375 ، 1385 و 1390 با استفاده از آنتروپی شانون نشان می دهد فرم فضایی شهر پراکنده بوده و در طی این دوره ها نه تنها از پراکندگی کاسته نشده بلکه شاهد افزایش در این زمینه نیز بوده ایم .ضریب موران جمعیت و مساحت نیز طی همین دورها گویای این است که فرم شهر اهواز ازالگوی تصادفی تبعیت می کند (یعنی در برخی مناطق متراکم و در برخی مناطق پراکنده است ) .
حسین طاهری کل کشوندی مرتضی نعمتی
نقش روابط روستا - شهری در فرایند تحولات و توسعه کانونهای شهری و روستایی، شناخت آثار و پیامدهای اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و فضایی- کالبدی آن بر شهر و روستا و تلاش برای کاهش اثرات منفی این روابط، زمینه ساز توسعه پایدار نواحی روستایی و شهری خواهد بود. هدف اصلی پژوهش بررسی الگوهای فضایی روابط اقتصادی شهر کرمانشاه و دهستان عثمانوند می باشد. در این تحقیق تاثیر شاخص های خدمات تخصصی، سرمایه گذاری، بازار، حمل و نقل، تولید- توزیع و مصرف کالا، بر میزان روابط اقتصادی روستا و شهر مورد بررسی قرار گرفته است. جامعه آماری کل ساکنان دهستان عثمانوند بخش فیروزآباد کرمانشاه بوده است. حجم نمونه مورد بررسی در فرمول کوکران 355 نفر تعیین گردید. روش نمونه گیری متناسب با حجم سطح نواحی به طور تصادفی می باشد. روش پژوهش پیمایشی با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه است. برای گردآوری ادبیات و مبانی نظری از تحقیقات اسنادی و کتابخانه ای و از نرم افزار spss برای تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده از تحقیقات میدانی، نرم افزار gis برای نقشه خروجی هم چنین از نرم افزارexcel برای ترسیم نمودار استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد بیش از نیمی از روستاییان دهستان عثمانوند بازارهای کرمانشاه را به عنوان محل خرید مایحتاج خود انتخاب می کنند. مهمترین عامل تاثیر گذار در مراجعات روستاییان دهستان مورد مطالعه به شهر استفاده از خدمات تخصصی می باشد که در شهرها عرضه می گردند و کمترین تاثیر گذاری شاخص حمل و نقل داشته است. در بین متغیر های مورد بررسی همبستگی مستقیمی بین افزایش درآمد و شغل با افزایش روابط اقتصادی روستاییان با شهر وجود دارد. از دیگر نتایج پژوهش این است که میان عامل فاصله از شهر کرمانشاه و میزان روابط اقتصادی رابطه معناداری حاکم است. در پایان جهت ارتقاء سطح روابط اقتصادی دهستان عثمانوند و شهر کرمانشاه راهکارها و پیشنهاداتی ارائه گردیده است.
ساجده صوفی زاده یعقوب زنگنه
مهاجرت های درون شهری در حال افزایش اند و دارای قانونمندی های خاص خود می باشند. لذا بررسی و شناخت جریان های غالب جابجایی های درون شهری خانواده ها، ویژگی های دفع و جذب مناطق، انگیزه ها وعوامل محرک خانواده ها برای جابجایی واحتمالا پیش بینی الگوهای آینده ی این تحرکات، ضرورتی اجتناب ناپذیر است که مدیران و برنامه ریزان شهری را قادر می سازد تا سیاست های مناسبی را در جهت کنترل و هدایت پیامدهای اجتماعی – فضایی آن اتخاذ نمایند. در این رابطه کلانشهر اهواز با وسعت 220 کیلومتر مربع و جمعیتی حدود 1064177 نفر و گروه های قومی مختلف اعم از فارس( از جمله شوشتری، دزفولی، بهبهانی و...)، بختیاری، لر، عرب و صبی و... با نابسامانی های اجتماعی-فضایی روبرو شده است. در همین راستا پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با هدف بررسی تحرک سکونتی خانواده های ساکن در شهر اهواز و تحلیل عوامل موثر بر آن با تاکید بر نقش قومیت، انجام پذیرفته است.یافته های تحقیق نشان می دهد که بخش عمده ای از جابجایی ها در شهر اهواز درون منطقه ای بوده و نیز بیشترین جابجایی ها در مناطق کم درآمد صورت گرفته است. همچنین نتایج تحقیق نشان دهنده رابطه معناداری بین شاخص های اجتماعی- اقتصادی به ویژه تحصیلات و سطح درآمد خانواده ها و متغیرهایی چون سنخیت اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی با ساکنان محل، دسترسی به امکانات و خدمات شهری، قومیت و وجود امنیت با چگونگی مکان گزینی خانواده ها و تحرک سکونتی آنها است
راحیل سلیمانی مسعود صفایی پور
اهمیت روزافزون مطالعات کیفیت زندگی در پایش سیاست-های عمومی و نقش آن به عنوان ابزاری کارآمد در مدیریت و برنامه ریزی شهری است. یکی از بررسی های مهم برای برنامه ریزان شهری، شناخت سطح کیفیت زندگی در مقیاس محلات شهری و چگونگی نابرابری بین آن ها است تا به توزیع عادلانه در سطح شهر توجه ویژه ای داشته باشند. هدف اصلی از انجام این پژوهش، بررسی نقش تراکم جمعیت بر میزان رضایت مندی شهروندان محله هایی از شهرمسجدسلیمان از نظر شاخص های کیفیت زندگی شهری می باشد. به منظور دستیابی به هدف پژوهش، چهار شاخص اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و بهداشتی در سطح محلات بررسی شده اند.در این پژوهش روش توصیفی- تحلیلی و میدانی، مبنای گردآوری داده ها قرار گرفته است. به منظور تحلیل داده ها از نرم افزارهای spss وexcel وروش های آماری نظیر آزمون همبستگی پیرسون،t تک نمونه ای، تحلیل واریانس یک راهه و آزمون شفه استفاده شد. بر اساس یافته های پژوهش به لحاظ رضایت مندی و سطح کیفیت زندگی بین محلات مورد مطالعه تفاوت معناداری وجود دارد و محله کمپ کرسنت که کمترین تراکم جمعیتی را دارا می باشد عنوان محله ی برتر، محله های بی بیان و نفتون با تراکم های جمعیتی متوسط به ترتیب در رتبه-های دوم و سوم و محله ی کلگه زرین که دارای بیشترین تراکم جمعیتی می باشد در پایین ترین سطح رضایت مندی و کیفیت زندگی شهری مشخص شدند. در نهایت با توجه به نتایج به دست آمده برای بهبود کیفیت زندگی در محلات مورد مطالعه راهکارهایی نیز ارائه گردیده است.