نام پژوهشگر: مجید بازدار
مجید بازدار محمد رضا قنبرپور
چکیده امروزه سیل به عنوان یکی از بزرگترین بلاهای طبیعی، سالانه خسارات جانی و مالی فراوانی را در سرتاسر دنیا به بار می آورد. یکی از راه هایی که می توان خسارات ناشی از سیلاب را کاهش داد، تعیین مناطق مولد سیلاب و اعمال روشهای مناسب کنترل آن می باشد. با استفاده از روشهای اولویت بندی سیل خیزی می توان نواحی بحرانی را از نظر سیل خیزی مشخص نمود. در این مطالعه که در حوضه آبخیز بابل رود انجام گرفت، با استفاده از مدل hec-hms، شبیه سازی بارش- رواناب بر اساس 5 واقعه در این حوضه انجام گرفت. از 5 واقعه انتخابی، 4 واقعه برای کالیبراسیون و 1 واقعه برای اعتبارسنجی مدل استفاده شد. نتایج اعتبار سنجی مدل نشان داد که همبستگی خوبی بین هیدروگراف مشاهده ای و هیدروگراف محاسباتی وجود دارد (r2=0.87). در نهایت با استفاده از روش حذف انفرادی هر واحد هیدرولوژیک در هر بار اجرای مدل، سهم هر یک از واحدهای هیدرولوژیک در دبی خروجی کل حوضه تعیین گردید. اینکار منجر به اولویت بندی سیل خیزی واحدهای هیدرولوژیک گشته تا بتوان عملیاتهای مناسب کنترل سیل را اتخاذ نمود. در این مطالعه همچنین با از بین بردن عامل مساحت هر واحد هیدرولوژیک، اولویت بندی سیل خیزی به ازای سطح نیز انجام گرفت. نتایج نشان داد که سهم مشارکت هر واحد هیدرولوژیک در سیل خروجی کل حوضه تنها تحت تاثیر مساحت و دبی اوج آن واحد هیدرولوژیک نمی باشد. به طور مثال زیر حوضه کارسنگ رود علی رغم اینکه رتبه مساحت و دبی اوج آن به ترتیب3 و 2 بود ولی به عنوان سیل خیز ترین زیرحوضه شناخته شد.