ر این رساله به بررسی خواستگاه واقع گرایی اجتماعی، پیشگامان این شیوه، نقش منتقدین اجتماعی، اشاعه دهندگان واقع گرایی اجتماعی ، مکاتب ایرانی واقع گرا(که به واقع گرایی توجه داشتند)، شروع واقع گرایی اجتماعی و گسترش آن در ایران، نخستین کسانی که بر اساس چنین دیدگاهی آثارشان را خلق کردند و بومی سازی شدن این دیدگاه در ایران، پرداخته شد. این رساله، ریشه ی واقع گرایی اجتماعی در ایران را در ادبیات نوشتاری و شعر شعرای کهن ایرانی می جوید و این سلسله ی متن را تا اواخر مشروطه پی می گیرد و نقش واقع گرایی اجتماعی را در این دوره(مشروطه) پررنگ می بیند. بنابر کمبود منابع برای نزدیک شدن به فضای حاکم بر نقاشی واقع گرای دهه ی شصت، مبنای نظری این پایان نامه، گفتگوی دقیق با هشت نقاش برجسته آن دوره قرار داده شد. در این گفتگوها آنچه بیشتر از همه ی سخنان نمود دارد کشمکش دو نیروی مذهبی و چپ در به وجودآوردن دوره ی پویا و پرفراز و نشیب دهه ی مذکور است. این کشمکش با بروز جنگ تحمیلی شکل دیگری به خود گرفت و تمام نیروی هنرمندان آن دوره را متمرکز کرد تا همراه و همپای مردم مبارز و رزمنده، نقش مبلغ و انتقال دهنده ی ارزش ها و جانبازی های جنگ تحمیلی را بازی کنند. این رساله، در پایان، به تحلیل فشرده ی آثار برجسته ی هنرمندان مورد گفتگوی دهه ی شصت می پردازد. در این تحلیل ها عمده ی مسئله، عناصر مفهومی و تحلیل محتوایی و فرمال اثر مدنظر بوده است.