نام پژوهشگر: حسین خاکپور
حسین خاکپور حبیب الله یونسی
در این پژوهش تلاش شد که شرایط مطلوب جذب به واسطه بهره گیری از مخمر ساکرومایسس سرویزیا (به عنوان پسماند فرآیندهای صنایع غذایی) با لحاظ کردن متغییر های غلظت یون فلز در محلول و ph محلول آبی به همراه جرم بیومس خشک ساکرومایسس جهت حصول شرایط بهینه تحقیق شود. خلاصه نتایج بخش آزمایشگاهی حاکی از آن است که :1. بیومس آماده سازی شده ساکرومایسس دارای عملکردی به مراتب مناسب تر از بیومس بدون آماده سازی است.2. جاذب در شرایط ph برابر 5.08 و مقدار ppm 100یون سلنیوم موجود در محلول و به ازای g/l 2 مخمر دارای بهترین میزان جذب از محیط بود، 1.37±76.6%= r% و mg/g 2.13±38.316q = به دست آمد. نتایج دادکه این مخمر در جذب زیستی یون سلنیوم از محلول آبی توان مناسبی دارد. در مدل سازی برای جذب روی (2+)، کادمیوم (2+) و کوبالت (2+) با استفاده از قارچ aspergillus niger معادلات جذب langmuir،frindlich،sips وtemkin با استفاده از شبکه عصبی و الگوریتم ژنتیک matlab جهت یافتن ضرایب ثابت معادله پیگیری شد.در مورد شبکه های عصبی جهت رسیدن به نتایج بهتر نیاز به آموزش بیشتر شبکه بود. در معادله لانگ مویر، هر سه مورد از فلزات در محدوده ابتدایی غلظت از 0 تا ppm 10 جواب های تخمین زده شده از صحت مناسبی برخوردار است. در معادله فرندلیچ نتایج میانی در محدوده 50 تا ppm 200و برای کوبالت هم در محدوده 100 تا ppm 200و برای روی از 150 تا ppm280 جواب های تخمین زده خطای نسبتاً قابل قبولی برخوردار است. در معادله سیپس هم از محدوده 20 تاppm 200 جواب ها برای روی، برای کادمیوم از 10 تا ppm 120 و برای کوبالت از 0 تا ppm 230 نتایج از همخوانی و مطابقت داده های آزمایشگاهی و تخمین های ناشی از الگوریتم حکایت کرد. در معادله تمکین نتایج ناشی از تخمین الگوریتم ژنتیک از 0 تا ppm 280 برای روی و از 0 تا ppm 230 برای کوبالت با داده های آزمایشگاهی همخوانی در خور توجه ای داشت و خطای کلی آن در مورد روی برابر 6.8% و برای کوبالت برابر 5.6% بود.
نعیمه معین الدینی علی اکبر نصیری
بارزترین صفت الهی، «علم» است. انسان از هر طریق پی به وجود خدا ببرد و از هر راه که با او آشنا شود، از او به عنوان حقیقتی یاد می کند که از همه چیز آگاه است؛ زیرا علم کمالی است که آدمی -گرچه به نحو محدود- در خود می یابد، ولی برایش ارزشی نا محدود قایل است. به همین دلیل یکی از موضوعات پر دامنه ای که در فلسفه و کلام اسلامی حائز اهمیت می باشد، بحث علم الهی، به خصوص علم قبل از ایجاد خداوند است. در تبیین این موضوع، چند مسئله نقش مهمی دارند، اول، جایگاه علم، در تقسیم بندی صفات است. در فلسفه ی اسلامی، صفات الهی به دو قسم، ثبوتی و سلبی تقسیم می شوند که علم، در حیطه ی صفات حقیقی ذات الاضافه قرار دارد. دوم، نسبت صفات با ذات، که اکثریت قائل به عینیت مصداقی صفات با یکدیگر و با ذات الهی در عین مغایرت مفهومی صفات هستند. سوم، اینکه فلاسفه بر اساس اصل سنخیت، با شناخت صفات انسانی و رفع نواقصشان، همان صفات را در جهت کمال به خداوند نسبت می دهند. همانگونه که علم، در انسان صفتی اضافی و نیازمند معلوم است، در خداوند هم به همین نحو با رفع جهات نقص می باشد. در مقابل آیات و روایات، صفتیت و موصوفیت را، از نشانه های مخلوقیت دانسته؛ و هر دو را مخلوق معرفی کرده اند. بر این-اساس، موصوف واقع شدن به معنای نیازمندی به خالق است. علاوه بر این، تبیین صفات، بر پایه ی اصل تباین است؛ پس، نه تنها شناخت ذات الهی، که شناخت حقیقت صفات الهی نیز غیر ممکن می باشد. نظریه ی نهایی فلسفه ی اسلامی در علم الهی قبل از ایجاد، نظریه ی ملاصدرا می باشد. وی علم را در حیطه ی صفات حقیقی ذات الاضافه دانسته است و بر اساس اصل سنخیت، با شناخت صفت علم درانسان و رفع نواقصش، همان را در جهت کمال به خداوند نسبت می دهد. همانگونه که علم، در انسان صفتی اضافی و نیازمند معلوم است، در خداوند هم به همین نحو با رفع جهات نقص می باشد. این نظریه مشهور به«علم اجمالی در عین کشف تفصیلی» می باشد که بر مبنای قواعد «اتحاد عاقل و معقول» و «بسیط الحقیقه کل الاشیاء» تبیین می شود و اشکالات ذیل بر آن مترتب است: اضافی بودن علم، عدم تبیین علم خداوند به معدومات، ممتنعات و نحوه ی تعلق علم الهی بر جزئیات قبل از ایجاد تفصیلی اشیاء، قبول اتحاد عالم و معلوم در خداوند براساس علم حضوری، کل الأشیاء بودن حق تعالی و ذومراتب دانستن ذات الهی به دو مرتبه ی اجمال و تفصیل. در حالیکه، روایات در تبیین علم قبل از ایجاد، آن را «علم بلا معلوم» معرفی کرده اند. جهات رجحان این نظریه، در بیان قید «بلا معلوم» بوده که نافی اضافی بودن صفت علم است، و نتیجه ی مهمی که در پس آن نهفته است، عدم تقیید و تحدید علم الهی به معلوم می باشد که کاشفیت اتم این علم را در پی دارد. کلمات کلیدی: علم، معلوم، اجمال، تفصیل، کشف، ملاصدرا
فاطمه برامکی علی اکبر نصیری
چکیده صراط روش و طریقی است که انسان، به سفارش و هدایت خداوند گام در این مسیر می نهد و اگر به ندای عقل و فطرت خود گوش فرا دهد می تواند از صراط دنیوی به خوبی بهرمند شود و به سلامت از صراط اخروی عبور نماید و به لقاء الله برسد. هدایت خداوند متعال به صراط، هدایت بالذات است و این هدایت تا آخرین مرحله ممکن ادامه می یابد و اگر کمترین امید و امکان هدایت در کسی باشد این راه همچنان باز است و نتیجه این هدایت و رحمت قرب و نزدیکی به خداوند است. و هدایت پیامبران و ائمه اطهار علیهم السلام، قرآن و دین هدایت بالفرع است. قرآن برنامه هدایتی خداوند است که از گزند هر گونه جعل و خطا مصون است،گاهی معارف اعتقادی و اخلاقی و فقهی و سیاسی را جداگانه ذکر می کند و گاهی آنها را کنار یکدیگر می آورد تا هدایتی همه جانبه نسبت به آنها داشته باشد. پیامبران و امامان نیز نمایندگانی از جانب خداوند هستند که در دو بعد علمی و عملی مردم را به صراط هدایت می کنند.دین اسلام خود را بر حق معرفی کرده،که مجموعه نیاز های انسان،و مصالح دنیوی و اخروی او را در نظر گرفته است، و از این جهت توان رهبری صلح جهانی و هدایت را دارد. از جمله هدایت یافتگان، گروه پیامبران، صدیقین و شهداء و صالحین هستند. کسانی که از هدایت بازمانده اند و عمداً به راه انحراف رفته اند، خداوند آنها را به حال خود رها کرده. این افراد چنان در گمراهی خود سر سختند،که هر چند حق برای آنان روشن شود، حاضر به پذیرش نیستند. پل صراط آینه و نمادی از ایمان و اعمال انسان در دنیا است .پیروی از هدایت الهی موجب صیانت از خوف و حزن و ضلالت و شقاوت در دنیا و آخرت است و تمرد و تکذیب و اعراض از یاد و هدایت خداوند ، معیشت ننگ و تنگ در همه نشئه ها را به همراه می آورد . کلید واژه: صراط،صراط اخروی،صراط دنیوی،قرآن،روایات،کلام.
یاسین خسروی دادخدا خدایار
اختلاف نظر در بعضی از اعتقادات در میان مسلمانان بوجود آمد و باعث ایجاد فرق کلامی گردید و همرا با فراز و نشیب و پیامدهای مثبت و منفی استمرار یافت. مشهورترین این فرق ، معتزله ، اشاعره و امامیه می باشند و امروزه در میان اهل سنت ، فرقه اشاعره غلبه فکری خود را بر سایر فرق کلامی آنان حفظ کرده و در تشیع نحله امامیه (اثنی عشریه) توانسته است از مبانی فکری و اعتقادی خود به رغم محدودیت های خاص دفاع نماید و پایدار بماند. در کنار فرق مهم و مشهور کلامی جریانات و گروه های افراطی نیز کم و بیش ظهور و افول کرده اند، از جمله آنها در دوران معاصر«وهابیدن هستند» که با ادعای سنی گری به مخالفت و عداوت با بعضی از فرق مسلمان، بالاخص مذهب امامیه و آنها را به دلیل بعضی از باورهایشان چون شفاعت، توسل ، زیارت و .... متهم به شرک و کفر نموده و در این راستا بدون توجه و گفتمان علمی و منصفانه ؛ اقدام به خصومت، خشونت و تکفیر و تفسیق مخالفین خود کرده و مع الاسف، اتحاد و اصالت مسلمین را شکننده ساخته اند. در مقابل امامیه سعی دارد تا با بحث استدلالی مبتنی بر منابع اصیل اسلامی آموزه ها و باور های خود را ارائه و با مخالفین خود تعامل منطقی داشته باشد. در همین جهت در این نوشتار بناست تا با روشی منطقی و مستند اندیشه های امامیه، اشاعره و وهابیه در خصوص مسائل مربوط به شفاعت، توسل و زیارت بررسی و تطبیق گردد و اشتراکات و افتراقات آنها تبین شود. سپس به این سوال پاسخ داده شود که تفاوت دیدگاه وهابیت با اشاعره و امامیه در مسائل مذکور چیست؟ آیا وهابیت عقاید خود را در این زمینه از اشاعره گرفته است؟در این نوشتار پس از مطالعه، بررسی و تطبیق این نتیجه حاصل شد که؛ کلیات و اصل شفاعت، توسل و زیارت مورد قبول می باشد اما در مصادیق، جزئیات و اقسام و موارد آن اختلاف نظر جدی وجود دارد این تفاوت بین اشاعره و امامیه کمتر و بین امامیه و وهابیه به مراتب بیشتر است، اشاعره اگر چه بخشی از باورها را در خصوص شفاعت، توسل و زیارت را قبول ندارند و مشروع نمی دانند اما اقدام به تکفیر نمی کنند اما وهابیت با تکیه بر افکار ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب با استنباطی سلیقه ای و یک جانبه ؛ بسیاری از مصادیق و موارد موضوعات مذکور را نه تنها شرک و کفر می دانند بلکه اعلان تکفیر و جنگ و ریختن خون آنان را مباح می دانند؛ بطور کلی می توان گفت که در بعضی از کلیات و اصول و مبانی اشاعره و وهابیت اشتراک نظر دارند، اما وهابیت برداشتهای فرعی و افراطی از آن کلیات و اصول را به خود اختصاص داده است.
آسیه مسعودفر حسین خاکپور
یکی از مباحث مهم کلامی، موضوع اخذ میثاق از انسان ها در عالم ذرّ می باشد. عالم ذرّ مطابق آیات و متن صریح روایات منقول از ائمه علیهم السلام، مقطعی از حیات انسان ها قبل از عالم دنیا، بوده که خداوند متعال در آن عالم با گردآوری همه انسان ها به صورت ذرّات ریزی که از پشت حضرت آدم علیه السلام خارج کرده بود، به ربوبیت خود، نبوت انبیاء و ولایت ائمه علیهم السلام از آنان اخذ میثاق کرد. این که چرا آن عالم را فراموش کرده و به یاد نداریم، سوالی است که دانشمندان اسلامی نظرات متفاوتی را بیان و برخی این عالم را به صورت حقیقی انکار کرده اند. لذا با توجه به روایات متواتری که تصریح به وجود چنین عالمی قبل از عالم دنیا دارند، در این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی با رویکردی قرآنی ـ روایی ضمن بیان هم? نظرات ـ عالم ذرّ، عالم دنیا ( عالم عقل و وحی، عالم فطرت، عالم عقل و فطرت)، عالم ملکوت، عالم ارواح ـ مطرح شده راجع به این مسئله و نقد آن ها، چنین نتیجه می شود : عالم ذرّ به صورت حقیقی و مادی قبل از عالم دنیا به وقوع پیوسته است. حکمت آن اتمام حجت و آزمایش انسان ها بوده است. فراموشی آن عالم نیز به اراده خداوند و طبق مصلحت صورت گرفته. فطرت نتیجه عالم ذرّ است و به یاد نداشتن زمان و مکان آن عالم دلیل بر عدم آن نیست. همه نظرات بیان شده جز نظریه قائلین عالم ذرّ، اجتهاد مقابل ظاهر آیات قرآن ومتن صریح روایات است.
رحمان بخش بی جارزهی حسین خاکپور
اهل بیت پیامبر علیهم السّلام از همان ابتدای بعثت، هم پای آن حضرت و مورد لطف خدا و رسول بوده اند. اهل بیت در تمام صحنه های سرنوشت ساز اسلام حضور داشته اند. ایشان همواره در تلاش برای اصلاح جامعه و ارشاد مردم بوده و به مناسبت های مختلف مردم را راهنمایی می کردند. بسیاری از مردم ـ با علم به فضایل ایشان ـ دوستدار و قدردان آنها بودند، اما متاسفانه بعد از چند دهه پس از وفات پیامبر (ص) وقایع جانسوزی پیش آمد که فضایل و جایگاه این خاندان نبوی مخفی و ناشناخته ماند. از قرن دوم به بعد که جوامع حدیثی تدوین گشت، فضای حاکم بر جامعه اسلامی چنان نبود که محدثان و صاحبان صحاح بتوانند آزادانه از اهل بیت (ع) حدیث نقل کنند و یا حتی فضایل آنها را به طور کامل بیان کنند. در اواخر قرن سوم «محمد ابن حبّان بُستی» در سیستان دیده به جهان گشود. ابن حبّان سفر علمی خود را از شرق تا غرب جهان اسلام ادامه می دهد و از دامن بیش از دو هزار استاد خوشه چینی کرده و به سیستان باز می گردد. او با تاثیر پذیری از استاد بزرگ خود « ابن خُزیمه» کتاب صحیح را می نویسد. وی در کتاب خود به نقل حدیث از اهل بیت پرداخته و مناقب و فضایل ایشان را ذکر می کند. در این زمان نیز احساس می شود بسیاری از مردم با جایگاه و فضایل اهل بیت (ع) بیگانه اند. هدف ما در این نوشته آن است که بتوانیم با محوریت صحیح ابن حبّان به معرفی اهل بیت (ع) و بیان جایگاه آنها در این کتاب ارزشمند بپردازیم و خوانندگان را با این دانشمند سیستانی بیشتر آشنا کنیم. در این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی با رویکردی قرآنی ـ روایی ضمن بیان مناقب اهل بیت در صحیح ابن حبان در مقایسه با سایر صحاح به مصداق اهل بیت در آیه تطهیر بیان نموده ایم. و چنین درمی یابیم که اهل بیت (ع) از جایگاه ویژه و فضایل بی شماری در منابع حدیثی اهل سنّت به خصوص «صحیح ابن حبّان» برخوردارند.
حسین کارگر علیرضا حیدری نسب
...................
حمیده قلعه خانی صفات مهدی بیات مختاری
چکیده قرآن مجید از آغاز نزولش به وسیله ی پیامبر و اوصیای معصوم او تبیین و تفسیر شده است و یاران او، پس از قرائت ده آیه و حفظ آن، به آموختن تفسیر آن، نزد پیامبر می پرداختند و پس از فراغت از تفسیر ده آیه، آموزش آیات دیگر را آغاز می کردند. پیامبر گرامی نخستین معلم و مفسر قرآن است. و پس از وی شاگرد برجسته اش امیرالمومنین علیه السلام دارای آن مسئولیت است. و به اعتراف تاریخ نگاران علم تفسیر، امیر مومنان آگاه ترین فرد در میان صحابه به تنزیل وتأویل بود. صحابه و تابعین دیگر هم به تفسیر می پرداختند. در میان صحابه تفسیر بیشتر به روش روایی بود و در دوره ی تابعین روش های تفسیری با گرایش های خاص گسترش بیش تری یافت. یکی از تابعین که در مکتب امام علی و فرزندانش رشد و بالندگی یافت؛ ثابت بن دینار مشهور به ابوحمزه ثمالی است، که تعدادی از روایات تفسیری اش به دست ما رسیده است. نوشته ی حاضر به روش توصیفی–تحلیلی و گردآوری مطالب به شیوه کتابخانه ای و نرم افزاری، به بررسی کتاب تفسیری منسوب به ابوحمزه ثمالی، که توسط آقای عبدالرزاق محمد حسین حرز الدین جمع آوری شده است، پرداخته و در این پژوهش پیرامون این روایات به این نتیجه رسیده است که ایشان اولا؛ در تفسیر، از روش های اجتهادی، روایی، قرآن به قرآن استفاده کرده است. ثانیا؛ در تفسیر آیات از سبب نزول بهره برده، و آیاتی را که در شأن نزول اهل بیت است یادآور شده است.
منصوره سعیدی گراغانی محمد پیری
عصر امام رضا(ع) به لحاظ وجود بسترها و زمینه های سیاسی و فرهنگی از حوادث حائز اهمیت در تاریخ اسلام بوده است. در این دوره ترجمه کتب ملل دیگر در جامعه اسلامی رونق یافت و باعث شد بحث های کلامی، فقهی و فلسفی رواج بسیاری یابد. در کنار این ویژگی مثبت، برخی بدعت ها، خرافات و شبهات نیز وارد جامعه اسلامی شد. وجود انحرافات فرهنگی و بدعت های دینی در عصر عباسیان لزوم بازنگری در فرهنگ اسلامی به ویژه فرهنگ تشیع را فزونی بخشیده بود. مهم ترین مسأله سیاسی این دوره هجرت امام(ع) از مدینه به مرو و جریان ولایتعهدی ایشان است که فرصت مناسبی را برای انجام فعالیت های فرهنگی امام رضا(ع) فراهم آورد. به دنبال این هجرت امام رضا(ع) موفق به برقراری پیوند با ایرانیان متمایل به تشیع شد. مدیریت فرهنگی ایشان شامل زمینه سازی برای تبدیل خراسان به مرکز عمده ی تمرکز شیعه، معرفی مبانی اندیشه شیعی، تلاش برای تحکیم مبانی کلامی شیعه، نشان دادن تسلط ائمه(ع) شیعی بر میراث نبوی و علوی در مواجهه با بزرگان ملل و نحل و ... می شود. مهم ترین رویداد در این برهه ی زمانی مناظرات امام رضا(ع) با سران ادیان و مکاتب مختلف می باشد که از محورهای مهم در مدیریت فرهنگی ایشان است. به دنبال این مناظرات امام رضا(ع) با انجام فعالیت های فرهنگی گسترده، نظام فرهنگی جامعه شیعه را مدیریت و از انحراف آن جلوگیری کردند. هدف از رساله حاضر تبیین و تشریح بسترها، زمینه ها، مولفه ها و پیامدهای مدیریت فرهنگی امام رضا(ع) است. در این رساله به روش توصیفی ـ تحلیلی مبتنی بر منابع تاریخی به این موضوع پرداخته شده است.
اسماء محمدی حسین خاکپور
مسأله مهدویت و نوید ظهور مهدی موعود (عج) یکی از مسائل بسیار حیاتی اسلام به شمار می رود. با وجود پاره ای اختلاف نظرها در برخی جزئیات مربوط به شخص امام مهدی و نیز درباره چگونگی ظهور و تشکیل حکومت آن حضرت، تمامی مذاهب اسلامی، به آمدن چنین شخصیتی در آخر الزمان اعتقاد دارند. از دیدگاه اندیشمندان اسلامی احادیثی که بر خروج " مهدی " استدلال می شود، صحیح بوده و محدثان بزرگی همچون امام ابوداود، ابن حبان، امام ترمذی، امام احمد و دیگران آن ها را از طریق عبدالله بن مسعود و دیگر اصحاب روایت نموده اند. امام مهدی (ع) ادامه دهنده و تکمیل کننده ی راه و هدف رسول الله صلی الله علیه و آله است و سیره آن حضرت، الگوی رفتاری امام مهدی خواهد بود. وی از نظر خُلق و خُوی و همچنین در عمل و سیره، شبیه ترین افراد به پیامبر (ص) است. نوشته حاضر به روش توصیفی- اسنادی و گردآوری مطالب به شیوه کتابخانه ای با رویکرد تحلیلی می کوشد تا روایات اهل سنت را درباره "مهدی موعود" با نگاه به احادیث سنن ابو داود و صحیح ابن حبان به عنوان محدثانی پر آوازه از دیار سیستان قدیم ( سجستان ) گرد آورده و پس از تحلیل نشان می دهد: مهدی موعود از اهل بیت پیامبر (ص) و فرزندان فاطمه زهرا (س) و خلیفه دوازدهم است. وی حکومت عدل الهی را در سرتاسر جهان بهوجود میآورد. مردم را به راه خیر و نیکی رهبری می کند، علاوه بر این، تحلیل این پژوهش نشان داد که ابن حبان بر خلاف ابوداود روایت " من ولد فاطمه " و " حسنی بودن"را در صحیح خود نقل نکرده است. و با بررسی های انجام شده در مورد روایت " حسنی بودن" به این نتیجه می رسیم، این روایت از سند صحیحی برخوردار نیست، و احتمال می رود در آن تصحیف یا تقطیع رخ داده باشد.
فاطمه بشکار مرتضی عرفانی
خواطر و افکاری که انسان با آن مواجه می شود بر دو گونه است: گاهی خواطر از جانب فرشته است که انسان را به اعمال پسندیده رهنمود می کند و گاهی خواطر از سوی شیطان است که انسان را به گمراهی می کشاند. قرآن کریم و روایات معصومین علیهم السلام فرشته را مبدأ فاعلی خیر و شیطان را مبدأ فاعلی شر معرفی می کنند. تاثیر فرشته بر قوای ادراکی انسان به صورت الهام به خیر و نیکی و راه حق است، و تاثیر شیطان بر قوای ادراکی انسان به صورت تزئین ، افکندن آرزوهای باطل در دل ،وسوسه ،تسویل و.... است. از دیدگاه ملاصدرا، فرشته مخلوقی است که شأنش افاضة خیر و علم و کشف حق و وعده به معروف است که از طریق قوة عاقله تاثیر می گذارد و شیطان مخلوقی است که به شر وعده می دهد و از طریق قوة واهمه نفوذ می کند. ملاصدرا عقول را همان فرشتگان مقرب در شرع می داند، از نظر او عقل فعال همان جبرئیل است. آنچه که از مطالعة آیات و روایات و آثار ملاصدرا بدست می آید این است که: دیدگاه ملاصدرا تا حدود زیادی با تبیین قرآن کریم از رابطة فرشته و شیطان با قوای ادراکی انسان سازگاری دارد و هر دو تاثیر فرشته را افاضة خیر و علم و ... و تاثیر شیطان را امر به فحشاء و منکرو... معرفی می کنند. این پایان نامه تلاش دارد به روش توصیفی – تحلیلی با مراجعه به کتابهای تفسیری و روایی و آثار ملاصدرا اندیشه های گوناگون را دربارة رابطة فرشته و شیطان با قوای ادراکی انسان مورد بررسی و باز خوانی قرار دهد.
الهام السادات سادات حسینی حسین خاکپور
جایگاه ویژه اهل بیت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) در تاریخ اسلام، و نقش بی بدیل آنها در تفسیر قرآن، قرب و خویشاوندی نسبی با پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، از ایشان شخصیتی ممتاز در میان مسلمانان و حتی غیر مسلمانان ساخته که دوست و دشمن را مبهوت خود کرده است. امام شافعی به عنوان یکی از پیشوایان بزرگ اهل سنت و دارای قریحه شاعرانه نیکو از جمله افرادی است که به مناسبتهای مختلف، محبت خویش را نسبت به این خاندان پاک و مطهر، ابراز نموده است. او به جهت علاقه وافر به خاندان پاک و مطهر نبوی (علیهم السلام)، فضایل ایشان را در قالب اشعاری زیبا و دلکش به تصویر کشیده است. کثرت این اشعار که به مناسبتهای مختلف آنها را سروده، حکایت از حب و مودت عمیق وی نسبت به این خاندان گرامی دارد که متأسفانه به عمد یا غیر عمد، از سوی محققان مورد بی مهری قرار گرفته و چنان که باید، پژوهشی به عنوان یک مجموعه مدون در این مورد انجام نشده است. بر این اساس، راقم این سطور با بضاعتی اندک، اما با لطف بی کران اهل بیت (علیهم السلام) به تحقیق و پژوهش پیرامون یکی از مسائل مهم و راهگشا- در ایجاد وحدت و یکپارچگی مسلمانان اعم از شیعه و سنی- یعنی بیان مؤیدات قرآنی و روایی فضایل اهل بیت (علیهم السلام) در شعر امام شافعی، پرداخته است. این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد قرآنی- روایی بیان می دارد که طرح مناقب و فضائل اهل بیت (علیهم السلام) در اشعار شافعی، بنا به ریشه های قرآنی و روایی بوده و فقط جنبه عاطفی نداشته است. ارادت و دوستی شافعی نسبت به اهل بیت (علیهم السلام) گاه به حدی می رسد که توحید و عدل را همطراز با دوستی و ولایت ایشان قرار می دهد و صلوات بر این ستارگان هدایت را در تشهد آخر نماز، فرض و واجب می داند البته شافعی علی رغم ابراز محبت و نشان دادن حب عمیقش به اهل بیت (علیهم السلام)، بنا به تحقیقاتی که صورت گرفت، نتوانسته از امام معاصرش یعنی حضرت امام رضا (علیه السلام) بهره ای ببرد.
اسما ایرانمنش حسین خاکپور
امام صادق علیه السلام به عنوان صاحب مکتب جعفری احادیث بسیاری را از خود بر جای نهاده اند که در میان روایات تفسیری مفسران اهل سنت نمودی خاص یافته است. این احادیث به اشکال مختلفی در آثار آنان دیده می شوند. یکی از بزرگترین مفسرین اهل سنت شهرستانی است که در تفسیر خود از روایات اهل بیت علیهم السلام به ویژه امام صادق علیه السلام استفاده نموده و تاثیر زیادی از روایات ایشان گرفته است؛ و این موضوع اهمیت بررسی روایات ایشان را در تفسیر شهرستانی دو چندان می کند. نوشته حاضر به روش تحلیلی با تتبع در تفسیر مفاتیح الاسرار و مصابیح الابرارِ شهرستانی به بررسی اصول و مبانی شهرستانی در مباحث فهم پذیری، تفسیر و علوم قرآنی می پردازد و استخراج و گونه شناسی روایات امام صادق علیه السلام را در پی دارد. از جمله مباحثی که ذیل این عناوین پرداخته می شود: امکان فهم و جواز تفسیر قرآن، حجیت سیره اهل بیت علیهم السلام، چند سطحی بودن، تحریف ناپذیری قرآن و بررسی علم تفسیر و تأویل و ممنوعیت تفسیر به رأی می باشد و از میان زوج های زبانی که پایه های تفسیر و تأویل شهرستانی هستند سه زوج مفروغ و مستانف، تضاد و ترتب و خلق و امر را معرفی می کند و نظر او را در مورد کیفیت جمع قرآن، مباحث ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه و عام و خاص می آورد. همچنین به شیوه های بهره وری شهرستانی از روایات امام صادق علیه السلام می پردازد و نتیجه می گیرد شهرستانی علم قرآن را مختص به اهل بیت علیهم السلام می داند، آنان را حافظ و نگهبان واقعی قرآن می شناسد و در مبانی و اصول از امام صادق علیه السلام و روایات ایشان بسیار تاثیر پذیرفته است، و به شیوه های متفاوتی از این روایات بهره وری کرده که گاهی این بهره وری ترجیحی است، در آن سخن معصوم بر سایر اقوال ترجیح داده می شود و زمانی بهره وری تاییدی است که یا تایید صحت کلام امام است با روایات دیگر یا تایید کلام خود و دیگران است با روایت امام، در پاره ای موارد این بهره وری ضمنی، و زمانی مبنایی و عرفانی است که نوشته حاضر به آن می پردازد.
محسن ذوالفقاری مهدی بیات مختاری
حرکت نهضت حسینی، بی شک موجب جاودانگی و پویایی دوباره اسلام بوده و هست. و اهداف والای حسین بن علی(ع) یعنی اصلاح امور امت اسلامی، و عمل به سنت نبوی و سیره علوی که مبتنی بر فریضه ارزشمند امر به معروف و نهی از منکر است، فریضه ای که، درس و الگو و دستوری ماندگار برای نه فقط مسلمانان، بلکه همه بشریت است زیرا رمز جامعه ای پویا و مبتنی بر ارزش های انسانی و الهی بدون توجه به این اصل امکان پذیر نیست. با توجه به اینکه عنوان رساله یعنی تحلیل و بررسی سندی و دلالی وصیت نامه امام حسین(ع) به برادرش محمد بن حنفیه انتخاب گردیده است، در فصول آغازین ابتدا به تشریح و بیان اهمیت موضوع و اینکه لازم است چنین وصیت نامه مهمی را به لحاظ سندی نیز مورد توجه قرار دهیم و همچنین بازشناسی شخصیت محمد بن حنفیه پرداخته شده، و در فصول سوم و چهارم به موضوع و هدف مهم این رساله که بررسی سندی و همچنین تحلیل دلایل صدور و محتوای این وصیت نامه مورد توجه و پژوهش قرار گرفته است. و در نهایت با توجه به بررسی منابع تاریخی و همچنین اظهار نظرهای اندیشمندان معاصر اسلامی، به این نتیجه می رسیم که این وصیت نامه دارای اعتبار است و از طرفی محتوای آن منطبق بر آیات و روایات می باشد.
زهرا کرم پور ولی اله حسومی
اقناع، فرایندی است که برای تغییر نگرش مخاطب انجام می گیرد و اندیش? مخاطب را در جهت اهداف مورد نظر به تکاپو و تفکر وا می¬دارد. در این فرآیند از فنون و شیوه¬های مختلف استفاده می¬شود. از آن¬جا که در عصر حاضر، اقناع¬های مداوم در ساخت فکر و اندیشه انسانی صورت می گیرد و تفکر مخاطبان پیوسته در حال جهت¬دهی در چارچوب اهداف اقناع کنندگان است، بررسی این مسئله بر اساس منابع اسلامی به خصوص طبق دیدگاه امام علی (ع) ضروری است، تا در صحنه¬های جدید مواجهه، که از آن به جنگ نرم یاد می شود، الهام گرفته شود. هدف از این نوشتار، بررسی شیوه اقناعی حضرت علی(ع) در نهج البلاغه است، که در شرایط گوناگون به مخاطبان مختلف عرضه شده است. نوشته حاضر با رویکرد دینی و با روش توصیفی – تحلیلی انجام شده که طبق بررسی¬های انجام شده چنین به دست می¬آید که امام علی (ع) در سخنان خویش از انواع فنون و شیوه¬های اقناع در دو قالب تعقلی مانند: حکمت، موعظه و خطابه، و شیوه استشهادی مانند: تداعی و یادآوری نعمت، پرسش و پاسخ، تاریخ، ضرب المثل،طنز و تصویرآفرینی برای قانع ساختن مخاطب استفاده نموده¬اند و با توجه به این¬که هر کدام از این روش¬ها در جای خود و به موقع مورد استفاده قرار گرفته¬اند، نهایت تأثیر خود را بر مخاطب داشته¬اند. هم¬چنین امام علی(ع) در کلام خود در راستای اقناع مخاطب بر معیارهایی همچون آزاد اندیشی، هدفداری، حقوق مداری و عدم دروغ پردازی و فریب کاری و... توجه داشته¬اند.
عذرا بی بی سیدی حسین خاکپور
امام خمینی(ره) ،معمار بزرگ جمهوری اسلامی ایران،با فرمان خود در مورخه 15/10/60 مبنی بر تشکیل هیئت های جدید گزینش ،ساختاری نو- بر پایه موازین و معیارهای واقعی اسلام- برای نظام گزینشی کشور، ترسیم و تدوین نمودند.هدف از این نوشته،بررسی تطبیقی فرمان شش ماده ای امام خمینی(ره) با آیات و روایات می باشد که به روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد قرآنی انجام شده و بیان می داردکه: امام راحل(ره)،در این فرمان،ملاک هایی را،برای گزینش گران لازم و ضروری دانسته اند؛ چون:صالح و متعهد بودن،اخلاق کریمه و. . . .در آموزه های اسلام ،هر یک از این اخلاق پسندیده ،از اخلاق حسنه دیگر،سرچشمه گرفته و خود منبع رفتار و کردارهای سازنده دیگری می گردند. حضرت علی(علیه السلام) می فرمایند:«با ایمان می توان به اعمال صالح راه برد و با اعمال شایسته ،به ایمان می توان دسترسی پیدا کرد».،وجود این خصلت ها در گزینش گران- با توجه به اصل خدمت و کرامت انسانی- امری غیر قابل انکار می باشد. ایشان،در مقابل این اخلاق حسنه، عدم وجود صفاتی چون تنگ نظری، تندخویی و مسامحه و سهل انگاری را نیز برای گزینش گران،مهم و حیاتی دانسته اند. خداوند می فرماید:« وَ مَن یُوقَ شُحَّ نَفْسهِ فَأُوْلَئکَ هُمُ الْمُفْلِحُون»(تغابن/16)و کسانی که از خسّت نفس خویش مصون مانند، آنان رستگارانند. از منظر امام انقلاب(ره)،آیات و روایات، هر یک از این خصلت ها ،منشا مفاسد بسیاری هستند که بر لزوم احتراز از آن ها- با توجه به حساسیت امر گزینش- تاکید دارند. بعد دیگری که در این فرمان، مورد توجه امام(ره) بوده،شرایط حاکم بر شیوه های گزینش می باشد.ایشان در فرمان خویش بر،محوریت وضع فعلی افراد و عدم تجسس و. . . تاکید داشته اند؛که کاملا مطابق با آموزه های دین است.در قرآن می خوانیم:« وَ الَّذینَ عَمِلُوا السَّیِّئاتِ ثُمَّ تابُوا مِنْ بَعْدها وَ آمَنُوا إِنَّ رَبَّکَ مِنْ بَعْدها لَغَفُورٌ رَحیم»(اعراف/153) و [لی] کسانی که مرتکب گناهان شدند، آن گاه توبه کردند و ایمان آوردند، قطعاً پروردگار تو پس از آن آمرزنده مهربان خواهد بود.
زهرا بهپور علی اکبر نصیری
مساله رابطه خدا و جهان مساله ای بسیار قدیمی است. علاوه بر آن، در بسیاری از علوم، از جمله فلسفه نیز قابل طرح می باشد. در فلسفه ماقبل صدرا چون، اصالت با ماهیت بود، علیت، نیز در ماهیت مطرح می شد. از این رو، خداوند به عنوان علت العلل معرفی می شد که برای ارتباطش با جهان به واسطه های زیادی نیاز داشت. ولی صدرا با اثبات اصالت وجود، مدار تمامی مباحث فلسفی را بر حول محور وجود قرار داد. و چون نخی دانه دانه، مسائل فلسفی را به هم مرتبط کرد. و با بیان تشکیک در وجود، علیت را به وجود رابط و مستقل برگرداند. فلسفه صدرا به این جا ختم نشد، بلکه صدرا با تحلیل علیت و معلولیت به نظریه تجلی دست یافت و از آن طریق، به وحدت شخصیه وجود رسید. در این نقطه از فلسفه او، همه موجودات، مظهر اسماء و صفات حق تعالی هستند. و جز به ذات واحد او، هیچ گونه شیئیتی ندارند و در، محضر او حضور دارند و رابطه شان با خداوند، رابطه جلوه و متجلی و عین الربط با قیوم است و این خود دلیلی است بر این که خداوند، به همه ما علم حضوری دارد. از جمله، ما انسان ها چون به نفس خود علم حضوری داریم و نفس، نیز، عین ربط، به خداوند است پس، به خدا نیز، علم حضوری داریم. بنابراین، بر طبق حکمت متعالیه، خدا با جهان هستی، رابطه ای بی واسطه، دارد و وسایط، موثر حقیقی نیستند. و همچنین بر طبق دیدگاه حکمت متعالیه بین خدا و جهان سنخیت و عینیت برقرار است. محدثان امامیه نیز به استناد آیات قرآن کریم و تأسی از روایات ائمه معصومین «علیهم السلام» و همچنین با استفاده از براهین مختلف از جمله برهان نظم و دیگر براهین به بررسی رابطه خدا با جهان پرداخته و به این نتیجه رسیده اند که خود آفرینش مخلوقات توسط خداوند حجابی بین خدا و مخلوقاتش می باشد و خداوند با همه مخلوقات خود ارتباط دارد. ارتباطی که از سنخ ارتباط فیزیکی نیست و بلکه بسیار فراتر و عمیق تر از آن می باشد. و در رابطه خداوند با جهان به این نتیجه رسیده اند که خداوند هیچ سنخیت و شباهتی به مخلوقاتش ندارد و خدا با جهان متباین می باشد.
محمد ذوالفقاری علی اکبر نصیری
بر اساس اصل علّیت ، هر پدیده ای ناگزیر نیاز به علّتی و موجبی دارد ، این اصل از دیرباز ذهن انسانها را به خود مشغول داشته است. بر اساس همین اصل بوده که انسانها در پی هر حادثه ای سراغ علّت آن را می گرفتند و در صورت عدم شناخت علل آشکار و طبیعی پدیده ای ، به وجود قدرت و دستهای نامرئی همچون موجودات خیالی و الهه های مختلف اعتقاد پیدا می کردند که در کار ایجاد و تدبیر آنها نقش دارند . اصل علیت مبین نیاز بالضروره ی معلول به علت است و این ضرورت بر اساس استدلالهای متعددی اجتناب ناپذیر و استثنا ناپذیر است و در صورت اثبات این ادعا ، به ناچار افعال انسان تحت تاثیر این نظریه قرار میگیرد و باعث ایجاد نگرشی خاص تحتِ عنوانِ "جبر" در افعال انسان خواهد شد. ملاصدرا ضمن اعتقاد به اختیار انسان می فرماید: مختار بودن انسان به این نیست که اراده آن به اراده اش باشد بلکه تنها اگر فعل او به اراده اش باشد کفایت میکند بر اینکه ما انسان را مختار بنامیم . از طرفی ایشان تلاش نموده تا با اعتقاد به وحدت وجود ، که مورد نظر عرفا نیز هست ، منافات پیش آمده را از اساس منکر شود . بدین نحو که با برگرداندن علیت (که اساس آن کثرت است)، به تجلی(که مبتنی بر وحدت است) دیگر مغایرتی نیست تا بحث اختیار یا مجبور بودن مطرح باشد . با این رویکرد دیگر معلول دارای وجودی مستقل از علت نیست بلکه شان و تجلی آن میباشد. از طرفی آیات قران کریم و روایات مروی از معصومین(ع) مبین اصل علیت و ضرورت علی و معلولی میباشد تا جایی که به وضوح علل چهارگانه ی مورد اعتنای فلاسفه در ضمن بسیاری از آیات قران کریم و روایات آمده است . در عین حال مبحث وحدت وجودی حکمای متعالیه ، مورد موافقتِ قطعی واقع نشده است و حتی در جاهایی آنرا مردود میداند.
حسین خاکپور مهدی عبدلهی
پلی اکریل آمیدهای اصلاح شده با مونومر آب گریز از مهمترین پلیمرهای اصلاح کننده خواص رئولوژی می باشند. این پلیمرها در حوزه های مختلف نظیر ازدیاد برداشت نفت و سیال حفاری کاربرد دارند. برای دستیابی به این کاربردها نیاز به طراحی ساختار به منظور دستیابی به خواص بهینه است.می آید پلی اکریل آمیدهای اصلاح شده با مونومرهای آب گریز اثر افزاینده بر خواص رئولوژی و گرانروی خواهند داشت.
حسین خاکپور احمد احمدپور
این تحقیق به مطالعه تغییر میزان سهام شناور آزاد و تاثیرآن بر قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران می پردازد. بدین منظور تغییرات قیمت سهام در شرکت هائی که تغییر میزان سهام شناور آزاد داشته اند در چهارده دوره سه ماهه (شهریور ماه1383 لغایت آذرماه1386) ده روز قبل و ده روز بعد از اعلام میزان سهام شناور آزاد مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجه بررسی نشان داد که بازده غیرعادی سهام در روزهای قبل از اعلام بطور معناداری متفاوت از بازدهی سهام در دوره ای است که هیچ اخباری پخش نشده است.