یکی از روش های ویژه قرآن داوری قاطع نسبت به اقوال و آرایی است که از دیگران نقل می کند. بدین معنا که سخن حق را تایید و سخن کذب و باطل را رد و ابطال می نماید. این پژوهش به منظور الگوقرار دادن قرآن در داوری صحیح نسبت به سخنان دیگران، به بررسی داوری قرآن نسبت به اقوال مسلمانان پرداخته است. ابتدا سخنان مومنان بررسی شده است که خود شامل مومنان حقیقی و افراد ضعیف الایمان هستند. اظهار ایمان، اعلام اطاعت حقیقی، دعا، اذعان به خیر بودن قرآن، تصدیق وعده های الهی و سخن نیکو در برابر جاهلان نمونه هایی از گفتارهای نقل شده از مومنان حقیقی است که قرآن با شیوه های "سکوت و رد نکردن آن"، "ذکر صفات پسندیده مومنان"، "مدح و تقدیر ازآنها"، "جزای دنیوی و اخروی" این اقوال را تایید می نماید. سخنان نادرست درباره جهاد، اظهار تمایل به دشمنان و تکذیب وعده های الهی از مهم ترین اقوال ضعیف الایمان ها است که در قرآن با عنوان "الذین فی قلوبهم مرض" از آنان یاد شده است. قرآن با توجه به ضعف ایمان آنها به "تبیین مسائل"، "روشن ساختن حقایق دینی" و "تاکید بر اصول اعتقادی" می پردازد. نفی ایمان از دیگران، تهمت به دیگر مسلمانان و ادعاهای بی عمل، از سخنان نادرست مومنان است که قرآن ضمن مردود شناختن آن، به مومنان سفارش می کند که از مسیر اصلاح خارج نگردند. از آنجا که از نظر آموزه های اسلامی هر کسی که شهادتین را بر زبان جاری سازد، مسلمان نامیده می شود، سخنان منافقان نیز بررسی شده است. گرچه اسلام آنها ظاهری بود، امّا احکام دنیوی اسلام شامل آنها نیز می شد. منافقان گاه ادعای ایمان، اصلاح گری و نیکوکاری دارند؛ زمانی نسبت به خدا و رسول(ص) سخنان نادرستی از آنها نقل شده است وگاه به تحقیر مومنان می پردازند که قرآن با شیوه های "افشاگری صریح"، "تاکید بر کذب و باطل بودن سخن"، "مذمت و توبیخ " و "تهدید به عذاب"، سخنانشان را رد نموده است. واژگان کلیدی: قول، داوری، مومنان حقیقی، ضعیف الایمان، منافقان