اگرچه ناحیه سلدوز از گذشته¬های دور در تاریخ تحولات تاریخی غرب ایران نقش مهمی داشته است. اما بدون تردید تشکیل سلسله قاجاری و به دنبال آن دولت پهلوی، سلدوز را در کانون بسیاری از تحولات غرب آذربایجان قرارداد. با شکل گیری دولت قاجار، تاریخ ایران عرصه تحولات و دگرگونی¬های مهمی گردید. که به موازات آن ساختارهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مناطق مختلف کشورمان نیز تحت تأثیر خود قرار داد. در همین راستا بررسی اوضاع منطقه سلدوز و رویدادهای آن در دوره¬های قاجار و پهلوی مسئله و موضوع اصلی این رساله را تشکیل می¬دهد. و این که دگرگونی¬های سیاسی و اجتماعی ایران چه تأثیری بر منطقه سلدوز گذاشت؟ مورد بحث قرار گرفته است. پاسخ به این سوال هم جایگاه و اهمیت این خطه را در تحولات تاریخ ایران روشن می¬کند و هم بر بخشی از تاریخ محلی پرتوافکنی می¬کند. سلدوز به علت موقعیت خاص جغرافیایی، سیاسی و استراتژیک همیشه در طول تاریخ مورد توجه حکومت مرکزی و بیگانگان قرار می¬گرفته است. با وقوع جنگ¬های ایران و روس در دوره قاجار و به دنبال آن مهاجرت ایل قراپاپاق از گرجستان به منطقه سلدوز و واگذاری سرحدداری منطقه غرب آذربایجان به این ایل بر اهمیت منطقه سلدوز افزوده شد و از طرفی تراکم جمعیت عشیره¬ای و وجود اقلیت¬های مذهبی آسوری، ارمنی و یهودی پتانسلی¬هایی از نیروهای گریز از مرکز را ایجاد کردند، که در صورت ضعف حکومت مرکزی حوادثی همچون قیام شیخ عبیدالله، غائله جیلوها و شورش سمیتقو و فرقه حکومت آذربایجان و جمهوری مهاباد را پدید آوردند. با این همه برابر دستاوردهای این رساله مردم سلدوز با از خودگذشتگی و تحمل خسارت¬های فراوان، راه هرگونه تعدّی و زیاده¬خواهی¬های دشمنان را بستند. و در این میان، مردم سلدوز در کنار حفظ آداب و رسوم خود در گذار تاریخ تأثیرات فراوانی در تقویت هویت ایرانی – اسلامی، حفظ و حراست از مرزهای سرزمین ایران را داشتند.

منطقه آذربایجان از گذشته های دور در تاریخ تحولات ایران نقش مهمی ایفاء نموده است و با تشکیل سلسله قاجاریه و آغار جنگ جهانی اول و در پی آن تأسیس حکومت پهلوی، این منطقه به کانون بسیاری از تحولات تبدیل شد. از این رو، بررسی تحولات سیاسی آذربایجان از جنگ جهانی اول تا جنگ جهانی دوم مسأله و موضوع اصلی این پژوهش را تشکیل می دهد. و آن اینکه علل و عوامل زمینه ساز تحولات سیاسی آذربایجان و نتایج مرتبط با آن در این برهه زمانی چه بوده است؟ که پاسخ به این سوال از یک سو جایگاه و اهمیت این منطقه را در تحولات سیاسی تاریخ معاصر ایران نمایان ساخته و از سویی دیگر به بخشی از تاریخ محلی آذربایجان پرتوافکنی می کند. لذا براساس فرضیه های پژوهش، منطقه آذربایجان در این برهه تاریخی به خاطر عواملی نظیر؛ داشتن موقعیت ویژه جغرافیایی و سیاسی، ضعف حکومت مرکزی و نابسامانی اوضاع کشور، تنوع قومی و تفاوت های مذهبی و دینی، گوناگونی شیوه معیشتی، تحریک دول بیگانه و ناآگاهی مردم، سیاست های تبعیض آمیز و اصلاحات غربگرایانه رضاشاه و سوء مدیریتی حاکمان محلی، دچار یکسری حوادثی مانند؛ شورش جیلوها و سمیتقو، قیام شیخ محمد خیابانی، کودتای لاهوتی، شورش پادگان سلماس و قیام ملاخلیل و ... گشت. که منجر به تحمیل مصائب و خسارات فراوان به مردم بی گناه و گسترش نفوذ و سلطه بیگانگان و مستبدین داخلی بر منطقه آذربایجان گردید.