چکیده این تحقیق دررابطه با تاثیرعلم کلام برادبیات قرن هشتم است وبدین جهت سه شاعر این قرن یعنی مولوی،سعدی وعراقی به عنوان مولفان کتابهای مهم وپر مغز انتخاب کردیم ودر اشعار وکتب منثور این سه تن تاثیر علم کلام مورد تحقیق وبررسی قرار گرفت.ما با چند سوال عمده مواجه بودیم ابتدا آیا علم کلام که یکی از علوم مهم آن عصر بوده است تاثیری بر نوشته های ادبی گذاشته است یا نه ؟ثانیا تا ثیر پذیری کدام شاعر ونویسنده بیشتر بوده است ؟ثالثا آیا این تاثیرات به صورت پراکنده در مطالب نویسندگان مورد بحث قرار گرفته یابه صورت گسترده روشی که در این تحقیق از آن استفاده کردیم روش کتاب خانه ای بوده است با مطالعه آثار این بزرگان علم ادب وعلم کلام این نوشته به تحریر در آمد این تحقیق وپزوهش در هشت فصل نوشتهشده است که فصل اول درباره علم کلام است فصل دوم چکیده ای گذرا بر زندگی جلالالدین مولانا وسپس بررسی عقاید کلامی اوست که اثبات خداست . فصل سوم سببیّت و علیّت است. فصل چهارم کلیت نظام جهان،فصل پنجم جبرواختیار در آثار سعدی و مولانا،فصل ششم معاد در آثار سعدی و مولانا،فصل هفتم بررسی دیدگاه های کلامی عراقی است و فصل آخر بررسی نبوّت و اندیشه مولوی و سعدی در این زمینه است . کلید واژه : علم کلام ، ادبیات ، قرن هفتم، نگرش مولوی به لطف