نام پژوهشگر: جواد آقاجانی
آرزو ایروانی ابوالقاسم دادور
دوره قاجار را می¬توان دوره نوآوری و شروع تحولات جدید در هنر ایران دانست. از جمله این تحولات، رابطه فزاینده و مراودات مختلف با غرب است؛ که به دنبال ورود دانش¬ها و علوم جدید به ایران، شاهد تأثیرات ویژه این امر بر اقلام مختلف در دوره قاجار هستیم. یکی از آثار تاریخی ایران، نقوش سکه و تمبر دوران قاجار می¬باشد. با وجود اهمیت نقوش به کار برده شده بر روی این اقلام، که خود شاهد عینی در بازگویی تحولاتِ (تاریخی، اجتماعی و فرهنگی) و تفکرات حاکم بر نظام کشور هستند؛ متأسفانه پژوهش و مطالعه در زمینۀ شناخت نقوش به کار رفته بر روی آنها در میان سایر صنایع و هنرهای این دوره¬ی تاریخی (قاجار) کمتر صورت گرفته است. در حقیقت هیچ¬گاه این دو مقوله به صورت موشکافانه مورد بازبینی و بررسی واقع نشده¬اند که آیا نقوش روی این اقلام تحت¬الشعاع غرب بوده¬اند، یا هویت اصیل خویش را حفظ کرده و یا آمیزه¬ی از هر دو گرایش را به خود گرفتند؟ در این تحقیق هدف بررسی تاًثیرات هنر غرب بر نقوش سکه و تمبر قاجار، تغییر و تحول مسیر این اقلام در جهت الگوبرداری از غرب و مدرن¬گرایی و یا چگونگی تداوم سنت¬های گذشتگان بوده است. تحقیق حاضر به روش توصیفی- تاریخی به صورت مطالعه¬ی کتابخانه¬ای و مراجعه به موزه¬های متعدد سکه و تمبر در استان¬های تهران، یزد و اصفهان و مشاهده مستقیم از کلکسیون¬های شخصی و با رویکرد باستان¬گرائی صورت گرفته است. در این پژوهش با توجه به شواهد تاریخی و نمونه¬هایی از آثار تاریخی و تزئینی در گنجینه¬های خارج و داخل کشور؛ به بازشناسی تحلیلی اصالت نقوش ایرانی و تآثیرات هنر غرب بر سکه و تمبر دوره قاجار و همچنین، وجوه مشترک تصویری نقوش سکه و تمبر دوره¬ی قاجاریه و اروپا اقدام به عمل آمده است. در این تحقیق بر اساس اسناد تاریخی و نیز تطبیق عناصر تصویری، می¬توان به وجود وجوه مشترک تصویری میان نقش¬های سکه و تمبر دوره¬ی قاجار پی برد. به دنبال آن مشخص گردید که، مضامین همگی عاملی در جهت نمایش قدرت هستند که همچنان اِصرار بر ایرانی¬الاصل بودن حکومت قاجاری دارند. در نتیجه؛ اگر هم التقاط¬گرائی¬ به دلیل مراوده با غرب شکل گرفته باشد اکثراً در به کارگیری تکنیک¬های آن¬ها است و همچنین اگر نامی از تأثیرپذیری باشد دراندک تغییری در طرحِ قاب بندی تمبرها به واسطه ورود تمبر از اروپا به ایران رخ داده است.
مرضیه بهرآسمانی محمود طباطبایی
دوره قاجار در تاریخ نقاشی ایران دورانی پر اهمیت و قابل بررسی است؛ چراکه فصل نوینی از نقاشی در این دوره تاریخی آغاز می شود، که با خود نگرش ها و رویکردهای جدید و خاصی را به همراه دارد. دورانی که به شدت متأثر از مضامین و شیوه های اروپایی بوده و مملو از شیوه ها و سبک های متنوع در نقاشی می باشد. هدف اصلی این رساله بررسی و معرفی شیوه های مختلف نقاشی، اعم از کلیه نقاشی های پایه روغنی و پایه آبی این دوره به لحاظ تکنیکی و به صورت توصیفی- تحلیلی می باشد. و همچنین، ساخت رنگ پایه هایی جدید و کاملأ طبیعی با الهام از فرمول های به کار رفته در ساخت رنگ های به کار رفته در انواع نقاشی این عصر، با توجه به طبیعی بودن رنگ های این دوره تاریخی که درست قبل از ورود رنگ های شیمیایی به بازارمحسوب می شود. از اهم نتایج این تحقیق چنین است که در دوره قاجار، به طور کل شیوه های رنگ روغنی با گسترش شدیدی روبه رو بوده و بیشتر مورد توجه هنرمند، جامعه و به ویژه دربار قرارمی گیرند. از آن جا که رنگ روغنی شیوه ای اروپایی بوده است، همین شیوه نقاشی قاجار را به لحاظ ظاهری به سمت فرنگی بودن هدایت می کند. در نهایت نقاشی این دوره حال و هوایی نو ظهور و غیر ایرانی پیدا می کند. از لحاظ تکنیکی، مواد اولیه به کار رفته در رنگ های نقاشی این دوره هنوز هم در صنعت رنگسازی کاربرد دارد؛ ولی استفاده بیش از حد مواد شمیایی و سمی از اعتبار رنگ امروزی می کاهد. با توجه به این که نسخه های قدیم تقریبأ کامل بوده و ماندگاری بالایی داشته اند، می توان رنگ های جدید را بر پایه همین نسخه ها با اندک تغیری و با رعایت اصول بهداشتی ساخت. بر همین اساس، در رساله پیش رو چندین نسخه جدید با ویژگی ها وکاربرد های متنوع مورد آزمایش قرار گرفته و ارائه شد.
زهرا حسامی کرمانی فواد نجم الدین
1-1 . بیان مسئله با گذشت سه دهه از انقلاب اسلامی، پوستر و فیلم های سینمایی پیشرفت چشمگیری داشته اند؛ به خصوص اگر به دهه 70 نگاهی اجمالی بیندازیم می بینیم که از لحاظ موضوع، بیان، نوع کارکرد فیلم ها و پوستر ها و حتی پردازش به ساختار پوستر در جایگاه خوبی قرار داشته اما از نیمه دوم دهه 80 با افت چشمگیر فیلم های خوب و همچنین پوسترهای هنری رو به رو هستیم. همین دلایل ما را بر آن داشته است تا در زمینه ی پوستر و فیلم های سینمایی دهه 80 به بررسی بپردازیم ونگاهی اجمالی به جایگاه، نقش و تأثیر گذاری جامعه و سیاست گذاری حاکم برآن دوره داشته باشیم. دلیل انتخاب این دهه نیز جهت گیری فیلم ها است که تفاوت چشمگیری در نیمه اول با نیمه دوم داشته که این جهت گیری باعث شده تا مجوز لازم را بعضی از فیلم ها بعد از چند سال تعویق بدست آورند. حال این پژوهش به دنبال یافتن پاسخ هایی مناسب و مستند برای این سوالات می باشد که طی دو ده? اخیر، تعامل دو نظام سیاسی و فرهنگی کشور، به ویژه در عرصه ی سینما، چگونه بوده است؟ در این بررسی با تلفیق دو نوع جامعه شناسی سیاسی و جامعه شناسی سینما سعی می شود تا رابطه ی قدرت دولتی(نظام حاکم) و قدرت اجتماعی (مردم) در زمین? سینما تبیین شود؛ و در ادامه نیز به فضاسازی پوسترهای تبلیغاتی فیلم ها و باید و نبایدهای آنان توجه می شود.